Za darmo

Nauka Holenderskiego przez Literaturę: Analiza i Tłumaczenie 'Max Havelaar' z Klasyki Niderlandzkiej

Tekst
Oznacz jako przeczytane
Czcionka:Mniejsze АаWiększe Aa

Ik dacht er aan, hoe toch de Heer altyd naby de Zynen is, daar Hy me hier onverwachts in de gelegenheid stelde, iets meer van dien man te weten te komen, en me dus behoedde voor 't gevaar een weldaad te bewyzen aan een onzedelyk persoon. (Pomyślałem, jak Pan zawsze jest blisko swoich, ponieważ dał mi tutaj niespodziewaną okazję, aby dowiedzieć się czegoś więcej o tym człowieku i uchronił mnie przed niebezpieczeństwem uczynienia dobra nieprzyzwoitej osobie;

Ik dacht er aan, hoe toch de Heer altyd naby de Zynen is

 – Pomyślałem, jak Pan zawsze jest blisko swoich,

daar Hy me hier onverwachts in de gelegenheid stelde

 – ponieważ dał mi tutaj niespodziewaną okazję,

iets meer van dien man te weten te komen

 – aby dowiedzieć się czegoś więcej o tym człowieku,

en me dus behoedde voor 't gevaar

 – i uchronił mnie przed niebezpieczeństwem,

een weldaad te bewyzen aan een onzedelyk persoon

 – uczynienia dobra nieprzyzwoitej osobie).



Ik let nauwkeurig op zulke vingerwyzingen van den Heer, en dit heeft me dikwyls veel nut in de zaken gedaan. (Bacznie zwracam uwagę na takie wskazówki od Pana i często przynosiły mi one wiele korzyści w interesach;

Ik let nauwkeurig op zulke vingerwyzingen van den Heer

 – Bacznie zwracam uwagę na takie wskazówki od Pana,

en dit heeft me dikwyls veel nut in de zaken gedaan

 – i często przynosiły mi one wiele korzyści w interesach).



Tot myn groote verwondering zag ik, dat die vrouw van Sjaalman van deftige familie was, althans de brief was geteekend door een bloedverwant, wiens naam in Nederland aanzienlyk is, en ik was inderdaad opgetogen over den schoonen inhoud van dat schryven. (Ku mojemu wielkiemu zdziwieniu zobaczyłem, że żona Sjaalmana pochodziła z szanowanej rodziny, przynajmniej list był podpisany przez krewnego, którego nazwisko jest w Holandii znaczące, i byłem naprawdę zachwycony piękną treścią tego pisma;

Tot myn groote verwondering zag ik

 – Ku mojemu wielkiemu zdziwieniu zobaczyłem,

dat die vrouw van Sjaalman van deftige familie was

 – że żona Sjaalmana pochodziła z szanowanej rodziny,

althans de brief was geteekend door een bloedverwant

 – przynajmniej list był podpisany przez krewnego,

wiens naam in Nederland aanzienlyk is

 – którego nazwisko jest w Holandii znaczące,

en ik was inderdaad opgetogen over den schoonen inhoud van dat schryven

 – i byłem naprawdę zachwycony piękną treścią tego pisma).



Het scheen iemand te zyn, die yverig werkt voor den Heer, want hy schreef ‘dat de vrouw van Sjaalman zich moest laten scheiden van zulk een ellendeling, die haar armoed liet lyden, die zyn brood niet kon verdienen, die bovendien een schurk was, omdat hy schulden had… dat de schryver van den brief met haar toestand begaan was, hoewel zy zich dat lot had op den hals gehaald door eigen schuld, daar ze den Heer had verlaten, en Sjaalman aanhing… dat ze tot den Heer moest terugkeeren, en dat dan de heele familie misschien de handen zou inéénslaan, om haar naaiwerk te bezorgen. Maar vóór alles moest ze scheiden van dien Sjaalman, die een ware schande was voor de familie.’ (Wyglądało na to, że to ktoś, kto gorliwie pracuje dla Pana, ponieważ napisał, że żona Sjaalmana powinna się rozwieść z takim nędznikiem, który skazywał ją na biedę, nie potrafił zarobić na chleb, był dodatkowo łajdakiem, bo miał długi… że autor listu przejmował się jej sytuacją, chociaż sprowadziła ten los na siebie przez własną winę, ponieważ opuściła Pana i trzymała się Sjaalmana… że powinna wrócić do Pana, a wtedy cała rodzina może połączyłaby siły, aby zapewnić jej pracę jako krawcowej. Ale przede wszystkim powinna się rozwieść z tym Sjaalmanem, który był prawdziwym wstydem dla rodziny;

