Za darmo

Nauka Holenderskiego przez Literaturę: Analiza i Tłumaczenie 'Max Havelaar' z Klasyki Niderlandzkiej

Tekst
Oznacz jako przeczytane
Czcionka:Mniejsze АаWiększe Aa

Dat overigens m'n streven niet bekroond werd… dat ik nog altyd het gemakkelyk te raken – en debietbelovend – mikpunt ben van de eerste de beste nulliteit die 't ambacht van frazenmaken eenigszins meent te verstaan – al zy 't dan ook dáármee vaak povertjes gesteld – en dat, wat meer zegt, de toestand in Indiën ellendiger is dan ooit-… mag men dit my wyten? (To, że moje starania nie zostały uwieńczone sukcesem… że nadal jestem łatwym celem – i dobrze sprzedającym się – dla pierwszej lepszej miernoty, która uważa, że trochę rozumie się na tworzeniu frazesów – choć to często nieudolne – oraz to, co ważniejsze, że sytuacja w Indiach jest gorsza niż kiedykolwiek… można mi to zarzucić?; Dat overigens m'n streven niet bekroond werd – To, że moje starania nie zostały uwieńczone sukcesem, dat ik nog altyd het gemakkelyk te raken – en debietbelovend – mikpunt ben – że nadal jestem łatwym celem – i dobrze sprzedającym się – van de eerste de beste nulliteit die 't ambacht van frazenmaken eenigszins meent te verstaan – dla pierwszej lepszej miernoty, która uważa, że trochę rozumie się na tworzeniu frazesów, al zy 't dan ook dáármee vaak povertjes gesteld – choć to często nieudolne, en dat, wat meer zegt, de toestand in Indiën ellendiger is dan ooit – oraz to, co ważniejsze, że sytuacja w Indiach jest gorsza niż kiedykolwiek, mag men dit my wyten – można mi to zarzucić).

Ik deed, meen ik, wat 'n mensch in de gegeven omstandigheden doen kòn, en zeker meer dan eenig Nederlander. (Zrobiłem, jak sądzę, to, co człowiek w danych okolicznościach mógł zrobić, a z pewnością więcej niż jakikolwiek Holender; Ik deed, meen ik, wat 'n mensch in de gegeven omstandigheden doen kòn – Zrobiłem, jak sądzę, to, co człowiek w danych okolicznościach mógł zrobić, en zeker meer dan eenig Nederlander – a z pewnością więcej niż jakikolwiek Holender).

Het schimpen op de betrekkelyke onvruchtbaarheid van m'n pogen herinnert aan den wrevel der matrozen van Columbus in September 1492. (Wyśmiewanie względnej bezpłodności moich prób przypomina irytację marynarzy Kolumba we wrześniu 1492 roku; Het schimpen op de betrekkelyke onvruchtbaarheid van m'n pogen – Wyśmiewanie względnej bezpłodności moich prób, herinnert aan den wrevel der matrozen van Columbus in September 1492 – przypomina irytację marynarzy Kolumba we wrześniu 1492 roku).

Ook dàt gepeupel schold z'n admiraal uit. (Także tamta hołota wyzywała swojego admirała; Ook dàt gepeupel schold z'n admiraal uit – Także tamta hołota wyzywała swojego admirała).

Of ze doktoren in de letteren geworden zyn, weet ik niet. (Czy zostali doktorami literatury, tego nie wiem; Of ze doktoren in de letteren geworden zyn – Czy zostali doktorami literatury, weet ik niet – tego nie wiem).

Geen vrucht alzoo van m'n werk? (Czyżby więc żadnego owocu mojej pracy?; Geen vrucht alzoo van m'n werk – Czyżby więc żadnego owocu mojej pracy).

Het is hier de plaats niet, den invloed nategaan dien ik uitoefende op heel ander terrein dan de zaken van Indie. (To nie jest miejsce, aby śledzić wpływ, jaki wywarłem na zupełnie innej płaszczyźnie niż sprawy Indii; Het is hier de plaats niet – To nie jest miejsce, den invloed nategaan dien ik uitoefende op heel ander terrein dan de zaken van Indie – aby śledzić wpływ, jaki wywarłem na zupełnie innej płaszczyźnie niż sprawy Indii).

Ik ben zoo vry te gelooven dat m'n geschriften heilzame beweging hebben uitgewerkt op zedelyk en godsdienstig… laat me liever zeggen op intellektueel gebied. (Pozwolę sobie wierzyć, że moje pisma wywarły zbawienny wpływ na moralne i religijne… raczej powiem, na intelektualne obszary; Ik ben zoo vry te gelooven – Pozwolę sobie wierzyć, dat m'n geschriften heilzame beweging hebben uitgewerkt op zedelyk en godsdienstig – że moje pisma wywarły zbawienny wpływ na moralne i religijne, laat me liever zeggen op intellektueel gebied – raczej powiem, na intelektualne obszary).

