Gromiwoja

SCENA JEDENASTA

Ciż sami.

GROMIWOJA

 
Lecz gdy Eros, chłopię złote
I Afrodis, Cypru Ksieni
W łona i kolana męży
Rzucą pełny pęk promieni
I czar słodki i tęsknotę
I tę lubość, która pręży,
I rozkosznych skurczów drgania…
…Wiem, że kiedyś… nam Hellada
Jedno wielkie miano nada,
Patronek pokoju miano…!
 

SENATOR

 
Jak to, za co?
 

GROMIWOJA

 
Najpierw – ano
Zakażemy wam, po rynkach
W zbrojach chodząc, zbijać bąki.
 

RODIPPE

 
Tak, przez bóstwo – i po szynkach!
 

GROMIWOJA

 
Toć na targi wy się pchacie
Do mis, garnków, grochu, mąki,
Z piką, szłomem i w pancerzu,
Jakby jakie korybanty!¹⁴⁷!
 

SENATOR

podpiera się pod boki, dumnie

 
To rycerskie są zwyczaje!
 

GROMIWOJA

 
Tak – zwyczaje – lecz niemądre:
To się nawet śmiesznym staje,
Gdy z Gorgoną na puklerzu¹⁴⁸
Taki pan… targuje flądrę!
 

KRYTYLLA

 
Toż widziałam, jak sam rotmistrz
Ten, co na łbie ma fryzurę,
Z konia bobu sobie kupił
I nasypał go w misiurę¹⁴⁹.
Inny zasię, żołdak tracki,
Jakby jakiś Tereus¹⁵⁰ drugi,
W ręku tarcz i oszczep długi,
Z babą, niby to na migi,
Targował się, a tymczasem
Wyżarł jej najźralsze¹⁵¹ figi!
 

SENATOR

 
Jak zdołacie wy okiełznąć
Pogmatwany bieg wypadków
W tylu krajach, jak rozplątać?
 

GROMIWOJA

 
Całkiem gładko.
 

SENATOR

 
Udowodnij!
 

GROMIWOJA

 
Jak gdy nam się kiedy splącze
Kłębek nici, wtedy biorę
Motowidło i nić łączę
Jednę tutaj, tam zaś inną…
Tak i wojnę tę powszechną
Rozplączemy i tak będzie!
Nawiązując przez poselstwa
Nici zgody tu, tam, wszędzie!
 

SENATOR

ironicznie

 
Więc sądzicie, że jak wełna
Nici kłębek, motowidła,
Tak i wojna da się zładzić¹⁵²,
Wy niemądre?!
 

GROMIWOJA

 
Gdyby mądrość
Z wami była, snulibyście
Politykę, jak ja przędzę.
 

SENATOR

 
Ciekaw jestem – patrzcie jędzę!
 

GROMIWOJA

 
Naprzód tedy, jak się z brudu
Myje wełnę na potoku,
Tak kołtuństwo trzeba z ludu
Zmyć i z miasta, jako wióry
Gnać, a kłęby powikłane
Polujących na godności
I na tłuste synekury¹⁵³ —
Zgrzebłem międlić bez litości —
I urywać łby skalane!
Potem czesać czystą wełnę,
W jeden kosz swobody wspólnej
Wszystkich kładąc: więc wmieszkanych¹⁵⁴
Pobratymców i związkowych
Nawet i dłużników owych,
Co stracili prawa ludzkie,
Trzeba mieszać w ten kosz wspólny.
Przebóg, wszystkie miasta one,
Zakładane, jak osady
Naszej macierzystej ziemi,
Wiedz, że jako rozrzucone
Pasma leżą, zatem słabe.
Więc te pasma
Zebrać wszystkie w ten kosz pełny,
Potem zbić na jeden wełny
Zwał, chociażby nie bez trudu
I tkać nowy płaszcz dla ludu!
 

SENATOR

żartując

 
Czyż to nie szał, że podwika
Wojnę międli i grępluje¹⁵⁵,
Chociaż w niej udziału nie ma?
 

GROMIWOJA

z oburzeniem i boleścią w głosie

 
Och, na wieki bądź przeklęty!
Och, podwójny udział mój,
Więcej nawet! Wszak rodzimy
I na krwawy ślemy bój
Syny nasze…
 

SENATOR

 
Zamilcz, wasze!
Zło spoczywa – nie budź licha!¹⁵⁶
 

GROMIWOJA

 
Dalej, kiedy pora użyć
Wiosny, szczęścia, pląsów, gry,
My przez wojnę… same w łożach,
Ale mniejsza nasze łzy!
Boli serce me, że dziewki
W pustych izbach starość żre!
 