Het scheen iemand te zyn

 – Wyglądało na to, że to ktoś,

die yverig werkt voor den Heer

 – kto gorliwie pracuje dla Pana,

want hy schreef

 – ponieważ napisał,

dat de vrouw van Sjaalman zich moest laten scheiden van zulk een ellendeling

 – że żona Sjaalmana powinna się rozwieść z takim nędznikiem,

die haar armoed liet lyden

 – który skazywał ją na biedę,

die zyn brood niet kon verdienen

 – nie potrafił zarobić na chleb,

die bovendien een schurk was, omdat hy schulden had

 – był dodatkowo łajdakiem, bo miał długi,

dat de schryver van den brief met haar toestand begaan was

 – że autor listu przejmował się jej sytuacją,

hoewel zy zich dat lot had op den hals gehaald door eigen schuld

 – chociaż sprowadziła ten los na siebie przez własną winę,

daar ze den Heer had verlaten

 – ponieważ opuściła Pana,

en Sjaalman aanhing

 – i trzymała się Sjaalmana,

dat ze tot den Heer moest terugkeeren

 – że powinna wrócić do Pana,

en dat dan de heele familie misschien de handen zou inéénslaan

 – a wtedy cała rodzina może połączyłaby siły,

om haar naaiwerk te bezorgen

 – aby zapewnić jej pracę jako krawcowej,

Maar vóór alles moest ze scheiden van dien Sjaalman

 – ale przede wszystkim powinna się rozwieść z tym Sjaalmanem,

die een ware schande was voor de familie

 – który był prawdziwym wstydem dla rodziny).



Kortom, in de kerk zelf was niet meer stichting te halen dan er in dien brief stond. (Krótko mówiąc, nawet w kościele nie można było znaleźć więcej inspiracji niż w tym liście;

Kortom

 – Krótko mówiąc,

in de kerk zelf was niet meer stichting te halen

 – nawet w kościele nie można było znaleźć więcej inspiracji,

dan er in dien brief stond

 – niż w tym liście).



Ik wist genoeg, en was dankbaar dat ik op zoo wonderbare wys was gewaarschuwd. (Wiedziałem wystarczająco i byłem wdzięczny, że zostałem ostrzeżony w tak cudowny sposób;

Ik wist genoeg

 – Wiedziałem wystarczająco,

en was dankbaar dat ik op zoo wonderbare wys was gewaarschuwd

 – i byłem wdzięczny, że zostałem ostrzeżony w tak cudowny sposób).



Zonder deze waarschuwing toch ware ik zeker weer 't slachtoffer geworden van myn goed hart. (Bez tego ostrzeżenia z pewnością znowu stałbym się ofiarą mojego dobrego serca;

Zonder deze waarschuwing toch ware ik zeker weer 't slachtoffer geworden

 – Bez tego ostrzeżenia z pewnością znowu stałbym się ofiarą,

van myn goed hart

 – mojego dobrego serca).



Ik besloot dus nogmaals om Bastiaans maar te houden tot ik een geschikten vervanger vind, want ik zet niet gaarne iemand op-straat, en we kunnen op 't oogenblik geen bediende missen, omdat er zooveel by ons omgaat. (Zdecydowałem więc ponownie zatrzymać Bastiaansa, dopóki nie znajdę odpowiedniego zastępcy, ponieważ niechętnie wyrzucam kogoś na ulicę, a w tej chwili nie możemy się obejść bez służącego, bo mamy tak wiele do zrobienia;

Ik besloot dus nogmaals om Bastiaans maar te houden

 – Zdecydowałem więc ponownie zatrzymać Bastiaansa,

tot ik een geschikten vervanger vind

 – dopóki nie znajdę odpowiedniego zastępcy,

want ik zet niet gaarne iemand op-straat

 – ponieważ niechętnie wyrzucam kogoś na ulicę,

en we kunnen op 't oogenblik geen bediende missen

 – a w tej chwili nie możemy się obejść bez służącego,

omdat er zooveel by ons omgaat

 – bo mamy tak wiele do zrobienia).



De lezer zal wel nieuwsgierig zyn, te weten hoe ik 't gemaakt heb op den laatsten krans, en of ik den triolet heb gevonden? (Czytelnik z pewnością będzie ciekawy, jak mi poszło na ostatnim wieńcu i czy znalazłem triolet?;

De lezer zal wel nieuwsgierig zyn

 – Czytelnik z pewnością będzie ciekawy,

te weten hoe ik 't gemaakt heb op den laatsten krans

 – jak mi poszło na ostatnim wieńcu,

en of ik den triolet heb gevonden

 – i czy znalazłem triolet?).