Van vele zyden ontving ik blyken dat ik menigeen tot denken heb gebracht. (Z wielu stron otrzymałem dowody, że skłoniłem wielu do myślenia; Van vele zyden ontving ik blyken – Z wielu stron otrzymałem dowody, dat ik menigeen tot denken heb gebracht – że skłoniłem wielu do myślenia).

Wie 't betwyfelt of ontkent, gelieve het te zeggen, en noeme evenals de zeer edele heeren A.B. Cohen Stuart en Van Vloten, z'n naam er by, om behoorlyk de schande te dragen van z'n platte jalouzie. (Kto w to wątpi lub zaprzecza, proszę powiedzieć i wymienić swoje imię, tak jak to zrobili bardzo szlachetni panowie A.B. Cohen Stuart i Van Vloten, aby właściwie ponieść wstyd swojej płaskiej zazdrości; Wie 't betwyfelt of ontkent, gelieve het te zeggen – Kto w to wątpi lub zaprzecza, proszę powiedzieć, en noeme evenals de zeer edele heeren A.B. Cohen Stuart en Van Vloten, z'n naam er by – i wymienić swoje imię, tak jak to zrobili bardzo szlachetni panowie A.B. Cohen Stuart i Van Vloten, om behoorlyk de schande te dragen van z'n platte jalouzie – aby właściwie ponieść wstyd swojej płaskiej zazdrości).

Aan afgunst namelyk meen ik voor 'n groot deel den toon te moeten toeschryven, waarop sedert eenigen tyd sommige publicisten – of luî die 't worden willen – m'n werken en m'n persoon aanvallen. (Zazdrości przypisuję w dużej mierze ton, jakim od pewnego czasu niektórzy publicyści – lub ludzie, którzy chcą nimi zostać – atakują moje prace i moją osobę; Aan afgunst namelyk meen ik voor 'n groot deel den toon te moeten toeschryven – Zazdrości przypisuję w dużej mierze ton, waarop sedert eenigen tyd sommige publicisten – jakim od pewnego czasu niektórzy publicyści, of luî die 't worden willen – lub ludzie, którzy chcą nimi zostać, m'n werken en m'n persoon aanvallen – atakują moje prace i moją osobę).

Die toon is gewoonlyk wat te laag voor 't onderwerp. (Ten ton jest zazwyczaj zbyt niski jak na temat; Die toon is gewoonlyk wat te laag voor 't onderwerp – Ten ton jest zazwyczaj zbyt niski jak na temat).

Dat ik niet de eenige ben, die by 't lezen van stukken als die van Doctor Van Vloten aan jaloersheid denk, blykt o.a. uit het hartig artikel van den heer J. Versluys, in 't Schoolblad van 19 Januari 1875, waar de animoziteit van dien godgeleerde in verband wordt gebracht met het stuk over Vrye Studie dat in m'n IIIn bundel Ideen voorkomt. (To, że nie jestem jedynym, który myśli o zazdrości, czytając teksty takie jak te doktora Van Vlotena, wynika m.in. z gorzkiego artykułu pana J. Versluysa w „Schoolblad” z 19 stycznia 1875 r., gdzie animacja tego teologa jest powiązana z artykułem o Wolnym Studiu, który pojawia się w moim III tomie „Ideen”; Dat ik niet de eenige ben, die by 't lezen van stukken als die van Doctor Van Vloten aan jaloersheid denk – To, że nie jestem jedynym, który myśli o zazdrości, czytając teksty takie jak te doktora Van Vlotena, blykt o.a. uit het hartig artikel van den heer J. Versluys, in 't Schoolblad van 19 Januari 1875 – wynika m.in. z gorzkiego artykułu pana J. Versluysa w „Schoolblad” z 19 stycznia 1875 r., waar de animoziteit van dien godgeleerde in verband wordt gebracht met het stuk over Vrye Studie dat in m'n IIIn bundel Ideen voorkomt – gdzie animacja tego teologa jest powiązana z artykułem o Wolnym Studiu, który pojawia się w moim III tomie „Ideen”).

Dat onderwerp namelyk was ook door Dr Van Vl. behandeld, en schynt onder zyn handen niet veel opgang gemaakt te hebben. (Ten temat był również omawiany przez Dr Van Vl., i wydaje się, że pod jego ręką nie odniósł wielkiego sukcesu; Dat onderwerp namelyk was ook door Dr Van Vl. behandeld – Ten temat był również omawiany przez Dr Van Vl., en schynt onder zyn handen niet veel opgang gemaakt te hebben – i wydaje się, że pod jego ręką nie odniósł wielkiego sukcesu).

