Hy sloot zich aan by een bende Bantammers, niet om te stryden zoozeer als om Adinda te zoeken. (Dołączył do bandy Bantammerów, nie tyle, aby walczyć, co aby szukać Adindy; Hy sloot zich aan by een bende Bantammers – Dołączył do bandy Bantammerów, niet om te stryden zoozeer als om Adinda te zoeken – nie tyle, aby walczyć, co aby szukać Adindy)

Want hy was zacht van aard, en meer ontvankelyk voor droefenis dan voor bitterheid. (Bo był łagodnej natury i bardziej podatny na smutek niż na gorycz; Want hy was zacht van aard – Bo był łagodnej natury, en meer ontvankelyk voor droefenis dan voor bitterheid – i bardziej podatny na smutek niż na gorycz)

Op zekeren dag dat de opstandelingen op-nieuw waren geslagen, doolde hy rond in een dorp dat pas veroverd was door het nederlandsche leger, en dus in brand stond. (Pewnego dnia, kiedy powstańcy ponownie zostali pokonani, włóczył się po wiosce, która właśnie została zdobyta przez armię holenderską i więc była w ogniu; Op zekeren dag dat de opstandelingen op-nieuw waren geslagen – Pewnego dnia, kiedy powstańcy ponownie zostali pokonani, doolde hy rond in een dorp dat pas veroverd was door het nederlandsche leger, en dus in brand stond – włóczył się po wiosce, która właśnie została zdobyta przez armię holenderską i więc była w ogniu)

Saïdjah wist dat de bende die daar vernietigd was geworden, grootendeels uit Bantammers had bestaan. (Saïdjah wiedział, że banda, która tam została zniszczona, składała się głównie z Bantammerów; Saïdjah wist dat de bende die daar vernietigd was geworden – Saïdjah wiedział, że banda, która tam została zniszczona, grootendeels uit Bantammers had bestaan – składała się głównie z Bantammerów)

Als een spook waarde hy rond in de huizen die nog niet geheel verbrand waren, en vond het lyk van Adinda's vader met een klewang-bajonetwonde in de borst. (Jak duch krążył po domach, które jeszcze nie były całkowicie spalone i znalazł ciało ojca Adindy z raną bagnetową na klatce piersiowej; Als een spook waarde hy rond in de huizen die nog niet geheel verbrand waren – Jak duch krążył po domach, które jeszcze nie były całkowicie spalone, en vond het lyk van Adinda's vader met een klewang-bajonetwonde in de borst – i znalazł ciało ojca Adindy z raną bagnetową na klatce piersiowej)

Naast hem zag Saïdjah de drie vermoorde broeders van Adinda, jongelingen, byna kinderen nog, en een weinig verder lag het lyk van Adinda, naakt, afschuwelyk mishandeld… (Obok niego Saïdjah zobaczył trzech zamordowanych braci Adindy, młodych, prawie dzieci, a nieco dalej leżało ciało Adindy, nagie, okropnie maltretowane…; Naast hem zag Saïdjah de drie vermoorde broeders van Adinda – Obok niego Saïdjah zobaczył trzech zamordowanych braci Adindy, jongelingen, byna kinderen nog – młodych, prawie dzieci, en een weinig verder lag het lyk van Adinda, naakt, afschuwelyk mishandeld – a nieco dalej leżało ciało Adindy, nagie, okropnie maltretowane…)

Er was een smal strookje blauw lynwaad gedrongen in de gapende borstwond die een eind scheen gemaakt te hebben aan lange worsteling… (W ranie w piersi, która wydawała się kończyć długą walkę, tkwił wąski pasek niebieskiego lnu…; Er was een smal strookje blauw lynwaad gedrongen in de gapende borstwond – W ranie w piersi, która wydawała się kończyć długą walkę, tkwił wąski pasek niebieskiego lnu, die een eind scheen gemaakt te hebben aan lange worsteling – która wydawała się kończyć długą walkę)