SENATOR

 
Aza¹⁵⁷ mężczyzn starość nie żre?
 

GROMIWOJA

 
Przebóg, tak; lecz to nie jedno.
Wróci li chłop, choć dziad siwy,
Wnetże pannę młodą zmówi.
Wszako pora dziewki krótka!
Gdy jej młodość, krasa minie,
Już zamknięte dla niej wrótka
I już siedzi duszą całą…
Nad kabałą…¹⁵⁸
 

SENATOR

posuwa się zalotnie ku Gromiwoi

 
Lecz, kto w sobie siłę męską czuje…
 

GROMIWOJA

przerywając ten wybuch tężyzny

 
Stój, staruszku, na co czekasz, czemu nie umierasz?
Czas już na cię kupić trumnę,
A ja ci placuszek z miodem sama przygotuję.¹⁵⁹
Ten zaś wian pogrzebny daję na twe czoło¹⁶⁰ dumne!
 

Rzuca nań kosmykami wełny i daje mu „placek”, klapsa dłonią.

STRATYLLIDA

czyniąc tak samo

 
Ty tu takich placków dużo i wieńców nazbierasz!
 

RODIPPE

tak samo

 
Naści¹⁶¹ wieniec i ode mnie!
 

Wszystkie białogłowy wśród powszechnego śmiechu dekorują Senatora.

GROMIWOJA

 
Cóż chcesz, czego wiercisz się daremnie?
Idź już, idź na ową łódź!
Charon¹⁶² woła: chodźże, chódź!
A ty wzbraniasz się precz jechać?
 

SENATOR

wzburzony, staje frontem do publiczności, jakby ją wzywał na świadka

 
Czyż to nie zbrodnia, co mnie tu spotyka?
Lecz przed senatem w tej posturze stanę,
Jaką mi dała ta zacna podwika!
 

Wychodzi taki udekorowany.

GROMIWOJA

 
Wnieś skargę na nas, żeśmy cię na marach
Nie wystawiły, ale w trzecie rano
Będziesz miał wszystko, cały strój gotowy,
Jak trup mieć winien na dzień pogrzebowy!
 

Gromiwoja odchodzi z orszakiem w głąb Przedsieni. Oba Chóry, starców i białychgłów podchodzą w pląsach i stają naprzeciw siebie.

PARABASIS. ZWROT DO WIDZÓW

(614–705)

SCENA DWUNASTA

Chór starców, Chór białogłów.

STRYMODOROS

przodownik Chóru

 
Hej, nie pora spać w tej chwili,
Kto się wolnym mieni
Lecz do walki zwleczmy szaty,
Towarzysze mili!
 

zdejmują chlajny¹⁶³

CHÓR

śpiew i taniec

 
W powietrzu czuć, obawiam się,
Jakąś złowrogą sprawę,
Szlakuję¹⁶⁴ tu Hippiasa grę
I samowładztwo krwawe.
A może to lakońskie draby,
W domu Kleistena zebrani skrycie,
Podszczuli bogom obmierzłe baby
Zdradą wziąć skarbiec, co żołd i życie
Dawał nam zawsze?
 

EPIRRHEMA I. POBUDKA I

STRYMODOROS

 
Zło już straszne, że podwiki
Śmią udzielać mężom rad,
Że tu o „spiżowej tarczy”
Paple białogłowski świat
Że chcą, iżbym z Lakonami
Zawarł zgodę, kornie zmilkł,
Których wiara¹⁶⁵ taka sama,
Jaką ma zgłodniały wilk!
W rzeczy, chcą tu króla obrać,
Króla u tych świętych bram…
Lecz nie będą królowały,
Bo na straży stanę sam:
Jak Harmodios ten kord skryję
W zielonego mirtu krzak,
Jak Aristogejton stanę
Posągowo¹⁶⁶ – w rynku – tak:
Zyskam obok niego pomnik!
Za czyn równy, równy zysk,
Gdy tej wiedmie boguwstrętnej
Szczękę złamię, zbiję pysk!
 