Kan ik dit helpen? Zéker is 't dat ik na 't verschynen myner verhandeling sporen begon waartenemen van de hatelyke stemming die nu blykt jegens my te bestaan. (Czy mogę w tym pomóc? Z pewnością po opublikowaniu mojego rozprawy zacząłem dostrzegać oznaki nienawistnego nastroju, który teraz wydaje się istnieć wobec mnie; Kan ik dit helpen – Czy mogę w tym pomóc, Zéker is 't dat ik na 't verschynen myner verhandeling sporen begon waartenemen van de hatelyke stemming die nu blykt jegens my te bestaan – Z pewnością po opublikowaniu mojego rozprawy zacząłem dostrzegać oznaki nienawistnego nastroju, który teraz wydaje się istnieć wobec mnie).

Vroeger was ik 't allerliefst gekwalificeerd: ‘slachtoffer van indisch wanbestuur en hollandsche lamlendigheid.’ (Dawniej byłem najchętniej kwalifikowany jako „ofiara indyjskiego złego zarządzania i holenderskiej ospałości”; Vroeger was ik 't allerliefst gekwalificeerd – Dawniej byłem najchętniej kwalifikowany, slachtoffer van indisch wanbestuur en hollandsche lamlendigheid – jako „ofiara indyjskiego złego zarządzania i holenderskiej ospałości”).

Wat ik nu ben, weet ik niet recht. (Teraz nie wiem dokładnie, kim jestem; Wat ik nu ben – Teraz, weet ik niet recht – nie wiem dokładnie).

Een prulschryver, denk ik, wiens werken moeten verdrongen worden om wat ruimte te verschaffen aan de hyperaesthetische produkten der pen van Dr V. Vl. (Myślę, że jestem miernym pisarzem, którego prace muszą zostać wyparte, aby zrobić miejsce dla hiperestetycznych produktów pióra Dr V. Vl.; Een prulschryver, denk ik – Myślę, że jestem miernym pisarzem, wiens werken moeten verdrongen worden – którego prace muszą zostać wyparte, om wat ruimte te verschaffen aan de hyperaesthetische produkten der pen van Dr V. Vl. – aby zrobić miejsce dla hiperestetycznych produktów pióra Dr V. Vl.).

Wie z'n ‘Bloemlezing’ onderzoekt, zal deze gissing nog-al aannemelyk vinden. (Kto przeanalizuje jego „Bloemlezing”, uzna to przypuszczenie za dość prawdopodobne; Wie z'n Bloemlezing onderzoekt – Kto przeanalizuje jego „Bloemlezing”, zal deze gissing nog-al aannemelyk vinden – uzna to przypuszczenie za dość prawdopodobne).

 

Op de blykbare oneerlykheid in dat prachtstuk van letterkundigen arbeid wyst dan ook zeer ten-rechte de heer Versluys. (Na widoczną nieuczciwość w tym wspaniałym dziele literackim bardzo słusznie wskazuje pan Versluys; Op de blykbare oneerlykheid in dat prachtstuk van letterkundigen arbeid – Na widoczną nieuczciwość w tym wspaniałym dziele literackim, wyst dan ook zeer ten-rechte de heer Versluys – bardzo słusznie wskazuje pan Versluys).

Zelfs Mr Vosmaer – gewis toch een onzer eerste dichters, als-i niet de eerste is – wordt door den verheven Bloemlezer in den ban gedaan. (Nawet pan Vosmaer – z pewnością jeden z naszych najwybitniejszych poetów, jeśli nie najwybitniejszy – został wykluczony przez wyniosłego Bloemlezera; Zelfs Mr Vosmaer – Nawet pan Vosmaer, gewis toch een onzer eerste dichters, als-i niet de eerste is – z pewnością jeden z naszych najwybitniejszych poetów, jeśli nie najwybitniejszy, wordt door den verheven Bloemlezer in den ban gedaan – został wykluczony przez wyniosłego Bloemlezera).

Die auteur had zich verstout myn werk in z'n ‘Zaaier’ te pryzen, en mocht dus geen bloemen leveren. (Ten autor ośmielił się chwalić moje dzieło w swoim „Zaaier”, więc nie mógł dostarczać kwiatów; Die auteur had zich verstout myn werk in z'n Zaaier te pryzen – Ten autor ośmielił się chwalić moje dzieło w swoim „Zaaier”, en mocht dus geen bloemen leveren – więc nie mógł dostarczać kwiatów).