Toen liep Saïdjah eenige soldaten te-gemoet, die met geveld geweer de laatstlevende opstandelingen in 't vuur dreven van de brandende huizen. (Wtedy Saïdjah poszedł naprzeciw kilku żołnierzom, którzy z opuszczonymi karabinami pędzili ostatnich żyjących powstańców do ognia płonących domów; Toen liep Saïdjah eenige soldaten te-gemoet – Wtedy Saïdjah poszedł naprzeciw kilku żołnierzom, die met geveld geweer de laatstlevende opstandelingen in 't vuur dreven van de brandende huizen – którzy z opuszczonymi karabinami pędzili ostatnich żyjących powstańców do ognia płonących domów)

Hy omvademde de breede zwaard-bajonetten, drukte zich voorwaarts met kracht, en drong nog de soldaten terug met een laatste inspanning toen de gevesten stuitten tegen zyn borst. (Objął szerokie bagnety, pchnął się do przodu z siłą i jeszcze odepchnął żołnierzy ostatnim wysiłkiem, gdy rękojeści uderzyły o jego pierś; Hy omvademde de breede zwaard-bajonetten – Objął szerokie bagnety, drukte zich voorwaarts met kracht – pchnął się do przodu z siłą, en drong nog de soldaten terug met een laatste inspanning toen de gevesten stuitten tegen zyn borst – i jeszcze odepchnął żołnierzy ostatnim wysiłkiem, gdy rękojeści uderzyły o jego pierś)

En weinig tyds later was er te Batavia groot gejubel over de nieuwe overwinning die weer zooveel lauweren had gevoegd by de lauweren van 't nederlandsch-indisch leger. (A wkrótce potem w Batavii odbyło się wielkie świętowanie nowego zwycięstwa, które dodało tyle laurów do laurów holendersko-indyjskiej armii; En weinig tyds later – Wkrótce potem, was er te Batavia groot gejubel over de nieuwe overwinning – w Batavii odbyło się wielkie świętowanie nowego zwycięstwa, die weer zooveel lauweren had gevoegd by de lauweren van 't nederlandsch-indisch leger – które dodało tyle laurów do laurów holendersko-indyjskiej armii).

En de Landvoogd schreef naar 't Moederland dat de rust in de Lampongs hersteld was. (I gubernator napisał do ojczyzny, że spokój w Lampongach został przywrócony; En de Landvoogd schreef naar 't Moederland – I gubernator napisał do ojczyzny, dat de rust in de Lampongs hersteld was – że spokój w Lampongach został przywrócony).

En de Koning van Nederland, voorgelicht door zyn Staatsdienaren, beloonde wederom zooveel heldenmoed met vele ridderkruisen. (I król Holandii, poinformowany przez swoich urzędników, ponownie nagrodził tak wiele odwagi wieloma krzyżami rycerskimi; En de Koning van Nederland, voorgelicht door zyn Staatsdienaren – I król Holandii, poinformowany przez swoich urzędników, beloonde wederom zooveel heldenmoed met vele ridderkruisen – ponownie nagrodził tak wiele odwagi wieloma krzyżami rycerskimi).

En waarschynlyk stegen er in zondagskerk of bidstond uit de harten der vromen dankgebeden ten-hemel, by 't vernemen dat ‘de Heer der heirscharen’ weer had meegestreden onder de banier van Nederland… (I prawdopodobnie w niedzielnych kościołach lub na nabożeństwach z serc pobożnych wzniosły się modlitwy dziękczynne do nieba, na wieść, że ‘Pan zastępów’ znów walczył pod sztandarem Holandii…; En waarschynlyk stegen er in zondagskerk of bidstond uit de harten der vromen dankgebeden ten-hemel – I prawdopodobnie w niedzielnych kościołach lub na nabożeństwach z serc pobożnych wzniosły się modlitwy dziękczynne do nieba, by 't vernemen dat ‘de Heer der heirscharen’ weer had meegestreden onder de banier van Nederland – na wieść, że ‘Pan zastępów’ znów walczył pod sztandarem Holandii…)

‘Maar God, met zooveel wee begaan, (Ale Bóg, tak przejęty cierpieniem; Maar God, met zooveel wee begaan – Ale Bóg, tak przejęty cierpieniem)

Nam de offers van dien dag niet aan!’ (Nie przyjął ofiar tego dnia!; Nam de offers van dien dag niet aan – Nie przyjął ofiar tego dnia!)