STRATYLLIDA

przodownica

 
Ej, gdy wrócisz w dom, a z guzem,
Nie pozna cię mać rodzona.
Ninie¹⁶⁷ – miłe białogłowy
Odsłońmy ramiona!
 

zdejmują chlajny

CHÓR BIAŁOGŁÓW

śpiew i taniec

 
Kobiecy świat głosi wam cud,
Wszechmęże tego miasta,
Że nowy ład niesie w ten gród,
Jako swój dank¹⁶⁸, niewiasta.
Słuszny to dank za chleb, pieszczoty,
Wśród których rosłam tutaj bez troski!
Siedem lat mając, sąd niosłam złoty¹⁶⁹
I mąkę męłłam na kołacz boski,
Właście¹⁷⁰ Atenie w dziesiąte lato.
Potem, szafranną odziana szatą,
Niedźwiadką byłam w Braurońskie Świątka¹⁷¹
Jako dziewica, kraśne paniątko,
Niosłam kosz święty, dzierżąc na ręce
Figowe wieńce!
 

ANTEPIRRHEMA I. OD-ZEW I

STRATYLLIDA

 
Aza nie powinnam służyć
Miastu służbą dobrych rad?
Acz niewiastą się rodziłam,
Nie szukajcie we mnie zdrad,
Za to, że wam lepsza dola
Świta teraz z łaski pań!
Toć i ja daninę płacę,
Chłopców rodzę… to – ma dań.
A wy, stare darmojady,
Co dajecie państwu?… Gnój!
Wyście świętą dań pradziadów,
By z Medami toczyć bój,
Zjedli! Czyliż w skarb dajecie
Teraz choćby grosza pół?
Na dobitek, z waszej łaski,
Grozi nam powszechny dół!
Jeszcze tutaj śmiecie warczeć?
Ano – palcem uraź mię!
To cię tym koturnem oto,
Z byczej skóry, w pysek rznę!
 

STRYMODOROS

 
A to czelność niesłychana, te babskie perory¹⁷²!
Zło się wzmaga: mnie przynajmniej nie zmylą pozory!
Więc do broni, towarzysze, kto chłop jędrny, prawy,
Zrzućmy szaty, jako męże, gotowi do sprawy!
 

CHÓR STARCÓW

zrzucają szaty i koturny i, nagle odmłodniawszy, tańczą nago

 
Niech zapachnie nagie ciało, precz te powijaki!
Hejże, w bosostopy pląs,
Jako drzewiej na Leipsydrę¹⁷³,
Gdy się młody puszczał wąs,
Hej, niech młodość wróci nam,
Hej na skrzydła, jako ptaki,
Hej, otrząśnijmy z ciał starości hydrę!
 

EPIRRHEMA II. POBUDKA II

STRYMODOROS

 
Jeśli gdzie podwiki znajdą
W nas usterkę lub mdły¹⁷⁴ duch,
Tam się rzucą natarczywie,
Zabiegliwie, jak rój much…
Wnet korabie¹⁷⁵ pobudują
I popłyną w morską dal
Przeciw nam, jak Artemizja¹⁷⁶,
Nas zwojować pośród fal.
Gdy się do konnicy wezmą,
Rycerz kłopot będzie mieć,
Bo na koniu, jak przyrosła,
Oklep siedzi babska pleć
I nie spadnie nawet w cwale!
Na te Amazonki¹⁷⁷ bacz,
Co malował Mikon¹⁷⁸: każda
Z konia czyni, jako gracz!
Ano, wszystkie trzeba schwytać
I kolejno każdej łeb
W dyby głobić bez litości,
Dziura w dziurę, przy kpie kiep¹⁷⁹!
 

STRATYLLIDA

 
Na obie boginie klnę się, niech mnie nikt nie droczy!
Jak samura wpadnę, stłukę, że ci spuchną oczy!
Będziesz wzywał swe sąsiady! Zrzućmy chusty owe,
By i w nas kobiety znano, co kąsać gotowe!
 

odrzucają szaty i tańczą nago

CHÓR BIAŁOGŁÓW

 
Ninie zbliż się który do mnie, a wybiję zęby!
Czosnku ten nie będzie gryźć,
Grochu, bobu, ni ziarenka:
Jednym słówkiem spróbuj lżyć,
Wściekła jestem, będę bić,
Że polecą z was otręby,
I wspomnisz bajkę, jak żuk orła nęka!¹⁸⁰
 

