Gromiwoja

EXODOS. WYJŚCIE CHÓRU

(1216–1321)

SCENA DWUDZIESTA SZÓSTA

Tłum gapiów otacza bramy Propylejów, pilnowane przez strażniczki; z uczty wychodzi nieco chwiejnym krokiem jeden z Ateńczyków, z pochodnią w ręku, bo już jest wieczór, i rozpędza gawiedź.

Chór i Ateńczyk I.

ATEŃCZYK I

 
Hej, wrotna, otwórz!²³⁹
 

do gawiedzi

 
Wynoś się, warchole!
Tuście usiedli? Chcesz, to ci przysmolę
Tą żagwią kudły? Precz mi stąd, hołoto!
 

JEDEN Z TŁUMU

usuwając się

 
Nie ruszyłbym się, gdyby nie chęć oto,
By ci dogodzić; robię więc ofiarę!
 

DRUGI Z TŁUMU

 
My wszyscy robim dla ciebie ofiarę!
 

niby się usuwają ze stopni

ATEŃCZYK II

 
Precz, bo za kudły chwycę, dziady stare!
Wen²⁴⁰, jazdo, aby mości Lakonowie
Mogli wyjść godnie po sutym bankiecie!
 

SCENA DWUDZIESTA SIÓDMA

Z Przedsieni wychodzi drugi z pełnomocników ateńskich, również w różowym humorze.

Ci sami i Ateńczyk II.

ATEŃCZYK II

do pierwszego

 
To uczta; lepszej nie było na świecie!
Nawet Lakońcy stali się rozmowni²⁴¹,
My zaś przy winku mamy humor byczy!
 

ATEŃCZYK I

 
Prawda, na trzeźwo żaden trzech nie zliczy!
Gdybym współziomków mógł przekonać słowem,
Tobyśmy w posły chadzali pijani!
Bo kiedy idziem po trzeźwu do Sparty,
Mącimy wszystko; jakby opętani,
Kręcimy; tego, co prawią, nie słyszym,
Węsząc w ich słowach to, czego nie mówią,
W tych samych paktach zmieniając warunki!
Dziś wszystko dla nas różowo i gdyby
O Telamonie piał kto pieśń, a drugi
Do Kleitagory grał mu wtór na flecie,
Klaskalibyśmy²⁴² na takim duecie!
 

do hołoty, która znowu obsiadła schody

 
Te gapie znowu drogę zawaliły!
Precz stąd, do kata, precz stąd, szaławiły!
 

Z Akropoli wytacza się przy świetle pochodni cały orszak męski.

ATEŃCZYK II

 
Żywie Zeus! Oto wali pochód cały!
 

SCENA DWUDZIESTA ÓSMA

Ci sami, oba Chóry i oba orszaki pełnomocników Aten i Sparty.

PEŁNOMOCNIK SPARTAŃSKI

do fletnisty

 
Hej kochaneczku, duj raźno w piszczały:
Hej, koło ziemi będę krzesać setnie
I w cześć Ateńcom i naszym zapieję!
 

Fletnista występuje i szykuje się grać

ATEŃCZYK I

 
Dmij, a od ucha – na bogi – we fletnie!
Jakże się cieszę, że ujrzę ich reje!
 

Monodia I

PEŁNOMOCNIK SPARTY

śpiewa pod wtór fletni: inni Spartanie tańczą tę pieśń równocześnie

 
       Do śpiewu zwij
W cześć witeziom, o Mnamojno, Matko Muz,
       Jednę z twych cór!
       Co nasze i wasze zna czyny,
       Co widziała śród głębiny
       Pod Artemizjon
       Jako się rzucali
       Ateńcy na wroga korabie
       I jak bożyce na Medach jechali!
       A zaś z Leonidą my,
       Jak odyńce, ostrząc kły,
       Wraz skoczyli w boju tan,
       Kwiat toczący krwawych pian
       Z wściekłych warg na gołą pierś!
A było tam ludu perskiego nie mniej,
       Jak na brzegu piaskowych jest ziarn!
 
