Zeer spoedig ontdekte ik dat de Regent op eigen autoriteit, en ten-zynen-behoeve, menschen liet opkomen, vèr boven het hem wettig toekomend aantal pantjens en kemits. (Bardzo szybko odkryłem, że regent z własnej inicjatywy i na własną korzyść powoływał ludzi, znacznie przekraczając przysługującą mu prawnie liczbę pantjens i kemits; Zeer spoedig ontdekte ik – Bardzo szybko odkryłem, dat de Regent op eigen autoriteit – że regent z własnej inicjatywy, en ten-zynen-behoeve – i na własną korzyść, menschen liet opkomen – powoływał ludzi, vèr boven het hem wettig toekomend aantal pantjens en kemits – znacznie przekraczając przysługującą mu prawnie liczbę pantjens i kemits).

Ik weifelde tusschen de keus om terstond officieel te rapporteeren, en de zucht om door zachtheid, of later zelfs door bedreigingen, dien Inlandschen Hoofdambtenaar daarvan terug te brengen, ten-einde het tweeledig doel te bereiken om dat misbruik te doen ophouden en te-gelyker-tyd dien ouden dienaar van het Gouvernement niet terstond al te streng te behandelen, vooral uit aanmerking van de slechte voorbeelden die, naar ik geloof, hem dikwyls gegeven zyn, en in-verband met de byzondere omstandigheid dat hy bezoek verwachtte van twee verwanten, de Regenten van Buitenzorg en van Tjanjor, althans van den laatsten – die, naar ik meen, reeds met groot gevolg op weg is – en hy dus meer dan anders in de verzoeking was – en met het oog op den benarden staat zyner geldmiddelen, als-het-ware in de noodzakelykheid – om door onwettige middelen te voorzien in de noodige toebereidselen voor dat bezoek. (Wahałem się między wyborem natychmiastowego oficjalnego raportowania a chęcią skłonienia tego naczelnego urzędnika miejscowego, za pomocą łagodności lub nawet późniejszych gróźb, do zaprzestania tego nadużycia, aby osiągnąć podwójny cel zaprzestania nadużycia i jednoczesnego nie traktowania tego starego sługi rządu zbyt surowo, zwłaszcza z uwagi na złe przykłady, które, jak sądzę, często mu dawano, oraz w związku ze szczególną okolicznością, że spodziewał się wizyty dwóch krewnych, regentów z Buitenzorg i Tjanjor, przynajmniej tego ostatniego – który, jak sądzę, już jest w drodze z dużą świtą – i dlatego był bardziej niż zwykle kuszony – oraz ze względu na trudną sytuację finansową, jakby zmuszony – do zapewnienia niezbędnych przygotowań na tę wizytę za pomocą nielegalnych środków; Ik weifelde tusschen de keus – Wahałem się między wyborem, om terstond officieel te rapporteeren – natychmiastowego oficjalnego raportowania, en de zucht om door zachtheid – a chęcią skłonienia za pomocą łagodności, of later zelfs door bedreigingen – lub nawet późniejszych gróźb, dien Inlandschen Hoofdambtenaar daarvan terug te brengen – tego naczelnego urzędnika miejscowego do zaprzestania tego nadużycia, ten-einde het tweeledig doel te bereiken – aby osiągnąć podwójny cel, om dat misbruik te doen ophouden – zaprzestania tego nadużycia, en te-gelyker-tyd dien ouden dienaar van het Gouvernement niet terstond al te streng te behandelen – i jednoczesnego nie traktowania tego starego sługi rządu zbyt surowo, vooral uit aanmerking van de slechte voorbeelden die, naar ik geloof, hem dikwyls gegeven zyn – zwłaszcza z uwagi na złe przykłady, które, jak sądzę, często mu dawano, en in-verband met de byzondere omstandigheid dat hy bezoek verwachtte van twee verwanten – oraz w związku ze szczególną okolicznością, że spodziewał się wizyty dwóch krewnych, de Regenten van Buitenzorg en van Tjanjor – regentów z Buitenzorg i Tjanjor, althans van den laatsten – przynajmniej tego ostatniego, die, naar ik meen, reeds met groot gevolg op weg is – który, jak sądzę, już jest w drodze z dużą świtą, en hy dus meer dan anders in de verzoeking was – i dlatego był bardziej niż zwykle kuszony, en met het oog op den benarden staat zyner geldmiddelen – oraz ze względu na trudną sytuację finansową, als-het-ware in de noodzakelykheid – jakby zmuszony, om door onwettige middelen te voorzien in de noodige toebereidselen voor dat bezoek – do zapewnienia niezbędnych przygotowań na tę wizytę za pomocą nielegalnych środków).