Ik ben niet op den krans geweest. (Nie byłem na wieńcu;

Ik ben niet op den krans geweest

 – Nie byłem na wieńcu).



Er zyn wonderlyke dingen voorgevallen: ik ben naar Driebergen geweest, met myn vrouw en Marie. (Wydarzyły się cudowne rzeczy: pojechałem do Driebergen z moją żoną i Marie;

Er zyn wonderlyke dingen voorgevallen

 – Wydarzyły się cudowne rzeczy,

ik ben naar Driebergen geweest

 – pojechałem do Driebergen,

met myn vrouw en Marie

 – z moją żoną i Marie).



Myn schoonvader, de oude Last, de zoon van den eersten Last – toen de Meyers er nog in waren, maar die zyn er lang uit – had al zoo dikwyls gezegd, dat hy myn vrouw en Marie eens wilde zien. (Mój teść, stary Last, syn pierwszego Lasta – kiedy Meyersowie jeszcze tam byli, ale już dawno ich nie ma – mówił już tyle razy, że chciałby kiedyś zobaczyć moją żonę i Marie;

Myn schoonvader

 – Mój teść,

de oude Last, de zoon van den eersten Last

 – stary Last, syn pierwszego Lasta,

toen de Meyers er nog in waren

 – kiedy Meyersowie jeszcze tam byli,

maar die zyn er lang uit

 – ale już dawno ich nie ma,

had al zoo dikwyls gezegd

 – mówił już tyle razy,

dat hy myn vrouw en Marie eens wilde zien

 – że chciałby kiedyś zobaczyć moją żonę i Marie).



Nu was 't vry goed weer, en myn vrees voor de liefdegeschiedenis waarmee Stern gedreigd had, bracht my op-eens weer die uitnoodiging in de gedachten. (Teraz była całkiem ładna pogoda, a moje obawy przed historią miłosną, którą Stern groził, przypomniały mi o tym zaproszeniu;

Nu was 't vry goed weer

 – Teraz była całkiem ładna pogoda,

en myn vrees voor de liefdegeschiedenis

 – a moje obawy przed historią miłosną,

waarmee Stern gedreigd had

 – którą Stern groził,

bracht my op-eens weer die uitnoodiging in de gedachten

 – przypomniały mi o tym zaproszeniu).



Ik sprak er over met onzen boekhouder, die een man is van veel ondervinding, en me na ryp beraad in overweging gaf, my op myn plan te beslapen. (Rozmawiałem o tym z naszym księgowym, który jest człowiekiem o dużym doświadczeniu, i po dokładnym namyśle doradził mi, żebym przespał się z moim planem;

Ik sprak er over met onzen boekhouder

 – Rozmawiałem o tym z naszym księgowym,

die een man is van veel ondervinding

 – który jest człowiekiem o dużym doświadczeniu,

en me na ryp beraad in overweging gaf

 – i po dokładnym namyśle doradził mi,

my op myn plan te beslapen

 – żebym przespał się z moim planem).

 



Dit nam ik terstond voor, want ik ben snel in de uitvoering van myn besluiten. (Natychmiast to zrobiłem, bo jestem szybki w realizacji moich decyzji;

Dit nam ik terstond voor

 – Natychmiast to zrobiłem,

want ik ben snel in de uitvoering van myn besluiten

 – bo jestem szybki w realizacji moich decyzji).



Den volgenden dag reeds zag ik in, hoe wys die raad geweest was, want de nacht had my op het denkbeeld gebracht, dat ik niet beter kon doen dan de beslissing uittestellen tot vrydag. (Już następnego dnia zobaczyłem, jak mądre było to doradztwo, bo noc przyniosła mi myśl, że najlepiej będzie odłożyć decyzję do piątku;

Den volgenden dag reeds zag ik in

 – Już następnego dnia zobaczyłem,

hoe wys die raad geweest was

 – jak mądre było to doradztwo,

want de nacht had my op het denkbeeld gebracht

 – bo noc przyniosła mi myśl,

dat ik niet beter kon doen dan de beslissing uittestellen tot vrydag

 – że najlepiej będzie odłożyć decyzję do piątku).