Doch ook zonder eigenlyken broodnyd, sedert eenigen tyd is 't schelden op my 'n métier en 'n tic geworden. (Jednak także bez rzeczywistej zawiści, od pewnego czasu wyzywanie mnie stało się zawodem i tą; Doch ook zonder eigenlyken broodnyd – Jednak także bez rzeczywistej zawiści, sedert eenigen tyd is 't schelden op my 'n métier en 'n tic geworden – od pewnego czasu wyzywanie mnie stało się zawodem i tą).

Het aantal brochuretjes en ‘Overdrukjes’ dat aan dusdanige spekulatie z'n aanzyn te wyten heeft, is legio, en levert een treurig blyk van armoed aan scheppingsvermogen. (Liczba broszurek i „przedruków”, które zawdzięczają swoje istnienie takiej spekulacji, jest legionem i stanowi smutny dowód na ubóstwo twórcze; Het aantal brochuretjes en Overdrukjes dat aan dusdanige spekulatie z'n aanzyn te wyten heeft – Liczba broszurek i „przedruków”, które zawdzięczają swoje istnienie takiej spekulacji, is legio, en levert een treurig blyk van armoed aan scheppingsvermogen – jest legionem i stanowi smutny dowód na ubóstwo twórcze).

Wie niet in-staat is zelf iets degelyks voorttebrengen, tracht evidentie – en honorarium! – optedoen door 't knagen aan den arbeid van 'n ander. (Kto nie jest w stanie samodzielnie stworzyć czegoś podobnego, stara się zdobyć uznanie – i honorarium! – poprzez podgryzanie pracy innego; Wie niet in-staat is zelf iets degelyks voorttebrengen – Kto nie jest w stanie samodzielnie stworzyć czegoś podobnego, tracht evidentie – en honorarium! – optedoen door 't knagen aan den arbeid van 'n ander – stara się zdobyć uznanie – i honorarium! – poprzez podgryzanie pracy innego).

Men zou haast op 't denkbeeld komen dat ikzelf hiertoe den weg wees in m'n Idee 249, wanneer men niet wist dat wespen, rupsen, en paalwormen zoo oud zyn als vruchten, loof en zeeschoejing. (Można by prawie pomyśleć, że sam wskazałem na to drogę w mojej Idei 249, gdyby nie to, że osy, gąsienice i świdry są tak stare jak owoce, liście i nabrzeża; Men zou haast op 't denkbeeld komen dat ikzelf hiertoe den weg wees in m'n Idee 249 – Można by prawie pomyśleć, że sam wskazałem na to drogę w mojej Idei 249, wanneer men niet wist dat wespen, rupsen, en paalwormen zoo oud zyn als vruchten, loof en zeeschoejing – gdyby nie to, że osy, gąsienice i świdry są tak stare jak owoce, liście i nabrzeża).

Maar jammer is 't! (Ale szkoda!; Maar jammer is 't – Ale szkoda).

Dat de Van Vlotens, e.d. zulke manoeuvres noodig hebben om 'n uitgever te bewegen tot het riskeeren van ‘Overdrukjes’ uit hun niet zeer verspreide tydschriften, is begrypelyk. (Że Van Vlotenowie i inni potrzebują takich manewrów, aby przekonać wydawcę do ryzyka „przedruków” z ich niezbyt rozpowszechnionych czasopism, jest zrozumiałe; Dat de Van Vlotens, e.d. zulke manoeuvres noodig hebben – Że Van Vlotenowie i inni potrzebują takich manewrów, om 'n uitgever te bewegen tot het riskeeren van Overdrukjes uit hun niet zeer verspreide tydschriften, is begrypelyk – aby przekonać wydawcę do ryzyka „przedruków” z ich niezbyt rozpowszechnionych czasopism, jest zrozumiałe).

Ook vereert het me zeer, zóóveel opgang te maken dat daarvan nog altyd iets kan afvallen om 'n ander te helpen aan relief, al schikt het me niet altyd dat teeren op afval in de hand te werken door serieuze beantwoording van dergelyk geschryf. (Również bardzo mnie to zaszczyca, że mam tyle sukcesów, że zawsze coś może z tego wynikać, aby pomóc innym zyskać na znaczeniu, chociaż nie zawsze mi odpowiada przyczynianie się do tej prosperowania przez poważne odpowiadanie na takie pisanie; Ook vereert het me zeer – Również bardzo mnie to zaszczyca, zóóveel opgang te maken dat daarvan nog altyd iets kan afvallen om 'n ander te helpen aan relief – że mam tyle sukcesów, że zawsze coś może z tego wynikać, aby pomóc innym zyskać na znaczeniu, al schikt het me niet altyd dat teeren op afval in de hand te werken door serieuze beantwoording van dergelyk geschryf – chociaż nie zawsze mi odpowiada przyczynianie się do tej prosperowania przez poważne odpowiadanie na takie pisanie).