Dit alles leidde my tot zachtheid omtrent hetgeen reeds geschied was, doch geenszins tot toegevendheid voor den vervolge. (Wszystko to skłoniło mnie do łagodności wobec tego, co już się stało, ale bynajmniej nie do pobłażania w przyszłości; Dit alles leidde my tot zachtheid omtrent hetgeen reeds geschied was – Wszystko to skłoniło mnie do łagodności wobec tego, co już się stało, doch geenszins tot toegevendheid voor den vervolge – ale bynajmniej nie do pobłażania w przyszłości).

Ik drong aan op dadelyke staking van elke onwettigheid. (Nalegałem na natychmiastowe zaprzestanie wszelkich nielegalnych działań; Ik drong aan op dadelyke staking van elke onwettigheid – Nalegałem na natychmiastowe zaprzestanie wszelkich nielegalnych działań).

Van die voorloopige proeve om den Regent door zachtheid tot zyn plicht te brengen, heb ik u onder'shands doen kennis dragen. (O tej wstępnej próbie skłonienia regenta do wypełnienia swojego obowiązku za pomocą łagodności poinformowałem was nieoficjalnie; Van die voorloopige proeve – O tej wstępnej próbie, om den Regent door zachtheid tot zyn plicht te brengen – skłonienia regenta do wypełnienia swojego obowiązku za pomocą łagodności, heb ik u onder'shands doen kennis dragen – poinformowałem was nieoficjalnie).

My is echter gebleken dat hy met brutale onbeschaamdheid alles in den wind slaat, en ik gevoel my krachtens myn ambtseed verplicht u meetedeelen: (Jednak okazało się, że z bezczelną śmiałością wszystko ignoruje, i czuję się zobowiązany na mocy mojego przysięgi służbowej poinformować was; My is echter gebleken – Jednak okazało się, dat hy met brutale onbeschaamdheid alles in den wind slaat – że z bezczelną śmiałością wszystko ignoruje, en ik gevoel my krachtens myn ambtseed verplicht u meetedeelen – i czuję się zobowiązany na mocy mojego przysięgi służbowej poinformować was):

dat ik den Regent van Lebak, Radhen Adhipatti Karta Natta Negara, beschuldig van misbruik van gezag, door het onwettig beschikken over den arbeid zyner onderhoorigen, en verdenk van knevelary, door het vorderen van opbrengsten in naturâ, zonder, of tegen willekeurig vastgestelde, onvoldoende, betaling; (że oskarżam regenta Lebak, Radhen Adhipatti Karta Natta Negara, o nadużycie władzy, przez nielegalne dysponowanie pracą swoich poddanych, i podejrzewam o wymuszenie, przez żądanie dochodów w naturze, bez lub przy dowolnie ustalonej, niewystarczającej, zapłacie; dat ik den Regent van Lebak, Radhen Adhipatti Karta Natta Negara, beschuldig – że oskarżam regenta Lebak, Radhen Adhipatti Karta Natta Negara, van misbruik van gezag – o nadużycie władzy, door het onwettig beschikken over den arbeid zyner onderhoorigen – przez nielegalne dysponowanie pracą swoich poddanych, en verdenk van knevelary – i podejrzewam o wymuszenie, door het vorderen van opbrengsten in naturâ – przez żądanie dochodów w naturze, zonder, of tegen willekeurig vastgestelde, onvoldoende, betaling – bez lub przy dowolnie ustalonej, niewystarczającej, zapłacie).

dat ik voorts den Dhemang van Parang-Koedjang – zyn schoonzoon – verdenk van medeplichtigheid aan de genoemde feiten. (że dalej podejrzewam demanga z Parang-Koedjang – jego zięcia – o współudział w wymienionych czynach; dat ik voorts den Dhemang van Parang-Koedjang – że dalej podejrzewam demanga z Parang-Koedjang, zyn schoonzoon – jego zięcia, verdenk van medeplichtigheid aan de genoemde feiten – o współudział w wymienionych czynach).