Kortom, na rypelyk alles te hebben overwogen – er was veel vóór, maar ook veel tegen – zyn we gegaan, saturdag-middag, en maandag-morgen teruggekeerd. (Krótko mówiąc, po dokładnym rozważeniu wszystkiego – było wiele za, ale też wiele przeciw – pojechaliśmy w sobotę po południu, a wróciliśmy w poniedziałek rano;

Kortom

 – Krótko mówiąc,

na rypelyk alles te hebben overwogen

 – po dokładnym rozważeniu wszystkiego,

er was veel vóór, maar ook veel tegen

 – było wiele za, ale też wiele przeciw,

zyn we gegaan

 – pojechaliśmy,

saturdag-middag, en maandag-morgen teruggekeerd

 – w sobotę po południu, a wróciliśmy w poniedziałek rano).



Ik zou dit alles niet zoo uitvoerig verhalen, als 't niet in nauw verband stond met myn boek. (Nie opowiadałbym tego wszystkiego tak szczegółowo, gdyby nie miało to ścisłego związku z moją książką;

Ik zou dit alles niet zoo uitvoerig verhalen

 – Nie opowiadałbym tego wszystkiego tak szczegółowo,

als 't niet in nauw verband stond met myn boek

 – gdyby nie miało to ścisłego związku z moją książką).



Ten-eerste hecht ik er aan, dat ge zoudt weten, waarom ik niet protesteer tegen de zotternyen die Stern den laatsten zondag zeker weer heeft uitgekraamd. (Po pierwsze, uważam, że powinieneś wiedzieć, dlaczego nie protestuję przeciwko głupotom, które Stern z pewnością znowu wygłosił w ostatnią niedzielę;

Ten-eerste hecht ik er aan

 – Po pierwsze, uważam,

dat ge zoudt weten

 – że powinieneś wiedzieć,

waarom ik niet protesteer tegen de zotternyen

 – dlaczego nie protestuję przeciwko głupotom,

die Stern den laatsten zondag zeker weer heeft uitgekraamd

 – które Stern z pewnością znowu wygłosił w ostatnią niedzielę).



Wat is dat voor een vertelling, van iemand die wat hooren zou als hy dood was? Marie sprak er van. Ze had het van de Rosemeyertjes, die in suiker doen. (Co to za opowieść o kimś, kto miałby coś usłyszeć, gdyby był martwy? Marie o tym mówiła. Słyszała to od Rosemeyersów, którzy zajmują się cukrem;

Wat is dat voor een vertelling

 – Co to za opowieść,

van iemand die wat hooren zou als hy dood was

 – o kimś, kto miałby coś usłyszeć, gdyby był martwy?,

Marie sprak er van

 – Marie o tym mówiła,

Ze had het van de Rosemeyertjes, die in suiker doen

 – Słyszała to od Rosemeyersów, którzy zajmują się cukrem).



Ten-tweede, omdat ik nu op-nieuw de zekere overtuiging heb opgedaan, dat al die vertellingen over ellende en onrust in den Oost, klinkklare leugens zyn. (Po drugie, ponieważ teraz ponownie nabrałem pewności, że wszystkie te opowieści o nędzy i niepokojach na Wschodzie są czystymi kłamstwami;

Ten-tweede

 – Po drugie,

omdat ik nu op-nieuw de zekere overtuiging heb opgedaan

 – ponieważ teraz ponownie nabrałem pewności,

dat al die vertellingen over ellende en onrust in den Oost

 – że wszystkie te opowieści o nędzy i niepokojach na Wschodzie,

klinkklare leugens zyn

 – są czystymi kłamstwami).



Zoo ziet men, hoe 't reizen iemand in de gelegenheid stelt, de zaken goed te doorgronden. (Tak widzi się, jak podróżowanie daje człowiekowi możliwość dokładnego zrozumienia spraw;

Zoo ziet men

 – Tak widzi się,

hoe 't reizen iemand in de gelegenheid stelt

 – jak podróżowanie daje człowiekowi możliwość,

de zaken goed te doorgronden

 – dokładnego zrozumienia spraw).



Saturdag-avend namelyk, had myn schoonvader een uitnoodiging aangenomen by een heer die vroeger in den Oost resident was, en nu op een groot buiten woont. (W sobotni wieczór mój teść przyjął zaproszenie od pana, który wcześniej był rezydentem na Wschodzie, a teraz mieszka w dużej posiadłości;

Saturdag-avend namelyk

 – W sobotni wieczór,

had myn schoonvader een uitnoodiging aangenomen

 – mój teść przyjął zaproszenie,

by een heer die vroeger in den Oost resident was

 – od pana, który wcześniej był rezydentem na Wschodzie,

en nu op een groot buiten woont

 – a teraz mieszka w dużej posiadłości).