Toch verbind ik me niet tot voortdurend zwygen, maar 't zou me aangenaam zyn indien anderen de niet moeielyke taak op zich namen… het verschil te doen in 't oog vallen tusschen wespen en ooft. (Jednak nie zobowiązuję się do ciągłego milczenia, ale byłoby mi miło, gdyby inni podjęli się niezbyt trudnego zadania… ukazania różnicy między osami a owocami; Toch verbind ik me niet tot voortdurend zwygen – Jednak nie zobowiązuję się do ciągłego milczenia, maar 't zou me aangenaam zyn indien anderen de niet moeielyke taak op zich namen – ale byłoby mi miło, gdyby inni podjęli się niezbyt trudnego zadania, het verschil te doen in 't oog vallen tusschen wespen en ooft – ukazania różnicy między osami a owocami).

My wordt door zulke àl te goedkoope bewysvoering de stemming bedorven, en dit is jammer voor myzelf en den lezer. (Takie zbyt tanie dowodzenie psuje mi nastrój, a to jest szkoda dla mnie i czytelnika; My wordt door zulke àl te goedkoope bewysvoering de stemming bedorven – Takie zbyt tanie dowodzenie psuje mi nastrój, en dit is jammer voor myzelf en den lezer – a to jest szkoda dla mnie i czytelnika).

Men begrypt immers hoe ik, bezig met het schetsen van iets liefelyks, met viesheid de pen wegwerp zoodra my de gedachte overvalt dat wezens als Van Vloten zich gereed maken m'n werk te bevuilen? (Zrozumiecie, jak mogę, zajmując się szkicowaniem czegoś miłego, z obrzydzeniem odrzucić pióro, gdy tylko nasunie mi się myśl, że istoty takie jak Van Vloten szykują się, aby splugawić moją pracę?; Men begrypt immers hoe ik, bezig met het schetsen van iets liefelyks – Zrozumiecie, jak mogę, zajmując się szkicowaniem czegoś miłego, met viesheid de pen wegwerp zoodra my de gedachte overvalt dat wezens als Van Vloten zich gereed maken m'n werk te bevuilen – z obrzydzeniem odrzucić pióro, gdy tylko nasunie mi się myśl, że istoty takie jak Van Vloten szykują się, aby splugawić moją pracę).

Ik meen te goed te zyn om zulk volkjen aan verkoopbare kopie te helpen, en zeker zou 't my 'n kwart-eeuw geleden, toen ik den Lebakschen stryd streed, bevreemd hebben indien iemand my voorspeld had dat er nà 't openbaren van m'n pogen en streven, aanleiding zou bestaan tot zoo'n verklaring! (Uważam, że jestem zbyt dobry, aby pomagać takim ludziom w zdobywaniu sprzedawalnych kopii, a z pewnością ćwierć wieku temu, kiedy walczyłem w Lebak, zdziwiłbym się, gdyby ktoś przewidział, że po ujawnieniu moich starań i dążeń będzie istniała potrzeba takiego wyjaśnienia!; Ik meen te goed te zyn om zulk volkjen aan verkoopbare kopie te helpen – Uważam, że jestem zbyt dobry, aby pomagać takim ludziom w zdobywaniu sprzedawalnych kopii, en zeker zou 't my 'n kwart-eeuw geleden, toen ik den Lebakschen stryd streed – a z pewnością ćwierć wieku temu, kiedy walczyłem w Lebak, bevreemd hebben indien iemand my voorspeld had dat er nà 't openbaren van m'n pogen en streven, aanleiding zou bestaan tot zoo'n verklaring – zdziwiłbym się, gdyby ktoś przewidział, że po ujawnieniu moich starań i dążeń będzie istniała potrzeba takiego wyjaśnienia).

Het strekt waarlyk 't lezend Publiek niet tot eer, dat sommigen een toon tegen my durven aanslaan alsof Havelaar een der hunnen was. (Nie przynosi to naprawdę czytającej publiczności zaszczytu, że niektórzy odważają się używać tonu wobec mnie, jakby Havelaar był jednym z nich; Het strekt waarlyk 't lezend Publiek niet tot eer – Nie przynosi to naprawdę czytającej publiczności zaszczytu, dat sommigen een toon tegen my durven aanslaan alsof Havelaar een der hunnen was – że niektórzy odważają się używać tonu wobec mnie, jakby Havelaar był jednym z nich).