Om beide zaken behoorlyk te kunnen instrueeren, neem ik de vryheid u voortestellen, my te gelasten: (Aby odpowiednio poprowadzić obie sprawy, pozwalam sobie zaproponować wam, abyście nakazali mi:; Om beide zaken behoorlyk te kunnen instrueeren – Aby odpowiednio poprowadzić obie sprawy, neem ik de vryheid u voortestellen – pozwalam sobie zaproponować wam, my te gelasten – abyście nakazali mi):

1o den Regent van Lebak voornoemd, met den meesten spoed naar Serang optezenden, en zorgtedragen dat hy noch voor zyn vertrek, noch gedurende de reize in de gelegenheid zy, door omkooping of op andere wyze te influenceeren op de getuigenissen die ik zal moeten inwinnen; (po pierwsze, wysłać wspomnianego regenta Lebak z największą pilnością do Serang, i zadbać, aby ani przed jego wyjazdem, ani w trakcie podróży, nie miał możliwości wpływania na zeznania, które będę musiał zebrać, przez przekupstwo lub w inny sposób; 1o den Regent van Lebak voornoemd – po pierwsze, wysłać wspomnianego regenta Lebak, met den meesten spoed naar Serang optezenden – z największą pilnością do Serang, en zorgtedragen dat hy noch voor zyn vertrek – i zadbać, aby ani przed jego wyjazdem, noch gedurende de reize in de gelegenheid zy – ani w trakcie podróży nie miał możliwości, door omkooping of op andere wyze te influenceeren op de getuigenissen – wpływania na zeznania, die ik zal moeten inwinnen – które będę musiał zebrać).

2o den Dhemang van Parang-Koedjang voorloopig in arrest te nemen; (po drugie, tymczasowo aresztować demanga z Parang-Koedjang; 2o den Dhemang van Parang-Koedjang voorloopig in arrest te nemen – po drugie, tymczasowo aresztować demanga z Parang-Koedjang).

3o gelyken maatregel toetepassen op zoodanige personen van minderen rang, als, behoorende tot de familie van den Regent, geacht kunnen worden invloed uitteoefenen op de zuiverheid van het intestellen onderzoek; (po trzecie, zastosować podobne środki wobec osób niższego rzędu, które, należąc do rodziny regenta, mogą być uważane za wpływające na rzetelność prowadzonego śledztwa; 3o gelyken maatregel toetepassen – po trzecie, zastosować podobne środki, op zoodanige personen van minderen rang – wobec osób niższego rzędu, als, behoorende tot de familie van den Regent – które, należąc do rodziny regenta, geacht kunnen worden invloed uitteoefenen op de zuiverheid van het intestellen onderzoek – mogą być uważane za wpływające na rzetelność prowadzonego śledztwa).

4o dat onderzoek terstond te doen plaats hebben, en van den uitslag te dienen van omstandig bericht. (po czwarte, natychmiast przeprowadzić to śledztwo i szczegółowo poinformować o jego wyniku; 4o dat onderzoek terstond te doen plaats hebben – po czwarte, natychmiast przeprowadzić to śledztwo, en van den uitslag te dienen van omstandig bericht – i szczegółowo poinformować o jego wyniku).

Ik neem de vryheid u voorts in overweging te geven, de komst des Regents van Tjanjor te kontramandeeren. (Pozwalam sobie również zasugerować, aby odwołać przyjazd regenta z Tjanjor; Ik neem de vryheid u voorts in overweging te geven – Pozwalam sobie również zasugerować, de komst des Regents van Tjanjor te kontramandeeren – aby odwołać przyjazd regenta z Tjanjor).

Ten-slotte heb ik de eer – ten-overvloede voor u, die de Afdeeling Lebak beter kent dan my nog mogelyk is – de verzekering te geven dat uit een politiek oogpunt de streng rechtvaardige behandeling dezer zaak geen het minste bezwaar heeft, en dat ik eer voor gevaar zou beducht zyn als ze niet tot klaarheid gebracht werd. (Wreszcie, mam zaszczyt – dla was, którzy znacie okręg Lebak lepiej niż ja – zapewnić, że z politycznego punktu widzenia surowe i sprawiedliwe potraktowanie tej sprawy nie stanowi najmniejszego problemu i że bardziej obawiałbym się niebezpieczeństwa, gdyby sprawa nie została wyjaśniona; Ten-slotte heb ik de eer – Wreszcie, mam zaszczyt, ten-overvloede voor u – dla was, die de Afdeeling Lebak beter kent dan my nog mogelyk is – którzy znacie okręg Lebak lepiej niż ja, de verzekering te geven dat uit een politiek oogpunt – zapewnić, że z politycznego punktu widzenia, de streng rechtvaardige behandeling dezer zaak geen het minste bezwaar heeft – surowe i sprawiedliwe potraktowanie tej sprawy nie stanowi najmniejszego problemu, en dat ik eer voor gevaar zou beducht zyn als ze niet tot klaarheid gebracht werd – i że bardziej obawiałbym się niebezpieczeństwa, gdyby sprawa nie została wyjaśniona).