Dáár zyn we geweest, en waarlyk, ik kan de lieve ontvangst niet genoeg roemen. (Tam byliśmy i naprawdę, nie mogę wystarczająco wychwalić miłego przyjęcia;

Dáár zyn we geweest

 – Tam byliśmy,

en waarlyk, ik kan de lieve ontvangst niet genoeg roemen

 – i naprawdę, nie mogę wystarczająco wychwalić miłego przyjęcia).



Hy had zyn rytuig gezonden om ons aftehalen, en de koetsier had een rood vest aan. (Wysłał swój powóz, aby nas odebrać, a woźnica miał na sobie czerwony kamizelka;

Hy had zyn rytuig gezonden om ons aftehalen

 – Wysłał swój powóz, aby nas odebrać,

en de koetsier had een rood vest aan

 – a woźnica miał na sobie czerwony kamizelka).



Nu was 't nog wel wat te guur om de buitenplaats te bezien, die prachtig moet wezen in den zomer, maar in 't huis zelf verlangde men naar niets meer, want er was vol-op van alles wat vermaak geeft: een billardzaal, een bibliotheekzaal, een overdekte yzeren glasgalery als broeikast, en de kakatoea zat op een kruk van zilver. (Było jeszcze dość chłodno, aby obejrzeć posiadłość, która latem musi być piękna, ale w samym domu nie brakowało niczego, bo było tam wszystko, co sprawia przyjemność: sala bilardowa, biblioteka, kryta żelazna galeria szklana jako oranżeria, a kakadu siedziała na srebrnym stołku;

Nu was 't nog wel wat te guur om de buitenplaats te bezien

 – Było jeszcze dość chłodno, aby obejrzeć posiadłość,

die prachtig moet wezen in den zomer

 – która latem musi być piękna,

maar in 't huis zelf verlangde men naar niets meer

 – ale w samym domu nie brakowało niczego,

want er was vol-op van alles wat vermaak geeft

 – bo było tam wszystko, co sprawia przyjemność,

een billardzaal, een bibliotheekzaal, een overdekte yzeren glasgalery als broeikast

 – sala bilardowa, biblioteka, kryta żelazna galeria szklana jako oranżeria,

en de kakatoea zat op een kruk van zilver

 – a kakadu siedziała na srebrnym stołku).



Ik had nooit zoo-iets gezien, en maakte terstond de opmerking, hoe toch altyd goed gedrag beloond wordt. (Nigdy czegoś takiego nie widziałem i od razu zauważyłem, jak zawsze dobre zachowanie jest nagradzane;

Ik had nooit zoo-iets gezien

 – Nigdy czegoś takiego nie widziałem,

en maakte terstond de opmerking

 – i od razu zauważyłem,

hoe toch altyd goed gedrag beloond wordt

 – jak zawsze dobre zachowanie jest nagradzane).



Die man had terdeeg op zyn zaken gepast, want hy had wel drie ridderorden. (Ten człowiek dobrze dbał o swoje interesy, bo miał aż trzy ordery rycerskie;

Die man had terdeeg op zyn zaken gepast

 – Ten człowiek dobrze dbał o swoje interesy,

want hy had wel drie ridderorden

 – bo miał aż trzy ordery rycerskie).



Hy bezat een heerlyke buitenplaats, en bovendien een huis te Amsterdam. (Miał piękną posiadłość, a do tego dom w Amsterdamie;

Hy bezat een heerlyke buitenplaats

 – Miał piękną posiadłość,

en bovendien een huis te Amsterdam

 – a do tego dom w Amsterdamie).



Aan 't souper was alles getruffeld, en ook de bedienden aan tafel hadden roode vesten aan, net als de koetsier. (Podczas kolacji wszystko było z truflami, a także służący przy stole mieli na sobie czerwone kamizelki, tak jak woźnica;

Aan 't souper was alles getruffeld

 – Podczas kolacji wszystko było z truflami,

en ook de bedienden aan tafel hadden roode vesten aan

 – a także służący przy stole mieli na sobie czerwone kamizelki,

net als de koetsier

 – tak jak woźnica).



Daar ik veel belang stel in indische zaken – om de koffi – bracht ik daarop het gesprek, en zag al heel spoedig waaraan ik me te houden had. (Ponieważ bardzo interesuję się sprawami indyjskimi – z powodu kawy – skierowałem rozmowę na ten temat i szybko zorientowałem się, na czym stoję;

Daar ik veel belang stel in indische zaken

 – Ponieważ bardzo interesuję się sprawami indyjskimi,

om de koffi

 – z powodu kawy,

bracht ik daarop het gesprek

 – skierowałem rozmowę na ten temat,

en zag al heel spoedig waaraan ik me te houden had

 – i szybko zorientowałem się, na czym stoję).