Ik heb 't slot der geschiedenis van Saïdjah korter gemaakt, dan ik had kunnen doen wanneer ik lust gevoeld had in 't schetsen van iets akeligs. (Skróciłem zakończenie historii Saïdjaha bardziej, niż mógłbym to zrobić, gdybym miał ochotę rysować coś strasznego; Ik heb 't slot der geschiedenis van Saïdjah korter gemaakt – Skróciłem zakończenie historii Saïdjaha, dan ik had kunnen doen wanneer ik lust gevoeld had in 't schetsen van iets akeligs – bardziej, niż mógłbym to zrobić, gdybym miał ochotę rysować coś strasznego).

De lezer zal opgemerkt hebben hoe ik verwylde by de beschryving van het wachten onder den ketapan, als schrikte ik terug voor de treurige ontknooping, en hoe ik over deze ben heengegleden met afkeer. (Czytelnik zauważy, jak długo opisywałem czekanie pod ketapanem, jakbym cofał się przed smutnym zakończeniem, i jak przeszedłem nad nim z niechęcią; De lezer zal opgemerkt hebben hoe ik verwylde by de beschryving van het wachten onder den ketapan – Czytelnik zauważy, jak długo opisywałem czekanie pod ketapanem, als schrikte ik terug voor de treurige ontknooping – jakbym cofał się przed smutnym zakończeniem, en hoe ik over deze ben heengegleden met afkeer – i jak przeszedłem nad nim z niechęcią).

En toch was dit myn voornemen niet, toen ik begon over Saïdjah te spreken. (A jednak nie było to moim zamiarem, gdy zacząłem mówić o Saïdjah; En toch was dit myn voornemen niet – A jednak nie było to moim zamiarem, toen ik begon over Saïdjah te spreken – gdy zacząłem mówić o Saïdjah).

Want aanvankelyk vreesde ik, sterker kleuren noodig te hebben om den lezer te treffen by 't beschryven van zoo vreemde toestanden. (Bo na początku bałem się, że potrzebuję mocniejszych kolorów, aby zaskoczyć czytelnika, opisując takie dziwne sytuacje; Want aanvankelyk vreesde ik – Bo na początku bałem się, sterker kleuren noodig te hebben om den lezer te treffen by 't beschryven van zoo vreemde toestanden – że potrzebuję mocniejszych kolorów, aby zaskoczyć czytelnika, opisując takie dziwne sytuacje).

Gaande-weg echter gevoelde ik dat het een beleediging voor myn publiek wezen zou, te gelooven dat ik meer bloed had moeten brengen in myn schildery. (Jednak stopniowo poczułem, że byłoby obrazą dla mojej publiczności wierzyć, że musiałbym dodać więcej krwi do mojego malowania; Gaande-weg echter gevoelde ik – Jednak stopniowo poczułem, dat het een beleediging voor myn publiek wezen zou – że byłoby obrazą dla mojej publiczności, te gelooven dat ik meer bloed had moeten brengen in myn schildery – wierzyć, że musiałbym dodać więcej krwi do mojego malowania).

Toch had ik dit kùnnen doen, want ik heb stukken voor my liggen… doch neen: liever een bekentenis. (Jednak mogłem to zrobić, bo mam przed sobą dokumenty… ale nie: wolę wyznanie; Toch had ik dit kùnnen doen – Jednak mogłem to zrobić, want ik heb stukken voor my liggen – bo mam przed sobą dokumenty, doch neen: liever een bekentenis – ale nie: wolę wyznanie).

Ja, een bekentenis, lezer! (Tak, wyznanie, czytelniku!; Ja, een bekentenis, lezer – Tak, wyznanie, czytelniku!)

Ik weet niet of Saïdjah Adinda liefhad. (Nie wiem, czy Saïdjah kochał Adindę; Ik weet niet of Saïdjah Adinda liefhad – Nie wiem, czy Saïdjah kochał Adindę).

Niet of hy naar Batavia ging. (Nie wiem, czy pojechał do Batavii; Niet of hy naar Batavia ging – Nie wiem, czy pojechał do Batavii).

Niet of hy in de Lampongs werd vermoord met nederlandsche bajonetten. (Nie wiem, czy został zamordowany w Lampongach holenderskimi bagnetami; Niet of hy in de Lampongs werd vermoord met nederlandsche bajonetten – Nie wiem, czy został zamordowany w Lampongach holenderskimi bagnetami).