Want ik ben geïnformeerd dat de geringe man die, naar een getuige my zeide, poessing is van de vexatie, reeds lang naar redding uitziet. (Bo dowiedziałem się, że skromny człowiek, który, jak powiedział mi świadek, jest ofiarą prześladowań, od dawna szuka ratunku; Want ik ben geïnformeerd – Bo dowiedziałem się, dat de geringe man die – że skromny człowiek, który, naar een getuige my zeide – jak powiedział mi świadek, poessing is van de vexatie – jest ofiarą prześladowań, reeds lang naar redding uitziet – od dawna szuka ratunku).

Ik heb de kracht tot den moeielyken plicht dien ik door het schryven van dezen brief volbreng, gedeeltelyk geput uit de hoop dat het my vergund zal wezen ter-zyner-tyd een en ander bytebrengen ter verschooning van den ouden Regent, met wiens pozitie, hoezeer door eigen schuld veroorzaakt, ik evenwel diep medelyden gevoel. (Mam siłę do spełnienia trudnego obowiązku, który realizuję pisząc ten list, częściowo czerpaną z nadziei, że w odpowiednim czasie będę mógł przedstawić pewne rzeczy na obronę starego regenta, z którego sytuacją, choć spowodowaną przez niego samego, czuję głębokie współczucie; Ik heb de kracht tot den moeielyken plicht dien ik door het schryven van dezen brief volbreng – Mam siłę do spełnienia trudnego obowiązku, który realizuję pisząc ten list, gedeeltelyk geput uit de hoop – częściowo czerpaną z nadziei, dat het my vergund zal wezen ter-zyner-tyd – że w odpowiednim czasie będę mógł, een en ander bytebrengen ter verschooning van den ouden Regent – przedstawić pewne rzeczy na obronę starego regenta, met wiens pozitie – z którego sytuacją, hoezeer door eigen schuld veroorzaakt – choć spowodowaną przez niego samego, ik evenwel diep medelyden gevoel – czuję głębokie współczucie).

De Adsistent-resident van Lebak, max havelaar.’ (Asystent rezydenta Lebak, Max Havelaar; De Adsistent-resident van Lebak – Asystent rezydenta Lebak, max havelaar – Max Havelaar).

Den volgenden dag antwoordde hem… de resident van Bantam? O neen, de heer Slymering, partikulier! (Następnego dnia odpowiedział mu… rezydent Bantam? O nie, pan Slymering, osoba prywatna!; Den volgenden dag antwoordde hem – Następnego dnia odpowiedział mu, de resident van Bantam? – rezydent Bantam?, O neen, de heer Slymering, partikulier! – O nie, pan Slymering, osoba prywatna!).

Dit antwoord is eene kostbare bydrage tot de kennis van de wyze waarop het bestuur in Nederlandsch-Indie wordt uitgeoefend. (Ta odpowiedź jest cennym wkładem w poznanie sposobu sprawowania rządów w Holenderskich Indiach Wschodnich; Dit antwoord is eene kostbare bydrage – Ta odpowiedź jest cennym wkładem, tot de kennis van de wyze waarop het bestuur in Nederlandsch-Indie wordt uitgeoefend – w poznanie sposobu sprawowania rządów w Holenderskich Indiach Wschodnich).

De heer Slymering beklaagde zich ‘dat Havelaar hem van de zaak die voorkwam in den brief No 88, niet eerst mondeling had kennis gegeven’. (Pan Slymering skarżył się, że Havelaar nie poinformował go najpierw ustnie o sprawie zawartej w liście nr 88; De heer Slymering beklaagde zich – Pan Slymering skarżył się, dat Havelaar hem van de zaak die voorkwam in den brief No 88, niet eerst mondeling had kennis gegeven – że Havelaar nie poinformował go najpierw ustnie o sprawie zawartej w liście nr 88).

Natuurlyk omdat er dan meer kans ware geweest op ‘schipperen’. (Oczywiście, ponieważ wtedy istniałoby większe prawdopodobieństwo 'negocjacji'; Natuurlyk omdat er dan meer kans ware geweest op ‘schipperen’ – Oczywiście, ponieważ wtedy istniałoby większe prawdopodobieństwo 'negocjacji').