ANTEPIRRHEMA II. OD-ZEW II

STRATYLLIDA

 
Nie dbam o was, póki żyje
Ma Lampito, wierna straż,
I tebańska krasawica¹⁸¹,
Ismenija – zaszczyt nasz!
Wy bezsilni, nie pomoże
Na to nawet uchwał sto,
Zwłaszcza, że wam wszyscy wkoło
Źli sąsiedzi zemstą klną.
Oto wczoraj, jam Hekaty¹⁸²
Pląsy święcąc, chciała dać
Mojej dziatwie tanecznika,
Co w sąsiedztwie ma swój ród.
Chciałam przywieźć tu… węgorzu,
Przysmak on beockich wód,
Straż go na cle nie wpuściła,
Wskutek waszych uchwał złych!
Takich uchwał zaniechacie
Wtedy, arcymężne lwy!
Gdy wam kości kto połamie
I ukręci głupie łby!
 

Wypędzają poza scenę Chór starców.

SCENA TRZYNASTA

Chór białogłów, Gromiwoja.

Gromiwoja wybiega z Przedsieni wzburzona.

STRATYLLIDA

 
„Mistrzyni, własto ogromnego dzieła,
Skąd się ta chmura na twym czole wzięła?”¹⁸³
 

GROMIWOJA

 
Postępki kobiet złych, o duszach samic,
Chmurzą me czoło: weszłam w błędne koło.
 

STRATYLLIDA

 
Ach, cóż ty mówisz?
 

GROMIWOJA

 
Prawdę, prawdę nagą.
 

STRATYLLIDA

 
Cóż to, nieszczęście grozi? Mów z odwagą!
 

GROMIWOJA

 
„I wstyd powiedzieć, i zamilczeć trudno”.
 

STRATYLLIDA

 
Nie kryj się z niczym, nie jestem obłudną!
 

GROMIWOJA

 
Ruja, chcą mężów – wprost mówię do ciebie!
 

CAŁY CHÓR

 
Zeusie na niebie! O Zeusie na niebie!
 

GROMIWOJA

 
Co Zeus pomoże? I na cóż tu czekać?
Już nie mam władzy, by je dzierżyć dłużej.
Do mężów swoich wszystkie chcą uciekać.
Pierwszą schwyciłam, jak pchała się w szparę,
By się przedostać nią w Pana pieczarę¹⁸⁴,
Drogą, jak puszcza się w dół kołowrotem¹⁸⁵,
Tę tu, na bramie; tamtą, zaraz potem
Za warkocz łapię, gdy za swoim gaszkiem¹⁸⁶
W dom Orsilocha¹⁸⁷ chciała lecieć ptaszkiem.
Każde im łgarstwo, każdy wykręt płuży¹⁸⁸,
By wrócić do dom.
 

chyłkiem wymyka się I mężatka

 
Już któraś wyrywa!
 

zastępując jej drogę

 
Hola, gdzie biegniesz?
 

SCENA CZTERNASTA

Te same. Mężatka I.

MĘŻATKA I

 
Konieczność mnie wzywa.
Mam doma wełnę mileską¹⁸⁹ w tobole,
Boję się… mole…
 

GROMIWOJA

energicznie

 
Ehe! Znam te mole!
Ni kroku dalej!
 

MĘŻATKA. I

 
Toć wrócę, mój Boże,
Zaraz… tylko ją… na łóżku rozłożę!
 

GROMIWOJA

 
Nic nie rozłożysz…! Precz z wymówką szpetną!
 

MĘŻATKA I

 
Więc mole wełnę zetną?
 

GROMIWOJA

 
Tak – niech zetną!
 

Mężatka I cofa się zawstydzona i staje na boku, wybiega Mężatka II.

SCENA PIĘTNASTA

Te same. Mężatka II.

MĘŻATKA II

uciekając, spostrzega Gromiwoję i woła

 
Len niełupiony! Oj, cóżem zrobiła…
W domu zmarnieje!
 

GROMIWOJA

 
Patrzcie ją; ta miła
Len niełupiony wybrała się łupić!
Wracaj natychmiast!
 

MĘŻATKA II

 
Lecz na światło Zorzy,
Wracam w tej chwili, tylko, że go zmiędlę…
 

GROMIWOJA

 
Nie będziesz międlić: znam ja tę robotę.
Na to międlenie każda ma ochotę!
 