Ik weet niet of zyn vader bezweek ten-gevolge van de rottingslagen die hem werden gegeven omdat hy Badoer had verlaten zonder pas. (Nie wiem, czy jego ojciec zmarł wskutek chłosty, którą otrzymał, ponieważ opuścił Badoer bez paszportu; Ik weet niet of zyn vader bezweek ten-gevolge van de rottingslagen die hem werden gegeven – Nie wiem, czy jego ojciec zmarł wskutek chłosty, którą otrzymał, omdat hy Badoer had verlaten zonder pas – ponieważ opuścił Badoer bez paszportu).

Ik weet niet of Adinda de manen telde door kerven in haar rystblok… (Nie wiem, czy Adinda liczyła księżyce, robiąc nacięcia na swoim bloku ryżowym…; Ik weet niet of Adinda de manen telde door kerven in haar rystblok – Nie wiem, czy Adinda liczyła księżyce, robiąc nacięcia na swoim bloku ryżowym…).

Dit alles weet ik niet! (Tego wszystkiego nie wiem!; Dit alles weet ik niet – Tego wszystkiego nie wiem!).

Maar ik weet meer dan dat alles. (Ale wiem więcej niż to wszystko; Maar ik weet meer dan dat alles – Ale wiem więcej niż to wszystko).

Ik weet en kan bewyzen dat er veel Adinda's waren en veel Saïdjah's, en dat, wat verdichtsel is in 't byzonder, waarheid wordt in 't algemeen. (Wiem i mogę udowodnić, że było wiele Adind i wielu Saïdjahów, i że to, co jest fikcją w szczególności, staje się prawdą ogólnie; Ik weet en kan bewyzen dat er veel Adinda's waren en veel Saïdjah's – Wiem i mogę udowodnić, że było wiele Adind i wielu Saïdjahów, en dat, wat verdichtsel is in 't byzonder, waarheid wordt in 't algemeen – i że to, co jest fikcją w szczególności, staje się prawdą ogólnie).

Ik zeide reeds dat ik de namen kan opgeven van personen die, zooals de ouders van Saïdjah en Adinda, door onderdrukking werden verdreven uit hun land. (Już powiedziałem, że mogę podać nazwiska osób, które, podobnie jak rodzice Saïdjaha i Adindy, zostały wypędzone ze swojego kraju przez ucisk; Ik zeide reeds dat ik de namen kan opgeven van personen die – Już powiedziałem, że mogę podać nazwiska osób, zooals de ouders van Saïdjah en Adinda – które, podobnie jak rodzice Saïdjaha i Adindy, door onderdrukking werden verdreven uit hun land – zostały wypędzone ze swojego kraju przez ucisk).

Het is myn doel niet, in dit werk mededeelingen te geven als voegen zouden voor een vierschaar die uitspraak te doen had over de wyze waarop 't nederlandsch gezag in Indie wordt uitgeoefend, mededeelingen die slechts kracht van bewys zouden hebben voor wien het geduld had die met aandacht en belangstelling doortelezen, zooals niet verwacht kan worden van een publiek dat verstroojing zoekt in zyn lektuur. (Nie jest moim celem, aby w tej pracy podawać informacje odpowiednie dla sądu, który miałby orzekać o sposobie sprawowania władzy holenderskiej w Indiach, informacje, które miałyby moc dowodową tylko dla tych, którzy mieli cierpliwość, aby je uważnie i z zainteresowaniem przeczytać, czego nie można oczekiwać od publiczności szukającej rozrywki w swojej lekturze; Het is myn doel niet, in dit werk mededeelingen te geven als voegen zouden voor een vierschaar die uitspraak te doen had over de wyze waarop 't nederlandsch gezag in Indie wordt uitgeoefend – Nie jest moim celem, aby w tej pracy podawać informacje odpowiednie dla sądu, który miałby orzekać o sposobie sprawowania władzy holenderskiej w Indiach, mededeelingen die slechts kracht van bewys zouden hebben voor wien het geduld had die met aandacht en belangstelling doortelezen – informacje, które miałyby moc dowodową tylko dla tych, którzy mieli cierpliwość, aby je uważnie i z zainteresowaniem przeczytać, zooals niet verwacht kan worden van een publiek dat verstroojing zoekt in zyn lektuur – czego nie można oczekiwać od publiczności szukającej rozrywki w swojej lekturze).