Zoolang dit opgaat, beweer ik dat men – ouder gewoonte – slecht gelezen heeft. (Tak długo, jak to trwa, twierdzę, że – jak zwykle – źle czytano; Zoolang dit opgaat – Tak długo, jak to trwa, beweer ik dat men – ouder gewoonte – slecht gelezen heeft – twierdzę, że – jak zwykle – źle czytano).

Anders toch zou men niet gedoogen dat 'n stryd die zoo ridderlyk werd aangevangen en voortgezet, ten-behoeve van zeker soort van belanghebbenden werd overgebracht op 'n mestvaalt. (Inaczej nie tolerowano by, że walka, która rozpoczęła się i trwała tak rycersko, została przeniesiona na gnojowisko w interesie pewnego rodzaju zainteresowanych stron; Anders toch zou men niet gedoogen – Inaczej nie tolerowano by, dat 'n stryd die zoo ridderlyk werd aangevangen en voortgezet – że walka, która rozpoczęła się i trwała tak rycersko, ten-behoeve van zeker soort van belanghebbenden werd overgebracht op 'n mestvaalt – została przeniesiona na gnojowisko w interesie pewnego rodzaju zainteresowanych stron).

Hartelyk dank! (Serdeczne dzięki!; Hartelyk dank – Serdeczne dzięki).

1

De verdeeling in hoofdstukken is 'n toevoegsel van den heer Van Lennep. (Podział na rozdziały to dodatek pana Van Lennepa; De verdeeling in hoofdstukken is 'n toevoegsel van den heer Van Lennep – Podział na rozdziały to dodatek pana Van Lennepa).

Ikzelf namelyk was, vooral in 1860, niet schryversachtig genoeg om zooveel reglement te brengen in m'n pleidooi, en blyf gelooven dat die indeeling, uit 'n letterkundig oogpunt zonder schade kon gemist worden. (Ja sam, zwłaszcza w 1860 roku, nie byłem wystarczająco pisarski, aby wprowadzić tyle porządku do mojej argumentacji i nadal wierzę, że ten podział mógł być pominięty bez szkody z literackiego punktu widzenia; Ikzelf namelyk was, vooral in 1860, niet schryversachtig genoeg – Ja sam, zwłaszcza w 1860 roku, nie byłem wystarczająco pisarski, om zooveel reglement te brengen in m'n pleidooi – aby wprowadzić tyle porządku do mojej argumentacji, en blyf gelooven dat die indeeling, uit 'n letterkundig oogpunt zonder schade kon gemist worden – i nadal wierzę, że ten podział mógł być pominięty bez szkody z literackiego punktu widzenia).

Juist in de onafgebroken opvolging der stukken van Droogstoppel en van Stern, ligt iets pikants dat door 't onverwachte van den overgang den lezer wakker houdt of… maakt. (Właśnie w nieprzerwanej kolejności części Droogstoppel i Sterna jest coś pikantnego, co przez nieoczekiwany przejście utrzymuje lub… budzi czytelnika; Juist in de onafgebroken opvolging der stukken van Droogstoppel en van Stern – Właśnie w nieprzerwanej kolejności części Droogstoppel i Sterna, ligt iets pikants dat door 't onverwachte van den overgang den lezer wakker houdt of… maakt – jest coś pikantnego, co przez nieoczekiwany przejście utrzymuje lub… budzi czytelnika).

Doch de ondervinding leerde my dat het aanhalen van zekere passages gemakkelyk wordt gemaakt door de nummering der hoofdstukken, en ik laat daarom die indeeling bestaan. (Jednak doświadczenie nauczyło mnie, że przywoływanie pewnych fragmentów jest ułatwione przez numerację rozdziałów, więc pozostawiłem ten podział; Doch de ondervinding leerde my – Jednak doświadczenie nauczyło mnie, dat het aanhalen van zekere passages gemakkelyk wordt gemaakt door de nummering der hoofdstukken – że przywoływanie pewnych fragmentów jest ułatwione przez numerację rozdziałów, en ik laat daarom die indeeling bestaan – więc pozostawiłem ten podział).

 

2

Het ‘Poolsche koffihuis’ was, of is nog, 'n druk bezochte inrichting in de Kalverstraat te Amsterdam, en vooral 'n verzamelingspunt voor zekere klassen van beursgangers. („Polska kawiarnia” była, a może jeszcze jest, często odwiedzaną instytucją na Kalverstraat w Amsterdamie, zwłaszcza miejscem spotkań pewnych klas bywalców giełdy; Het Poolsche koffihuis was, of is nog – „Polska kawiarnia” była, a może jeszcze jest, 'n druk bezochte inrichting in de Kalverstraat te Amsterdam – często odwiedzaną instytucją na Kalverstraat w Amsterdamie, en vooral 'n verzamelingspunt voor zekere klassen van beursgangers – zwłaszcza miejscem spotkań pewnych klas bywalców giełdy).