Mężatka II cofa się zaperzona do poprzedniej, która się z tego cieszy.

Wychodzi powoli mężatka III.

SCENA SZESNASTA

 
Te same. Mężatka III.
 

MĘŻATKA III

 
O Ejlityjo¹⁹⁰, powstrzymaj godziny,
Póki nie wyjdę z obrębu gontyny¹⁹¹!
 

GROMIWOJA

 
A ty, co bredzisz?
 

MĘŻATKA IIL

 
Rodzę, już mam dreszcze…
 

GROMIWOJA

 
Wszak wczoraj byłaś tak powiewna jeszcze
A dziś odmiana?
 

MĘŻATKA III

 
A tak, dziś odmiana.
Pozwól… do domu… odejść, o Gromwoja,
Poślę po babkę¹⁹²…
 

GROMIWOJA

 
Pleciesz, duszko moja!
Tu, coś twardego masz?
 

dotyka szat mężatki

MĘŻATKA III

 
W łonie chłopczyka.
 

GROMIWOJA

 
Łżesz, na Afrodis! To coś do kotlika
Podobne raczej. Zbadam te wykręty…
 

odkrywa chiton i wyciąga spod niego miedziany hełm, który owa mężatka porwała ze świątyni

 
O ty błaźnico, przypiąwszy szłom¹⁹³ święty,
Udajesz dreszcze?
 

MĘŻATKA III

 
A tak – mam wciąż jeszcze.
 

GROMIWOJA

 
To co szłom znaczy?
 

MĘŻATKA III

 
Gdyby mnie schwytała
Chwila u Zamku, jak gołąbka biała,
Chcę w szłom się schować i tam, jak gołąbka…
 

GROMIWOJA

 
„Wlazła na gruszkę i rwała pietruszkę?”
Więc urodziny tego synka, szłomu,
Tu, na tym miejscu wyprawisz, nie w domu!
 

Mężatka III cofa się bardzo szybko i gibko.

MĘŻATKA I

 
Lecz ja nie mogę sypiać odtąd wcale,
Gdym Smoka-Stróża ujrzała¹⁹⁴ na skale!
 

MĘŻATKA II

 
A ja, nieszczęsna, z bezsenności ginę:
Mnie tu puchacze¹⁹⁵ budzą co godzinę!
 

GROMIWOJA

 
Zbytnice, dajcie pokój zabobonom!
Wy się tak rwiecie ku mężowskim łonom!
Myślicie, że się oni nie rwą do nas?
Wiem, że tam nocy¹⁹⁶ przepędzają smętne.
Więc poskramiajcie swe serca namiętne,
Pocierpcie jeszcze jakiś czas samotne!
Wróżba nam głosi zwycięstwo stukrotne,
Gdy ten bunt zniknie. Chcecie, to ogłoszę?
 

pokazuje im zwój pergaminowy

WSZYSTKIE KOBIETY

 
Głoś wróżbę, Wojo!
 

GROMIWOJA

 
A więc, milczcie, proszę!
 

czyta ze zwoju proroctwo¹⁹⁷

 
Kiedy jaskółki przycupną na jednym pagórze gromadnie,
Uciekające od samców i wyrzekające się dudków,
Zbliży się koniec niedoli i Zeus, piorunu Władyka,
Sprawi, że będzie na wierzchu, co było na dole…
 

MĘŻATKA I

przerywając, z uciechą

 
My będziem
Leżeć na wierzchu?
 

GROMIWOJA

 
Gdy jednak zbuntują się, chcące ulecieć
Z chramu świętego, jaskółki, nie będzie gatunku ptasiego,
Który by chucią lubieżną przewyższył – naród jaskółczy…
 

MĘŻATKA II

 
Dla Boga, wróżba jasna, jak na dłoni!
 

GROMIWOJA

z mocą

 
Mimo udręczeń więc, przez wszystkie bogi,
Drużyno wierna, nie cofaj się z drogi!
Na Zamek, za mną! Niech na tę srom spadnie,
Co by proroctwo podeptała zdradnie!
 

SCENA SIEDEMNASTA

Chór Starców. Chór Białogłów.