Daarom heb ik, in-plaats van dorre namen van personen en plaatsen, met de dagteekening er by, in-plaats van een afschrift der lyst van diefstallen en afpersingen, die voor me ligt, getracht een schets te geven van wat er kàn omgaan in de harten der arme lieden die men berooft van wat dienen moet tot onderhoud van hun leven, of zelfs: ik heb dit slechts laten gissen, vreezende my te zeer te bedriegen in het teekenen der omtrekken van aandoeningen die ik nooit ondervond. (Dlatego, zamiast suchych nazwisk osób i miejsc z datą, zamiast kopii listy kradzieży i wymuszeń, które mam przed sobą, starałem się przedstawić szkic tego, co może dziać się w sercach biednych ludzi, których pozbawia się środków do życia, lub nawet: pozwoliłem na domysły, bojąc się, że zbytnio się oszukuję w rysowaniu zarysów uczuć, których nigdy nie doświadczyłem; Daarom heb ik, in-plaats van dorre namen van personen en plaatsen, met de dagteekening er by – Dlatego, zamiast suchych nazwisk osób i miejsc z datą, in-plaats van een afschrift der lyst van diefstallen en afpersingen, die voor me ligt – zamiast kopii listy kradzieży i wymuszeń, które mam przed sobą, getracht een schets te geven van wat er kàn omgaan in de harten der arme lieden die men berooft van wat dienen moet tot onderhoud van hun leven – starałem się przedstawić szkic tego, co może dziać się w sercach biednych ludzi, których pozbawia się środków do życia, of zelfs: ik heb dit slechts laten gissen, vreezende my te zeer te bedriegen in het teekenen der omtrekken van aandoeningen die ik nooit ondervond – lub nawet: pozwoliłem na domysły, bojąc się, że zbytnio się oszukuję w rysowaniu zarysów uczuć, których nigdy nie doświadczyłem).

Maar wat de hoofdzaak aangaat? (Ale co do głównej sprawy?; Maar wat de hoofdzaak aangaat – Ale co do głównej sprawy?)

O, dat ik opgeroepen werde om te staven wat ik schreef! (O, żeby mnie wezwano, żebym potwierdził to, co napisałem!; O, dat ik opgeroepen werde om te staven wat ik schreef – O, żeby mnie wezwano, żebym potwierdził to, co napisałem!)

O, dat men zeide: ‘ge hebt dien Saïdjah verdicht… hy zong nooit dat lied… er woonde geen Adinda te Badoer!’ (O, żeby ktoś powiedział: ‘wymyśliłeś tego Saïdjaha… on nigdy nie śpiewał tej piosenki… nie było Adindy w Badoer!; O, dat men zeide – O, żeby ktoś powiedział, ‘ge hebt dien Saïdjah verdicht… hy zong nooit dat lied… er woonde geen Adinda te Badoer!’ – ‘wymyśliłeś tego Saïdjaha… on nigdy nie śpiewał tej piosenki… nie było Adindy w Badoer!)

Maar dat het gezegd werd met de macht en den wil om recht te doen, zoodra ik zou bewezen hebben geen lasteraar te zyn! (Ale żeby to było powiedziane z mocą i wolą wymierzenia sprawiedliwości, gdybym udowodnił, że nie jestem oszczercą!; Maar dat het gezegd werd met de macht en den wil om recht te doen – Ale żeby to było powiedziane z mocą i wolą wymierzenia sprawiedliwości, zoodra ik zou bewezen hebben geen lasteraar te zyn – gdybym udowodnił, że nie jestem oszczercą!)

Is er logen in de gelykenis van den barmhartigen Samaritaan, omdat er misschien nooit een geplunderd reiziger is opgenomen in een samaritaansch huis? (Czy w przypowieści o miłosiernym Samarytaninie jest kłamstwo, ponieważ być może nigdy nie przyjęto obrabowanego podróżnika do domu samarytańskiego?; Is er logen in de gelykenis van den barmhartigen Samaritaan – Czy w przypowieści o miłosiernym Samarytaninie jest kłamstwo, omdat er misschien nooit een geplunderd reiziger is opgenomen in een samaritaansch huis – ponieważ być może nigdy nie przyjęto obrabowanego podróżnika do domu samarytańskiego?)

