Салиха – Сəмен

 
 
 
Жаралы неше жерден қылыш тиіп,
Көптікпен ер Сəменді пленге алды.
Сол жерде Салиханы ұстап алып,
Алдына падишаның алып барды.
 
 
Өлтіріп Сəмен қуды кеттік тастап,
Басына қызыл қаннан жастық жасап.
Адасқан балаңызды алып келдік,
Өзіңнің ордаңызға тура бастап.
 
 
Ей, тақсыр, жарлық сізден іздеу бізден,
Тілейміз жаза қылма бұған қастап.
Болса да қанша жаман хан нəсілі,
Болмайды айыптауға қолмен жасқап.
 
 
Хан тұрып сөз сөйледі қызға таман:
Япырым-ау, қызым, неден болдың жаман.
Өміріңде жалқы жүріп ел көрмей өт!
Жаза жоқ ынсапсызға бұдан əрман.
 
 
Солай деп Салиханың соты тынды,
Сорлының бағы қайтып сағы сынды.
Сəменді алғашқы ұстап алған жерде.
Өлді деп білмей кеткен өңшең жынды.
 
 
Аздан соң Сайын бурыл барды шауып.
Иесін талып жатқан алды тауып.
Қамаған қалың қолға ұстатпастан,
Моншақтап үсті-басын тері жауып.
 
 
Көтерді басын сонда батыр Сəмен,
Жатқалы жаралы боп біраз заман.
Еңбектеп үңгіріне қайта кірді,
Қалғанын жанының біліп есен-аман.
 
 
Сəменге қайғылы күн қатты батты,
Сол тауда қапалықпен үш ай жатты.
Барар жер, басар таудың бəрі дұшпан,
Болар ма қиыншылық бұдан қатты.
 
 
Не пайда бос жатудан шығады деп,
Тоқтамай тулап жүрек шиыршық атты.
Бабама «Көкше əулие» барайын деп,
Бір күні ұстап мінді бурыл атты.
 
 
Ол кезде «Көкше» дейтін əулие бар
Мамаржа жатқан жері бір үлкен ғар.
Мекендеп тұрған жері Тянь-Шань тауы,
Монғолдар əр кез барып қылатын зар.
 
 
Ай жүріп Мамаржаға барып жетті,
Жол қиып жүре алмайтын бір бейнетті.
Ғар екен көк жартастың бетіндегі,
Жүгініп соған қарап зарлық етті.
 
 
Күн жауып, бұлттар шығып борандытты,
Найзағай шартылдайды онан қатты.
Артынан қоңыр майда желдер соғып,
Көрсетті ғардан шығып шарапатты.
 
 
Киім жоқ, шыға келді тыржалаңаш,
Ағарған жауған қардай сақал мен шаш.
Жіңішке, ұзын бойлы, арық тəнді,
Жан екен аққұбаша қиылған қас.
 
 
Дертіме, тақсыр, баба, дауа бер деп,
Ер Сəмен зар еңіреп қояды бас.
Сəменді көзін ашып көрді байқап,
Сөйледі бір сілкініп басын шайқап.
 
 
Ол қызды Құдай саған бұйырған жоқ,
Бекерге қор болыпсың бейнет айдап.
Соны айтып бурыл атқа мойын бұрды,
Білмейді Сəмен сорлы мұндай сырды.
 
 
Əулие қолын бұлғап қалып еді,
Кісінеп бурыл шауып ғарға кірді.
Тағы да бұлттар шығып борандатты,
Найзағай шартылдайды онан қатты.
 
 
Күркіреп ғардың іші ақ боран боп,
Есігін Көкше əулие қайта жапты.
Көнбеске шамасы жоқ сорлы Сəмен,
Көңілі бұрынғыдан болды жаман.
 
 
Бабамның Ұланға бар деген сөзі,
Тиісті болар ма екен маған таман.
Жаяудық, жалаңаштық арман емес,
Көрерлік Салиханы туса заман.
 
 
Жолыңа жаным құрбан болсын деген,
Дыбысың құлағымнан кетпейді һəман.
Отында ғашықтықтың күйіп жанып,
Дариға бір сен үшін көңілім алаң.
 
 
Зарлатқан мені мұнда, сені онда,
Мейрімсіз қара пейіл сұмырай жалған.
Өлсе көрің, өлмесе өзің көрмей.
Тарқар ма өліп кетсем іштегі арман?
 
 
Соны айтып Ұлан жаққа Сəмен кетті