STRYMODOROS

Strofa (Śpiew)

 
Bajkę opowiem ci jednę, a bajkę tę ongi słyszałem,
Gdym pacholęciem był małem:
Był raz jeden junosza¹⁹⁸,
Co zwał się Melanio¹⁹⁹,
A za nic na świecie
Do ślubu iść nie chciał: więc uciekł na puszcze szumiące
I zaszył się w bór:
I mieszkał wśród gór,
I splatał tam siecie,
I łowił zające.
I tylko miał wyżła wiernego u nogi,
A nigdy nie wracał w rodzicieli progi:
Tak sobie obrzydził kobiety,
Mędrzec Melanio!
My zaś nie gorsi od tego Melania.
 

robi dyg i przysuwa się zalotnie

 
Strymodoros ci się kłania,
Całusa chce od babuli!
 

STRATYLLIDA

grozi

 
Ej, zapłaczesz bez cebuli!
 

STRYMODOROS

odskoczył zły i podniósł nogę za wysoko

 
Tak? To cię tu nogą kopnę!
 

STRATYLLIDA

 
Ej, bo po tych kudłach kropnę!
 

STRYMODOROS

 
Myronides²⁰⁰ był też kudłacz,
Czarnotyłec, strach na wrogi²⁰¹,
Tudzież Formion²⁰²; tak, przebogi!
 

STRATYLLIDA

Antystrofa (Odśpiew)

 
Chciałabym także ci bajkę powiedzieć zupełnie na odwrót
Do tego twojego Melania.
Żył raz jeden odludek,
Tymonem²⁰³ go zwano.
Ciernistą on ścianą
Dokoła się zamknął i cały kolcami najeżył:
Eryni²⁰⁴ to siew.
Prawdziwa jej krew!
Nie ufał, nie wierzył
Wśród mężczyzn nikomu!
Przed waszym łotrostwem uciekł w puszczę z domu,
Klął i bił was, draby, i zadawał klęski,
Tymon, wróg męski:
Lecz kochał kobiety niezmiernie
I wiernie!
 

RODIPPE

 
A chcesz, to ci kurtę skroję!
 

STRYMODOROS

ironicznie

 
Daruj, nie bij, serce moje!
 

RODIPPE

 
Drwisz, ja ci tu wnet pokażę!
 

STRYMODOROS

 
Ano, pokaż tę gęstwinkę!
 

RODIPPE

 
Nie ujrzysz nic, jak łysinkę,
Bo choć młódką się nie czuję —
Jestci, komu las karczuję!
 

SCENA OSIEMNASTA

Gromiwoja, Mężatka I, Myrrine.

GROMIWOJA

wypada gwałtownie z bramy Przedsieni

 
Hejże na pomoc, do mnie białogłowy,
Hej, do mnie!
 

Przybiega co tchu Mężatka I.

MĘŻATKA I

 
Cóż tam, jakiś kłopot nowy?
 

wbiegają inne kobiety

GROMIWOJA

pokazując w dół Akropoli

 
Patrzaj, mąż jakiś bieży w dzikim pędzie,
Rażony ślepym szałem Afrodyty!
 

modląc się, podnosi dłonie

 
Obojga Kyter, Pafu, Kypru, Włosto,
Spraw, niech precz od nas idzie drogą prostą!²⁰⁵
 

MĘŻATKA II

wypatrując

 
Któż to i gdzież jest?
 

GROMIWOJA

 
Teraz Chloę mija!²⁰⁶
 

MĘŻATKA I

dostrzegła kogoś w dole

 
Boże, tam postać jakaś, ale czyja?
 

GROMIWOJA

 
Tężcie wzrok! Może która pozna…
 

MYRRINE

 
Przebóg,
Kinesjas, mąż mój, o losu zrządzenie!
 

GROMIWOJA

do Myrriny

 
Twym dziełem zmienić go teraz w płomienie:
Drażń, rozpal zmysły, całuj, a nie całuj,
Pozwól na wszystko, niczego nie żałuj,
Krom²⁰⁷ tego, czego wzbrania kielich święty!
 

MYRRINE

 
Nie bój się, będzie tu na ogień wzięty…!
 

GROMIWOJA

 
Więc tu go razem wystrychniem na dudka,
Razem go schrupiem!
 

do reszty kobiet

 
A wy, marsz za wrótka!
 

Wszystkie kobiety chowają się w Przedsieniach. Gromiwoja odbiera od Stratyllidy tarczę i oszczep, przypina złocisty szłom i staje w postawie warty przed bramą. Stratyllida chowa się za mur. Wpada Kinesjas, aż siny, za nim niewolnik Manes niesie jego synka.