Is er logen in de parabel van den zaaier, omdat geen landbouwer zyn zaad zal uitwerpen op een rots? (Czy w przypowieści o siewcy jest kłamstwo, ponieważ żaden rolnik nie zasieje swojego ziarna na skale?; Is er logen in de parabel van den zaaier – Czy w przypowieści o siewcy jest kłamstwo, omdat geen landbouwer zyn zaad zal uitwerpen op een rots – ponieważ żaden rolnik nie zasieje swojego ziarna na skale?)

Of – om aftedalen tot meer gelykheid met myn boek – mag men de waarheid ontkennen die de hoofdzaak uitmaakt van de Negerhut, omdat er misschien nooit een Evangeline bestaan heeft? (Albo – aby zbliżyć się bardziej do mojego opowiadania – czy można zaprzeczyć prawdzie stanowiącej główny wątek „Chaty Wuja Toma”, ponieważ być może nigdy nie istniała Evangeline?; Of – om aftedalen tot meer gelykheid met myn boek – Albo – aby zbliżyć się bardziej do mojego opowiadania, mag men de waarheid ontkennen die de hoofdzaak uitmaakt van de Negerhut – czy można zaprzeczyć prawdzie stanowiącej główny wątek „Chaty Wuja Toma”, omdat er misschien nooit een Evangeline bestaan heeft – ponieważ być może nigdy nie istniała Evangeline?)

Zal men tot de schryfster van dat onsterfelyk pleidooi – onsterfelyk, niet om kunst of talent, maar door strekking en indruk – zal men tot haar zeggen: ‘ge hebt gelogen, de slaven worden niet mishandeld, want… er is onwaarheid in uw boek: het is een roman!’ (Czy do autorki tej nieśmiertelnej książki – nieśmiertelnej nie ze względu na sztukę czy talent, ale przez przesłanie i wrażenie – czy powie się jej: ‘kłamałaś, niewolnicy nie są źle traktowani, bo… w twojej książce są nieprawdy: to powieść!’; Zal men tot de schryfster van dat onsterfelyk pleidooi – onsterfelyk, niet om kunst of talent, maar door strekking en indruk – Czy do autorki tej nieśmiertelnej książki – nieśmiertelnej nie ze względu na sztukę czy talent, ale przez przesłanie i wrażenie, zal men tot haar zeggen: ‘ge hebt gelogen, de slaven worden niet mishandeld, want… er is onwaarheid in uw boek: het is een roman!’ – czy powie się jej: ‘kłamałaś, niewolnicy nie są źle traktowani, bo… w twojej książce są nieprawdy: to powieść!’)

Moest niet ook zy, in-plaats eener optelling van dorre daadzaken, een verhaal geven dat die daadzaken inkleedde, om 't besef der behoefte aan verbetering te doen doordringen in de harten? (Czyż ona również, zamiast wyliczania suchych faktów, nie musiała przedstawić opowiadania, które by te fakty oprawiło, aby wprowadzić do serc świadomość potrzeby poprawy?; Moest niet ook zy, in-plaats eener optelling van dorre daadzaken – Czyż ona również, zamiast wyliczania suchych faktów, een verhaal geven dat die daadzaken inkleedde – nie musiała przedstawić opowiadania, które by te fakty oprawiło, om 't besef der behoefte aan verbetering te doen doordringen in de harten – aby wprowadzić do serc świadomość potrzeby poprawy?)

Zou haar boek gelezen zyn, als ze daaraan den vorm had gegeven van een processtuk? (Czy jej książka byłaby czytana, gdyby nadała jej formę protokołu?; Zou haar boek gelezen zyn – Czy jej książka byłaby czytana, als ze daaraan den vorm had gegeven van een processtuk – gdyby nadała jej formę protokołu?)