Die resident heeft me gezegd, dat hy 't in den Oost altyd heel goed heeft gehad, en dat er dus geen woord waar is aan al die vertellingen over ontevredenheid onder de bevolking. (Ten rezydent powiedział mi, że zawsze miał się dobrze na Wschodzie i że wszystkie te opowieści o niezadowoleniu wśród ludności są kłamstwem;

Die resident heeft me gezegd

 – Ten rezydent powiedział mi,

dat hy 't in den Oost altyd heel goed heeft gehad

 – że zawsze miał się dobrze na Wschodzie,

en dat er dus geen woord waar is aan al die vertellingen

 – i że wszystkie te opowieści,

over ontevredenheid onder de bevolking

 – o niezadowoleniu wśród ludności,

zijn kłamstwem

 – są kłamstwem).



Ik bracht het gesprek op Sjaalman. (Skierowałem rozmowę na temat Sjaalmana;

Ik bracht het gesprek op Sjaalman

 – Skierowałem rozmowę na temat Sjaalmana).



Hy kende hem, en wel van een zeer ongunstige zyde. (Znał go i to z bardzo niekorzystnej strony;

Hy kende hem

 – Znał go,

en wel van een zeer ongunstige zyde

 – i to z bardzo niekorzystnej strony).



Hy verzekerde my, dat men zeer goed had gedaan dien man wegtejagen, want hy was een zeer ontevreden persoon, die altyd op alles aanmerking maakte, terwyl er bovendien veel viel aftekeuren in zyn eigen gedrag. (Zapewnił mnie, że dobrze zrobiono, wyrzucając tego człowieka, bo był bardzo niezadowolony, zawsze na wszystko narzekał, a jego własne zachowanie pozostawiało wiele do życzenia;

Hy verzekerde my

 – Zapewnił mnie,

dat men zeer goed had gedaan dien man wegtejagen

 – że dobrze zrobiono, wyrzucając tego człowieka,

want hy was een zeer ontevreden persoon

 – bo był bardzo niezadowolony,

die altyd op alles aanmerking maakte

 – zawsze na wszystko narzekał,

terwyl er bovendien veel viel aftekeuren in zyn eigen gedrag

 – a jego własne zachowanie pozostawiało wiele do życzenia).



Hy schaakte namelyk telkens meisjes, en bracht die dan by zyn eigen vrouw, en hy betaalde zyn schulden niet, wat toch zeer onfatsoenlyk is. (Zawsze porywał dziewczęta i przyprowadzał je do własnej żony, a swoich długów nie płacił, co jest bardzo niegrzeczne;

Hy schaakte namelyk telkens meisjes

 – Zawsze porywał dziewczęta,

en bracht die dan by zyn eigen vrouw

 – i przyprowadzał je do własnej żony,

en hy betaalde zyn schulden niet

 – a swoich długów nie płacił,

wat toch zeer onfatsoenlyk is

 – co jest bardzo niegrzeczne).



Daar ik nu uit den brief dien ik gelezen had, zoo juist wist hoe gegrond al die beschuldigingen waren, deed het me groot genoegen, te zien dat ik de zaken zoo goed beoordeeld had, en was ik zeer tevreden met myzelf. (Teraz, gdy przeczytałem list, wiedziałem, jak uzasadnione były te wszystkie oskarżenia, sprawiło mi wielką przyjemność, że tak dobrze oceniłem sprawy i byłem bardzo zadowolony z siebie;

Daar ik nu uit den brief dien ik gelezen had

 – Teraz, gdy przeczytałem list,

zoo juist wist hoe gegrond al die beschuldigingen waren

 – wiedziałem, jak uzasadnione były te wszystkie oskarżenia,

deed het me groot genoegen

 – sprawiło mi wielką przyjemność,

te zien dat ik de zaken zoo goed beoordeeld had

 – że tak dobrze oceniłem sprawy,

en was ik zeer tevreden met myzelf

 – i byłem bardzo zadowolony z siebie).



Ik ben hiervoor dan ook bekend by myn pilaar… dat ik altyd zoo juist oordeel, meen ik. (Z tego powodu jestem znany w moim środowisku… że zawsze oceniam sprawy tak trafnie, mam na myśli;

Ik ben hiervoor dan ook bekend by myn pilaar

 – Z tego powodu jestem znany w moim środowisku,

dat ik altyd zoo juist oordeel

 – że zawsze oceniam sprawy tak trafnie,

meen ik

 – mam na myśli).