En voorts: ‘dat Havelaar hem stoorde in zyn drukke bezigheden!’ (I dalej: 'że Havelaar przeszkadzał mu w jego pracowitych zajęciach!'; En voorts – I dalej, dat Havelaar hem stoorde in zyn drukke bezigheden! – że Havelaar przeszkadzał mu w jego pracowitych zajęciach!).

De man was zeker bezig met een jaarverslag over rustige rust! (Ten człowiek był z pewnością zajęty rocznym sprawozdaniem o spokojnym spokoju!; De man was zeker bezig met een jaarverslag – Ten człowiek był z pewnością zajęty rocznym sprawozdaniem, over rustige rust – o spokojnym spokoju!).

Ik heb dien brief voor my liggen, en vertrouw myn oogen niet. (Mam ten list przed sobą i nie wierzę własnym oczom; Ik heb dien brief voor my liggen – Mam ten list przed sobą, en vertrouw myn oogen niet – i nie wierzę własnym oczom).

Ik herlees den brief van den adsistent-resident van Lebak… ik plaats hèm en den resident van Bantam, Havelaar en Slymering naast elkander. (Przeczytałem list asystenta rezydenta Lebak… umieszczam go obok rezydenta Bantam, Havelaara i Slymeringa; Ik herlees den brief van den adsistent-resident van Lebak – Przeczytałem list asystenta rezydenta Lebak, ik plaats hèm en den resident van Bantam – umieszczam go obok rezydenta Bantam, Havelaar en Slymering naast elkander – Havelaara i Slymeringa).

Die Sjaalman is een gemeene schooier! (Ten Sjaalman to zwykły włóczęga!; Die Sjaalman is een gemeene schooier – Ten Sjaalman to zwykły włóczęga!).

Ge moet weten, lezer, dat Bastiaans weer dikwyls niet op 't kantoor komt, omdat hy de jicht heeft. (Powinieneś wiedzieć, drogi czytelniku, że Bastiaans znowu często nie pojawia się w biurze, bo ma dnę; Ge moet weten, lezer – Powinieneś wiedzieć, drogi czytelniku, dat Bastiaans weer dikwyls niet op 't kantoor komt – że Bastiaans znowu często nie pojawia się w biurze, omdat hy de jicht heeft – bo ma dnę).

Daar ik nu een gewetenszaak maak van het wegwerpen der fondsen van de firma – Last & Co – want in principes ben ik onwrikbaar, kwam ik eergister op 't denkbeeld dat Sjaalman toch een tamelyk goede hand schryft, en daar hy er zoo armoedig uitziet, en dus voor matig loon wel zou te krygen zyn, begreep ik aan de firma verplicht te wezen, op de goedkoopste wys in de vervanging van Bastiaans te voorzien. (Ponieważ teraz mam moralny obowiązek chronić fundusze firmy – Last & Co – bo w zasadach jestem nieugięty, przedwczoraj wpadłem na pomysł, że Sjaalman jednak całkiem dobrze pisze, a że wygląda na biedaka, więc można go zatrudnić za skromne wynagrodzenie, zrozumiałem, że mam obowiązek zapewnić firmie najtańszą zastępstwo Bastiaansa; Daar ik nu een gewetenszaak maak van het wegwerpen der fondsen van de firma – Ponieważ teraz mam moralny obowiązek chronić fundusze firmy, Last & Co – Last & Co, want in principes ben ik onwrikbaar – bo w zasadach jestem nieugięty, kwam ik eergister op 't denkbeeld – przedwczoraj wpadłem na pomysł, dat Sjaalman toch een tamelyk goede hand schryft – że Sjaalman jednak całkiem dobrze pisze, en daar hy er zoo armoedig uitziet – a że wygląda na biedaka, en dus voor matig loon wel zou te krygen zyn – więc można go zatrudnić za skromne wynagrodzenie, begreep ik aan de firma verplicht te wezen – zrozumiałem, że mam obowiązek, op de goedkoopste wys in de vervanging van Bastiaans te voorzien – zapewnić firmie najtańszą zastępstwo Bastiaansa).

Ik ging dus naar de Lange-leidsche-dwarsstraat. (Więc poszedłem na ulicę Lange-leidsche-dwarsstraat; Ik ging dus naar de Lange-leidsche-dwarsstraat – Więc poszedłem na ulicę Lange-leidsche-dwarsstraat).

