Есіл

 
Өзіме-өзім ұқсамай.
Қой, өйткенше, заман паравозымен зырлайын,
Жауыр Пегастың құйрығынан ұстамай!..
 

* * *

 
Жұмыр жер – доп емес, –
Дегенді айтамыз əр қашан.
Сонда да жасы оның көп емес,
Космос өмірін санасаң.
Миллиард жыл деген немесе?
Əлемге ол – сəбидің өмірі.
Сонша жас жасар ма шабытты өлең де,
Бір күнде-ақ өледі небірі.
Уақыт шексіз ғой, достарым,
Бір адам өмірі жетер ме.
Шақырам, сондықтан, замана жастарын
Уақыттан есені өтеуге!
Соқ барабан, дабылды еңбектің
қыздырып жыр əнін,
Жас жігер теңелсін жасынға!
Тастаймыз артқа біз «уақыт пырағын»,
Секундты айналдыр ғасырға!
Есеңді жұтпасын космос түнегі,
Өмірің тең болсын жұлдыздың жасына.
…Қанша мың ғасырлар
жатса да құлазып,
Бұл жердің жасын кім сұраған.
Жаттың-ау, туған жер, келгенше өр ұрпағың, –
Кінəлайын демеймін атаны, –
Қаңсыдың, түтедің, шаңдатып бұрқадың,
Кəрі ғасырдың сүртер ме сақалы?!
Обалар тұр əлде баба рухын күзетіп,
Кімдерге топырақ төседің, жер-ана.
Түгіңді шалып жеп кеткендей тез өтіп.
 
 
Ботасыз аруана секілді замана,
Кəрі жер, көне жер түк үнсіз
Жатыр, ол – көп істің кепілі.
Ойланып басамыз топырағын бүгін біз,
Абайлап сипаймыз ақ қайың кекілін.
Көк жайқын өзенім – өр Есіл,
өміріңді ұрлады-ау
Қарақшы керуені жылдардың.
Сырнайлы толқының қандай жыр жырлады,
Талдарың кімге айтты сырларын?
Жоқ, жаңа ұрпақ осыған көнер ме,
Дабыл қақ, толқындар, сілкінші,
Есілім!
Жаңартып өміріңді көнерген,
Күн бұрын ашты олар келешек есігін!
Уа Жер! Туған Жер!
Қасиетіңді
тап біздей кім ұқты?
Бесіктей тербейсің шабыт пен ойды да.
Бейне бір əжемдей ұқыпты
Сақтапсың не асыл қойныңда.
Құланның ізінен көремін ескіні,
Бабамның жолындай «Ақтабан шұбырынды».
Байқамай өтіпті-ау олардың ешкімі
Тереңге тығылған сырыңды.
Садақтың жебесі зуылдап ұшады да,
Бірақ та… нөпірлі дұшпаннан
ол қай бір қорғасын.
Жатты ғой сонда жер құшағында,
Күркіреп жауға ұшар қорғасын!
Жерді бабамыз ұнатқан,
Қарап тек шалғынға масаты:
Шалдықса – су ішіп бұлақтар,
Жүйрігі майсасын асады.
Ойлаған бабамыз болды ма
Жер-ана өзгерер дегенді:
Шешкендей батырақ қаудырлақ тонды да,
Өзгеше киінді жер енді!
Есілдің даласы майсалы
Күнді де орманға батырған.
Егіннің шалқыма қиялдай мұхиты ой салып,
Жолаушы қиялын шақырған!..
Ракетамен барсақ біз бір кеште,
Марс – мейманханамыз,
Тартуға есілдік бикешке
Айдың сырғасын аламыз.
Əжеңнің үйі екен – Жер беті,
Тартылды аспан көшесі!
Жер құрсағының перзенті –
Атом техникасы ер жетті,
Ғылым – кіндік шешесі?
Есілдің күмбезді көгі де –
Жаңа бір дүние мекені:
Аспан өкпесіне –
«Орбита проспектісіне»
Осы арамен өтеді
«Ақыл самұрығы» –
Жер серігі,
Күн серігі…
…Ашулы толқындар айбынды Есілде.
Тебісіп, сүзісіп, арқырап, тулаған.
Сонда бір сырды алам есіме:
Басталған бұл өзен бір кіші тұмадан!
 
 
Елеусіз сол тұма шықты ытқып жартастан,
Сағынышты ғашықтың жасындай мөлдіреп.
Жол-жолдан бұлақтар арнада табысқан, жалғасқан,
Күмбірлеп, сүйісіп, елжіреп,
Ғажайып күшінен олардың біріккен
Өр өзен – ұлы Есіл құралған.
Тасқынды селебе құландай үріккен, –
Қаймықпай тұрады кім алдан!
Жол салып ойлардан, еңістен,
Сауырын тілгілеп даланың көсілген.
Шу асау толқындар күркіреп, жар салған, тебіскен,
Дегендей: «Есіл – мен! Есіл – мен!!!»
 
 
Көз салам: Есілдің даласы көлбеген,
Соқпақтар тоғысып соқпаққа,
Далиып кетеді жол деген,
Ол да – өзен, – жүргінші – толқынын тоқтатпа!
Бұлақтар тоғысса арнада,
Туады өр өзен тасқынды.
Соқпақтар тоғысса далада.
Жол түсер – қамшы бас атыңа, ас қырды!..
Кей жазық даланы, белдерді.
Ораған қара жол, даңғыл жол.
Шаншылып биік пен өрлерде,
Құлдырап құдайды ылдида ол.