 



Die resident en zyn vrouw waren lieve, gulle menschen. (Ten rezydent i jego żona byli miłymi, hojnościami ludźmi;

Die resident en zyn vrouw

 – Ten rezydent i jego żona,

waren lieve, gulle menschen

 – byli miłymi, hojnościami ludźmi).



Ze verhaalden ons veel van hun levenswys in den Oost. (Opowiedzieli nam wiele o swoim stylu życia na Wschodzie;

Ze verhaalden ons veel van hun levenswys in den Oost

 – Opowiedzieli nam wiele o swoim stylu życia na Wschodzie).



Het moet daar toch wel aangenaam wezen. (Musi tam być przyjemnie;

Het moet daar toch wel aangenaam wezen

 – Musi tam być przyjemnie).



Zy zeiden dat hun buitenplaats by Driebergen niet half zoo groot was als hun ‘erf’, zooals ze dat noemden, in de binnenlanden van Java, en dat daartoe wel honderd menschen noodig waren tot onderhoud. (Mówili, że ich posiadłość w Driebergen nie była w połowie tak duża jak ich ‘gospodarstwo’, jak to nazywali, w głębi Jawy, i że do jego utrzymania potrzebne było sto osób;

Zy zeiden dat hun buitenplaats by Driebergen

 – Mówili, że ich posiadłość w Driebergen,

niet half zoo groot was als hun

erf

’ – nie była w połowie tak duża jak ich ‘gospodarstwo’,

zooals ze dat noemden

 – jak to nazywali,

in de binnenlanden van Java

 – w głębi Jawy,

en dat daartoe wel honderd menschen noodig waren tot onderhoud

 – i że do jego utrzymania potrzebne było sto osób).



Maar – en dit is wel een bewys hoe bemind ze waren – dat deden die menschen geheel om-niet, en alleen uit genegenheid. (Ale – i to jest dowód na to, jak byli kochani – ci ludzie robili to zupełnie za darmo, tylko z miłości;

Maar – en dit is wel een bewys hoe bemind ze waren

 – Ale – i to jest dowód na to, jak byli kochani,

dat deden die menschen geheel om-niet

 – ci ludzie robili to zupełnie za darmo,

en alleen uit genegenheid

 – tylko z miłości).



Ook verhaalden zy, dat by hun vertrek de verkoop hunner meubelen wel tienmaal meer dan de waarde had opgebracht, omdat de Inlandsche Hoofden zoo graag een aandenken koopen van een resident die goed voor hen geweest is. (Opowiadali również, że przy ich wyjeździe sprzedaż ich mebli przyniosła dziesięć razy więcej niż wartość, ponieważ miejscowi naczelnicy chętnie kupują pamiątkę od rezydenta, który był dla nich dobry;

Ook verhaalden zy

 – Opowiadali również,

dat by hun vertrek

 – że przy ich wyjeździe,

de verkoop hunner meubelen wel tienmaal meer dan de waarde had opgebracht

 – sprzedaż ich mebli przyniosła dziesięć razy więcej niż wartość,

omdat de Inlandsche Hoofden zoo graag een aandenken koopen van een resident die goed voor hen geweest is

 – ponieważ miejscowi naczelnicy chętnie kupują pamiątkę od rezydenta, który był dla nich dobry).



Ik zei dit later aan Stern, die beweerde dat het door dwang geschiedde, en dat hy dit uit Sjaalmans pak bewyzen kon. (Później powiedziałem to Sternowi, który twierdził, że to się działo przymusowo i że może to udowodnić na podstawie pakietu Sjaalmana;

Ik zei dit later aan Stern

 – Później powiedziałem to Sternowi,

die beweerde dat het door dwang geschiedde

 – który twierdził, że to się działo przymusowo,

en dat hy dit uit Sjaalmans pak bewyzen kon

 – i że może to udowodnić na podstawie pakietu Sjaalmana).