De vrouw van den winkel was voor, doch scheen me niet te herkennen, schoon ik haar onlangs heel duidelyk had gezegd dat ik m'nheer Droogstoppel was, Makelaar in koffi, van de Lauriergracht. (Kobieta ze sklepu była na miejscu, ale wydawała się mnie nie rozpoznawać, chociaż niedawno bardzo wyraźnie powiedziałem jej, że jestem pan Droogstoppel, pośrednik w handlu kawą z Lauriergracht; De vrouw van den winkel was voor – Kobieta ze sklepu była na miejscu, doch scheen me niet te herkennen – ale wydawała się mnie nie rozpoznawać, schoon ik haar onlangs heel duidelyk had gezegd – chociaż niedawno bardzo wyraźnie powiedziałem jej, dat ik m'nheer Droogstoppel was – że jestem pan Droogstoppel, Makelaar in koffi, van de Lauriergracht – pośrednik w handlu kawą z Lauriergracht).

Er is altyd iets stuitends in dat niet herkennen, maar omdat het nu wat minder koud is, en ik den vorigen keer myn jas met bont aanhad, schryf ik het dááraan toe, en trek 't my niet aan… de beleediging, meen ik. (Zawsze jest coś irytującego w tym, że się kogoś nie rozpoznaje, ale ponieważ teraz jest trochę cieplej, a ostatnim razem miałem na sobie futrzany płaszcz, przypisuję to temu i nie przejmuję się… zniewagą, mam na myśli; Er is altyd iets stuitends in dat niet herkennen – Zawsze jest coś irytującego w tym, że się kogoś nie rozpoznaje, maar omdat het nu wat minder koud is – ale ponieważ teraz jest trochę cieplej, en ik den vorigen keer myn jas met bont aanhad – a ostatnim razem miałem na sobie futrzany płaszcz, schryf ik het dááraan toe – przypisuję to temu, en trek 't my niet aan – i nie przejmuję się, de beleediging, meen ik – zniewagą, mam na myśli).

Ik zei dus nogeens, dat ik m'nheer Droogstoppel was, Makelaar in Koffi van de Lauriergracht, en verzocht haar te gaan zien of die Sjaalman thuis was, omdat ik niet weer zooals onlangs wilde te doen hebben met zyn vrouw, die altyd ontevreden is. (Więc jeszcze raz powiedziałem, że jestem pan Droogstoppel, pośrednik w handlu kawą z Lauriergracht, i poprosiłem ją, aby sprawdziła, czy Sjaalman jest w domu, ponieważ nie chciałem znowu mieć do czynienia z jego żoną, która zawsze jest niezadowolona; Ik zei dus nogeens – Więc jeszcze raz powiedziałem, dat ik m'nheer Droogstoppel was – że jestem pan Droogstoppel, Makelaar in Koffi van de Lauriergracht – pośrednik w handlu kawą z Lauriergracht, en verzocht haar te gaan zien – i poprosiłem ją, aby sprawdziła, of die Sjaalman thuis was – czy Sjaalman jest w domu, omdat ik niet weer zooals onlangs wilde te doen hebben met zyn vrouw – ponieważ nie chciałem znowu mieć do czynienia z jego żoną, die altyd ontevreden is – która zawsze jest niezadowolona).

Maar die uitdraagster weigerde naar-boven te gaan. (‘Ze kon niet den heelen dag trappen klimmen voor dat bedelvolk’, zeide zy, ‘ik moest maar zelf gaan zien.’) (Ale ta handlarzyni odmówiła pójścia na górę. (‘Nie mogła wspinać się po schodach cały dzień dla tych żebraków’, powiedziała, ‘musiałem sam to zobaczyć.’); Maar die uitdraagster weigerde naar-boven te gaan – Ale ta handlarzyni odmówiła pójścia na górę, ‘Ze kon niet den heelen dag trappen klimmen voor dat bedelvolk’ – ‘Nie mogła wspinać się po schodach cały dzień dla tych żebraków’, zeide zy – powiedziała, ‘ik moest maar zelf gaan zien’ – ‘musiałem sam to zobaczyć’).

En daar volgde weer een beschryving van de trappen en portalen, die ik volstrekt niet noodig had, want ik herken altyd een plaats waar ik eens geweest ben, omdat ik altyd zoo op alles acht geef. (I znowu nastąpił opis schodów i korytarzy, którego zupełnie nie potrzebowałem, bo zawsze rozpoznaję miejsce, w którym byłem, ponieważ zawsze zwracam na wszystko uwagę; En daar volgde weer een beschryving van de trappen en portalen – I znowu nastąpił opis schodów i korytarzy, die ik volstrekt niet noodig had – którego zupełnie nie potrzebowałem, want ik herken altyd een plaats waar ik eens geweest ben – bo zawsze rozpoznaję miejsce, w którym byłem, omdat ik altyd zoo op alles acht geef – ponieważ zawsze zwracam na wszystko uwagę).