3

‘Dass er – de jonge Stern – bei uns speisen kann.’ Aldus heeft zekere Herr Stromer, in z'n zoogenaamde vertaling van den Havelaar deze woorden overgezet. (Że może – młody Stern – jeść z nami.” Tak przetłumaczył te słowa pewien pan Stromer w swoim tak zwanym tłumaczeniu „Havelaara”; ‘Dass er – de jonge Stern – bei uns speisen kann – „Że może – młody Stern – jeść z nami”, Aldus heeft zekere Herr Stromer, in z'n zoogenaamde vertaling van den Havelaar deze woorden overgezet – Tak przetłumaczył te słowa pewien pan Stromer w swoim tak zwanym tłumaczeniu „Havelaara”).

Wanneer men nu nog daarby verneemt dat die snuggere letterman blyk geeft geen verschil te kennen tusschen de woorden pantalon en pantoffel, dat hy ‘witte mieren’ verandert in schweinsnieren, enz. enz. zal men de waarde van z'n werk kunnen beoordeelen. (Gdyby jeszcze usłyszało się, że ten bystry literat nie rozróżnia słów pantalon i pantoffel, że zmienia „białe mrówki” na schweinsnieren, itp., można by ocenić wartość jego pracy; Wanneer men nu nog daarby verneemt – Gdyby jeszcze usłyszało się, dat die snuggere letterman blyk geeft geen verschil te kennen tusschen de woorden pantalon en pantoffel – że ten bystry literat nie rozróżnia słów pantalon i pantoffel, dat hy witte mieren verandert in schweinsnieren, enz. enz. zal men de waarde van z'n werk kunnen beoordeelen – że zmienia „białe mrówki” na schweinsnieren, itp., można by ocenić wartość jego pracy).

Hy heeft bovendien omstreeks 2/5 van 't boek mir nichts dir nichts doodeenvoudig weggelaten, en alzoo 't heele boek tot onzin gemaakt. (Ponadto, około 2/5 książki po prostu pomijał i w ten sposób cała książka stała się bezsensowna; Hy heeft bovendien omstreeks 2/5 van 't boek mir nichts dir nichts doodeenvoudig weggelaten – Ponadto, około 2/5 książki po prostu pomijał, en alzoo 't heele boek tot onzin gemaakt – i w ten sposób cała książka stała się bezsensowna).

Ik stel voor, hem tot beroemde buitenlandsche schryver te benoemen. (Proponuję mianować go sławnym zagranicznym pisarzem; Ik stel voor – Proponuję, hem tot beroemde buitenlandsche schryver te benoemen – mianować go sławnym zagranicznym pisarzem).

Ook de fransche vertaling van Nieuwenhuis en Crisafulli laat zeer veel te wenschen over, maar zóó slecht als de duitsche kon ze nu eenmaal niet worden. Onbereikbaar! (Również francuskie tłumaczenie Nieuwenhuisa i Crisafulliego pozostawia wiele do życzenia, ale tak złe jak niemieckie nie mogło być. Nieosiągalne!; Ook de fransche vertaling van Nieuwenhuis en Crisafulli laat zeer veel te wenschen over – Również francuskie tłumaczenie Nieuwenhuisa i Crisafulliego pozostawia wiele do życzenia, maar zóó slecht als de duitsche kon ze nu eenmaal niet worden – ale tak złe jak niemieckie nie mogło być, Onbereikbaar – Nieosiągalne).

De engelsche bewerking van myn nobelen Alphons Nahuys daarentegen is goed, en wordt ook in Engeland geprezen. (Natomiast angielska adaptacja mojego szlachetnego Alphonsa Nahuysa jest dobra i również chwalona w Anglii; De engelsche bewerking van myn nobelen Alphons Nahuys daarentegen is goed – Natomiast angielska adaptacja mojego szlachetnego Alphonsa Nahuysa jest dobra, en wordt ook in Engeland geprezen – i również chwalona w Anglii).

5

Het is er ver vandaan dat ik alles zou afkeuren wat ik Droogstoppel in den mond leg. (Jest daleko do tego, abym odrzucał wszystko, co wkładam w usta Droogstoppela; Het is er ver vandaan dat ik alles zou afkeuren – Jest daleko do tego, abym odrzucał wszystko, wat ik Droogstoppel in den mond leg – co wkładam w usta Droogstoppela).