Maar ik heb hem gezegd, dat die Sjaalman een lasteraar is, dat hy meisjes heeft geschaakt – even als die jonge Duitscher by Busselinck & Waterman – en dat ik volstrekt geen waarde hecht aan zyn oordeel, want dat ik nu van een resident zelf had gehoord hoe de zaken stonden, en dus van m'nheer Sjaalman niets te leeren had. (Ale powiedziałem mu, że ten Sjaalman to oszczerca, że porywał dziewczęta – podobnie jak ten młody Niemiec z Busselinck & Waterman – i że nie przywiązuję żadnej wartości do jego opinii, bo teraz sam słyszałem od rezydenta, jak się mają sprawy, i więc nie mam nic do nauczenia się od pana Sjaalmana;

Maar ik heb hem gezegd

 – Ale powiedziałem mu,

dat die Sjaalman een lasteraar is

 – że ten Sjaalman to oszczerca,

dat hy meisjes heeft geschaakt

 – że porywał dziewczęta,

even als die jonge Duitscher by Busselinck & Waterman

 – podobnie jak ten młody Niemiec z Busselinck & Waterman,

en dat ik volstrekt geen waarde hecht aan zyn oordeel

 – i że nie przywiązuję żadnej wartości do jego opinii,

want dat ik nu van een resident zelf had gehoord hoe de zaken stonden

 – bo teraz sam słyszałem od rezydenta, jak się mają sprawy,

en dus van m'nheer Sjaalman niets te leeren had

 – i więc nie mam nic do nauczenia się od pana Sjaalmana).



Er waren daar nog meer menschen uit den Oost, onder anderen een heer die heel ryk was, en nog altyd veel geld verdiende aan thee, die de Javanen voor hem moeten maken voor weinig geld, en die de Regeering van hem koopt voor hoogen prys, om de werkzaamheid van die Javanen aantemoedigen. (Było tam jeszcze więcej ludzi ze Wschodu, między innymi pan, który był bardzo bogaty i nadal zarabiał dużo pieniędzy na herbacie, którą Jawajczycy muszą dla niego robić za małe pieniądze, a którą rząd kupuje od niego za wysoką cenę, aby zachęcić Jawajczyków do pracy;

Er waren daar nog meer menschen uit den Oost

 – Było tam jeszcze więcej ludzi ze Wschodu,

onder anderen een heer die heel ryk was

 – między innymi pan, który był bardzo bogaty,

en nog altyd veel geld verdiende aan thee

 – i nadal zarabiał dużo pieniędzy na herbacie,

die de Javanen voor hem moeten maken voor weinig geld

 – którą Jawajczycy muszą dla niego robić za małe pieniądze,

en die de Regeering van hem koopt voor hoogen prys

 – a którą rząd kupuje od niego za wysoką cenę,

om de werkzaamheid van die Javanen aantemoedigen

 – aby zachęcić Jawajczyków do pracy).



Ook die heer was zeer boos op al de ontevreden menschen, die gedurig spreken en schryven tegen de Regeering. (Ten pan również był bardzo zły na wszystkich niezadowolonych ludzi, którzy ciągle mówią i piszą przeciwko rządowi;

Ook die heer was zeer boos op al de ontevreden menschen

 – Ten pan również był bardzo zły na wszystkich niezadowolonych ludzi,

die gedurig spreken en schryven tegen de Regeering

 – którzy ciągle mówią i piszą przeciwko rządowi).



Hy kon 't bestuur van de kolonien niet genoeg roemen, want hy zei overtuigd te wezen dat er veel verloren werd op de thee die men van hem kocht, en dat het dus een ware edelmoedigheid was, by voortduring een zoo hoogen prys te betalen voor een artikel dat eigenlyk weinig waarde heeft, en dat hyzelf dan ook niet lustte, want hy dronk altyd chinesche thee. (Nie mógł wystarczająco chwalić zarządzania koloniami, bo powiedział, że jest przekonany, że na herbacie, którą od niego kupowano, tracono dużo pieniędzy, i że dlatego płacenie tak wysokiej ceny za artykuł, który właściwie ma małą wartość, było prawdziwym aktem szlachetności, a sam jej nie lubił, bo zawsze pił chińską herbatę;

Hy kon 't bestuur van de kolonien niet genoeg roemen

 – Nie mógł wystarczająco chwalić zarządzania koloniami,

want hy zei overtuigd te wezen

 – bo powiedział, że jest przekonany,

dat er veel verloren werd op de thee die men van hem kocht

 – że na herbacie, którą od niego kupowano, tracono dużo pieniędzy,

en dat het dus een ware edelmoedigheid was

 – i że dlatego płacenie tak wysokiej ceny,

by voortduring een zoo hoogen prys te betalen

 – za artykuł,

voor een artikel dat eigenlyk weinig waarde heeft

 – który właściwie ma małą wartość,

en dat hyzelf dan ook niet lustte

 – było prawdziwym aktem szlachetności,

want hy dronk altyd chinesche thee

 – a sam jej nie lubił, bo zawsze pił chi