Dit heb ik my aangewend in de zaken. (Tego nauczyłem się w interesach; Dit heb ik my aangewend in de zaken – Tego nauczyłem się w interesach).

Ik klom dus de trappen op, en klopte aan de bekende deur, die terugweek. (Wspiąłem się więc po schodach i zapukałem do znajomych drzwi, które się otworzyły; Ik klom dus de trappen op – Wspiąłem się więc po schodach, en klopte aan de bekende deur – i zapukałem do znajomych drzwi, die terugweek – które się otworzyły).

Ik trad binnen, en daar ik niemand in de kamer vond, zag ik eens rond. (Wszedłem do środka, a ponieważ nikogo nie znalazłem w pokoju, rozejrzałem się; Ik trad binnen – Wszedłem do środka, en daar ik niemand in de kamer vond – a ponieważ nikogo nie znalazłem w pokoju, zag ik eens rond – rozejrzałem się).

Nu, veel te zien was er niet. Er hing een half broekje met geborduurde strook over een stoel… wat hoeven zulke menschen geborduurde broekjes te dragen? (No cóż, nie było wiele do zobaczenia. Na krześle wisiały pół spodenki z haftowaną wstawką… dlaczego tacy ludzie mieliby nosić haftowane spodenki?; Nu, veel te zien was er niet – No cóż, nie było wiele do zobaczenia, Er hing een half broekje met geborduurde strook over een stoel – Na krześle wisiały pół spodenki z haftowaną wstawką, wat hoeven zulke menschen geborduurde broekjes te dragen – dlaczego tacy ludzie mieliby nosić haftowane spodenki?).

In een hoek stond een niet zeer zware reiskoffer, dien ik in gedachte aan het hengsel vatte, en op den schoorsteenmantel lagen eenige boeken die ik eens inzag. (W rogu stała niezbyt ciężka walizka podróżna, którą w myślach podniosłem za uchwyt, a na kominku leżało kilka książek, które przejrzałem; In een hoek stond een niet zeer zware reiskoffer – W rogu stała niezbyt ciężka walizka podróżna, dien ik in gedachte aan het hengsel vatte – którą w myślach podniosłem za uchwyt, en op den schoorsteenmantel lagen eenige boeken die ik eens inzag – a na kominku leżało kilka książek, które przejrzałem).

Een wonderlyke verzameling! Een paar deelen van Byron, Horatius, Bastiat, Béranger, en… raad eens? Een bybel, een kompleete bybel, met de apokriefe boeken er in! (Cudowna kolekcja! Kilka tomów Byrona, Horacego, Bastiata, Bérangera i… zgadnij? Biblia, kompletna biblia, z księgami apokryficznymi!; Een wonderlyke verzameling – Cudowna kolekcja, Een paar deelen van Byron – Kilka tomów Byrona, Horatius – Horacego, Bastiat – Bastiata, Béranger – Bérangera, en… raad eens? – i… zgadnij?, Een bybel – Biblia, een kompleete bybel – kompletna biblia, met de apokriefe boeken er in – z księgami apokryficznymi!).

Dàt had ik by Sjaalman niet verwacht. (Tego się po Sjaalmanie nie spodziewałem; Dàt had ik by Sjaalman niet verwacht – Tego się po Sjaalmanie nie spodziewałem).

En er scheen in gelezen te zyn ook, want ik vond veel aanteekeningen op losse stukken papier, die betrekking hadden op de Schrift – hy zegt dat Eva tweemaal ter-wereld kwam… de man is gek! (I wyglądało na to, że też w niej czytano, bo znalazłem wiele notatek na luźnych kartkach, które dotyczyły Pisma – mówi, że Ewa przyszła na świat dwa razy… człowiek jest szalony!; En er scheen in gelezen te zyn ook – I wyglądało na to, że też w niej czytano, want ik vond veel aanteekeningen op losse stukken papier – bo znalazłem wiele notatek na luźnych kartkach, die betrekking hadden op de Schrift – które dotyczyły Pisma, hy zegt dat Eva tweemaal ter-wereld kwam – mówi, że Ewa przyszła na świat dwa razy, de man is gek – człowiek jest szalony!).

nu, alles was van dezelfde hand als de stukken in dat verwenschte pak. (Wszystko było napisane tą samą ręką co kawałki w tym przeklętym pakiecie; nu, alles was van dezelfde hand als de stukken in dat verwenschte pak – wszystko było napisane tą samą ręką co kawałki w tym przeklętym pakiecie).