 
       Dzikich pól Pani, Łowczyni sarn,
       O Artemido,
       Przyjdź, boska dziewko,
       Przymierza broń!
Byśmy długo w nim żyli, by z wieku na wiek
Przyjaźni niezłomnej mir chronił i strzegł!
       A fałsz i lisie podrywy
       Wyrzućmy z tego przymierza!
Więc bywaj na świadka, o Pani cięciwy,
       Psy w smyczy wiodąca na źwierza!
 

SCENA DWUDZIESTA DZIEWIĄTA

Gromiwoja wchodzi z całym orszakiem kobiet attyckich i panhelleńskich: pokazują się te same stroje, co w I akcie.

Ci sami i Gromiwoja z orszakiem.

GROMIWOJA

 
Oto gdy wszystko żądzą miru płonie,
Bierzcie swe żonki, Mości Lakonowie,
Takoż wy swoje! Mąż niech przy swej żonie,
Żona przy mężu stanie! Więc na zdrowie
Nasze i na cześć bogom – ninie w tany,
Ślubując nigdy nie popaść w szał znany!
 

CHORUS

śpiew i taniec

 
Prowadź twój chór w radosny pląs,
       Charyty²⁴³ swobodne zwij,
Wzywaj Artemis i brata jej,
       Apolla, boga wesela!
Przybywaj do nas, Nysy gospodnie²⁴⁴,
Co w Menad²⁴⁵ gronie palisz pochodnie,
I ty, Dyjosie²⁴⁶, piorunem grzmiący,
I ty, dostojna jego małżonko,
       Wiecznie szczęśliwa!
Zwij wszelkie bóstwa, aby nam były
Świadkami w życiu, aż do mogiły,
       Że nam stworzyła
       Serca kojący
       Mir
       Boska Kyprido!
       Halalaj, ije, pajon
       W górę serca, w górę głos!
              Iai,
       Jakby dał zwycięstwo los!
              Iai!
       Euoj, euoj, iaj,
       Euoj, euoj, euaj, euaj!
 

GROMIWOJA

do Spartan

 
I ty, Lakonie, zagrzmij na nowo
              Swą pieśń godową!
 

Monodia II

PEŁNOMOCNIK SPARTY

śpiewa, tańcząc, a z nim tańczy tę pieśń cały orszak Spartan

 
Tajgetu²⁴⁷ turnie porzucaj,
        O złotostruna
Muzo Lakońska i zejdzi k'nam,
Piać bożyca, w Amyklach zwiastuna,
I Atanę²⁴⁸, co dzierży spiżolity chram
I dorodnych synów Tyndara,
Co hań²⁴⁹ nad wodą
Eurotasa pląs wiodą,
Hej, dorodnych bratów para!
Hej – ha – raźniej! Lekką stopą
Heja – ha – w zawrotny pląs.
 
 
Wielbmy Spartę, gdzie nam chór
Bogów gędzie²⁵⁰, a pod gędź
Tupią nogi naszych cór.
Jako źrebic kiedy w tan
Zwyrtny²⁵¹ idzie śliczny wian!
Kręgiem, kręgiem ponad brzeg,
Gdzie Eurotas toczy bieg,
Krzesa szumnych dziewek wian,
Aż pod niebo leci pył!
W górę wiatr warkocze wzbił,
Jak u Bakchantki²⁵², która w dłoni
Tyrsu²⁵³ kiść dzierżąc, kołem goni,
                     Hej!
Hej, szumna córo Ledy, prowadź nam rej²⁵⁴,
Hej, śliczna tanecznico!
       Włos rozwiany ręką wij,
       A nóżkami drobno bij,
              Jako leśna łań!
       I zaklaskaj dłonią w dłoń
       I zawrotnym kołem goń
              I rozhulaj pląs!
       I boginię niebosiężną,
       Spiżowego chrama Księżną,
              Wojów Włastę, piej!