Hy ‘hield zich niet op’ met versjes van de soort als hier volgt. Welnu, ik ook niet! (On nie zajmował się wierszykami tego rodzaju, jak ten poniżej. Cóż, ja też nie!; Hy hield zich niet op met versjes van de soort als hier volgt – On nie zajmował się wierszykami tego rodzaju, jak ten poniżej, Welnu, ik ook niet – Cóż, ja też nie!).

't Verschil ligt in den grond waaruit zoodanige tegenzin voortspruit. (Różnica polega na podstawie, z której wynika taka niechęć; 't Verschil ligt in den grond waaruit zoodanige tegenzin voortspruit – Różnica polega na podstawie, z której wynika taka niechęć).

Dat een jong vurig naar poezie dorstend hart, misleid door de biologie van opgedrongen letterkundery, misgrypt in z'n eerste pogingen tot uiting, en voor iets wezenlyks houdt wat ten-slotte blykt slechts ydele klank te zyn – ‘getingel en gejingel’ noem ik 't in m'n Naschrift op de Bruid daarboven – dit is te vergeven niet alleen, maar een zeer noodzakelyk verschynsel. (Że młode, żądne poezji serce, wprowadzone w błąd przez biologię narzuconej literatury, popełnia błędy w swoich pierwszych próbach wyrażania siebie i uważa za coś istotnego to, co ostatecznie okazuje się jedynie pustym dźwiękiem – nazywam to „brzdękaniem i dzwonieniem” w moim Naschrift na „Pannę Młodą tam u góry” – to nie tylko wybaczalne, ale bardzo konieczne zjawisko; Dat een jong vurig naar poezie dorstend hart – Że młode, żądne poezji serce, misleid door de biologie van opgedrongen letterkundery – wprowadzone w błąd przez biologię narzuconej literatury, misgrypt in z'n eerste pogingen tot uiting – popełnia błędy w swoich pierwszych próbach wyrażania siebie, en voor iets wezenlyks houdt wat ten-slotte blykt slechts ydele klank te zyn – i uważa za coś istotnego to, co ostatecznie okazuje się jedynie pustym dźwiękiem, ‘getingel en gejingel noem ik 't in m'n Naschrift op de Bruid daarboven – nazywam to „brzdękaniem i dzwonieniem” w moim Naschrift na „Pannę Młodą tam u góry”, dit is te vergeven niet alleen, maar een zeer noodzakelyk verschynsel – to nie tylko wybaczalne, ale bardzo konieczne zjawisko).

Il faut passer par là! (Trzeba przez to przejść!; Il faut passer par là – Trzeba przez to przejść).

De eikenstam die bestemd is om gaaf droog hout te leveren, moest z'n bestaan aanvangen als sappige tak. (Dąb przeznaczony na dobre suche drewno musiał zacząć swoje życie jako soczysta gałąź; De eikenstam die bestemd is om gaaf droog hout te leveren – Dąb przeznaczony na dobre suche drewno, moest z'n bestaan aanvangen als sappige tak – musiał zacząć swoje życie jako soczysta gałąź).

Maar de Droogstoppels hadden nooit sap te veel, en hoefden niet te veranderen om te worden wat ze zyn: dor en onbruikbaar. (Ale Droogstoppelowie nigdy nie mieli nadmiaru soku i nie musieli się zmieniać, aby stać się tym, czym są: suchymi i nieużytecznymi; Maar de Droogstoppels hadden nooit sap te veel – Ale Droogstoppelowie nigdy nie mieli nadmiaru soku, en hoefden niet te veranderen om te worden wat ze zyn – i nie musieli się zmieniać, aby stać się tym, czym są, dor en onbruikbaar – suchymi i nieużytecznymi).

Ze staan niet boven maar beneden de fout van die anderen, en zouden bovendien terstond waarde gaan hechten aan ‘versjes en zulke dingen’ wanneer die produktjes genoteerd stonden op de beurs. (Nie przewyższają, ale znajdują się poniżej błędu tych innych i natychmiast zaczęliby cenić „wierszyki i takie rzeczy”, gdyby te produkty były notowane na giełdzie; Ze staan niet boven maar beneden de fout van die anderen – Nie przewyższają, ale znajdują się poniżej błędu tych innych, en zouden bovendien terstond waarde gaan hechten aan versjes en zulke dingen’ – i natychmiast zaczęliby cenić „wierszyki i takie rzeczy”, wanneer die produktjes genoteerd stonden op de beurs – gdyby te produkty były notowane na giełdzie).