Vooral 't boek van Job scheen hy yverig bestudeerd te hebben, want daar gaapten de bladen. (Zwłaszcza księga Hioba wydawała się być przez niego gorliwie studiowana, bo kartki były otwarte; Vooral 't boek van Job scheen hy yverig bestudeerd te hebben – Zwłaszcza księga Hioba wydawała się być przez niego gorliwie studiowana, want daar gaapten de bladen – bo kartki były otwarte).

Ik denk dat hy de hand des Heeren begint te voelen, en daarom door lektuur in de heilige boeken zich wil verzoenen met God. (Myślę, że zaczyna odczuwać rękę Pana i dlatego poprzez lekturę świętych ksiąg chce się pojednać z Bogiem; Ik denk dat hy de hand des Heeren begint te voelen – Myślę, że zaczyna odczuwać rękę Pana, en daarom door lektuur in de heilige boeken zich wil verzoenen met God – i dlatego poprzez lekturę świętych ksiąg chce się pojednać z Bogiem).

Ik heb er niets tegen. (Nie mam nic przeciwko temu; Ik heb er niets tegen – Nie mam nic przeciwko temu).

Maar, zoo al wachtende, viel myn oog op een dames-werkdoosje, dat op tafel stond. (Ale czekając, moje oko padło na damskie pudełko na robótki, które stało na stole; Maar, zoo al wachtende – Ale czekając, viel myn oog op een dames-werkdoosje – moje oko padło na damskie pudełko na robótki, dat op tafel stond – które stało na stole).

Zonder erg bezag ik dat. (Bez wielkiego zainteresowania spojrzałem na to; Zonder erg bezag ik dat – Bez wielkiego zainteresowania spojrzałem na to).

Er waren een paar half-afgewerkte kinderkousjes in, en een tal van zotte verzen. (Było tam kilka niedokończonych dziecięcych skarpetek i mnóstwo głupich wierszy; Er waren een paar half-afgewerkte kinderkousjes in – Było tam kilka niedokończonych dziecięcych skarpetek, en een tal van zotte verzen – i mnóstwo głupich wierszy).

Ook een brief aan Sjaalmans vrouw, zooals uit het opschrift bleek. (Również list do żony Sjaalmana, jak wynikało z napisu; Ook een brief aan Sjaalmans vrouw – Również list do żony Sjaalmana, zooals uit het opschrift bleek – jak wynikało z napisu).

De brief was geopend, en zag er uit alsof men hem in drift had saamgeknepen. (List był otwarty i wyglądał, jakby został zgnieciony w gniewie; De brief was geopend – List był otwarty, en zag er uit alsof men hem in drift had saamgeknepen – i wyglądał, jakby został zgnieciony w gniewie).

Nu is myn vast principe, nooit iets te lezen dat niet aan my gericht is, omdat ik dit niet fatsoenlyk vind. (Moja zasadnicza zasada jest taka, aby nigdy nie czytać niczego, co nie jest do mnie skierowane, ponieważ uważam to za niegrzeczne; Nu is myn vast principe – Moja zasadnicza zasada, nooit iets te lezen dat niet aan my gericht is – aby nigdy nie czytać niczego, co nie jest do mnie skierowane, omdat ik dit niet fatsoenlyk vind – ponieważ uważam to za niegrzeczne).

Ik doe het dan ook nooit als ik er geen belang by heb. (Nigdy tego nie robię, jeśli nie mam w tym interesu; Ik doe het dan ook nooit als ik er geen belang by heb – Nigdy tego nie robię, jeśli nie mam w tym interesu).

Maar nu kreeg ik een ingeving dat het myn plicht was, dien brief eens intezien, omdat de inhoud my misschien zou voorlichten omtrent de menschlievende bedoeling die me tot Sjaalman voerde. (Ale teraz miałem przeczucie, że moim obowiązkiem było przejrzenie tego listu, ponieważ jego treść mogła mnie poinformować o humanitarnym zamiarze, który prowadził mnie do Sjaalmana; Maar nu kreeg ik een ingeving – Ale teraz miałem przeczucie, dat het myn plicht was, dien brief eens intezien – że moim obowiązkiem było przejrzenie tego listu, omdat de inhoud my misschien zou voorlichten – ponieważ jego treść mogła mnie poinformować, omtrent de menschlievende bedoeling die me tot Sjaalman voerde – o humanitarnym zamiarze, który prowadził mnie do Sjaalmana).