Is 't haar schuld – of de myne – dat de waarheid, om toegang te vinden, zoo vaak het kleed moet borgen van de leugen? (Czy to jej wina – czy moja – że prawda, aby znaleźć dostęp, tak często musi pożyczać szaty kłamstwa?; Is 't haar schuld – of de myne – Czy to jej wina – czy moja, dat de waarheid, om toegang te vinden, zoo vaak het kleed moet borgen van de leugen – że prawda, aby znaleźć dostęp, tak często musi pożyczać szaty kłamstwa?)

En aan sommigen die misschien beweren dat ik Saïdjah en zyn liefde heb geïdealiseerd, moet ik vragen hoe ze dit weten kunnen? (A tym, którzy może twierdzą, że zidealizowałem Saïdjaha i jego miłość, muszę zadać pytanie, skąd mogą to wiedzieć?; En aan sommigen die misschien beweren dat ik Saïdjah en zyn liefde heb geïdealiseerd – A tym, którzy może twierdzą, że zidealizowałem Saïdjaha i jego miłość, moet ik vragen hoe ze dit weten kunnen – muszę zadać pytanie, skąd mogą to wiedzieć?)

Slechts zeer weinig Europeanen immers achten het de moeite waard zich neertebuigen tot waarneming der aandoeningen van de koffi- en suikerwerktuigen die men ‘inlanders’ noemt. (Niewielu Europejczyków uważa bowiem za warte uwagi zniżenie się do obserwacji uczuć maszyn do kawy i cukru, które nazywają ‘tubylcami’; Slechts zeer weinig Europeanen immers achten het de moeite waard – Niewielu Europejczyków uważa bowiem za warte uwagi, zich neertebuigen tot waarneming der aandoeningen van de koffi- en suikerwerktuigen die men ‘inlanders’ noemt – zniżenie się do obserwacji uczuć maszyn do kawy i cukru, które nazywają ‘tubylcami’).

Doch al ware hun aanmerking gegrond, wie zúlke bedenkingen aanvoert als bewys tegen de hoofdstrekking van myn boek, geeft my een groote zegepraal. (Ale nawet gdyby ich uwaga była uzasadniona, kto wysuwa takie zastrzeżenia jako dowód przeciw głównej tezie mojej książki, daje mi wielkie zwycięstwo; Doch al ware hun aanmerking gegrond – Ale nawet gdyby ich uwaga była uzasadniona, wie zúlke bedenkingen aanvoert als bewys tegen de hoofdstrekking van myn boek – kto wysuwa takie zastrzeżenia jako dowód przeciw głównej tezie mojej książki, geeft my een groote zegepraal – daje mi wielkie zwycięstwo).

Want ze luiden, vertaald, ‘het kwaad dat gy bestrydt, bestaat niet, of niet in zoo hooge maat, omdat de inlander niet is als uw Saïdjah… er ligt in de mishandeling der Javanen geen zoo groot kwaad als daarin liggen zou wanneer ge uwen Saïdjah juister geteekend hadt. (Bo to oznacza, przetłumaczone, ‘zło, które zwalczasz, nie istnieje lub nie w tak dużym stopniu, ponieważ tubylec nie jest jak twój Saïdjah… nie ma tak wielkiego zła w maltretowaniu Jawajczyków, jakby było, gdybyś dokładniej narysował swojego Saïdjaha; Want ze luiden, vertaald – Bo to oznacza, przetłumaczone, ‘het kwaad dat gy bestrydt, bestaat niet, of niet in zoo hooge maat – ‘zło, które zwalczasz, nie istnieje lub nie w tak dużym stopniu, omdat de inlander niet is als uw Saïdjah – ponieważ tubylec nie jest jak twój Saïdjah, er ligt in de mishandeling der Javanen geen zoo groot kwaad als daarin liggen zou wanneer ge uwen Saïdjah juister geteekend hadt – nie ma tak wielkiego zła w maltretowaniu Jawajczyków, jakby było, gdybyś dokładniej narysował swojego Saïdjaha).

De Soendanees zingt zulke liederen niet, bemint zoo niet, gevoelt zoo niet, en dus… (Sundanin nie śpiewa takich piosenek, nie kocha tak, nie czuje tak, więc…; De Soendanees zingt zulke liederen niet – Sundanin nie śpiewa takich piosenek, bemint zoo niet, gevoelt zoo niet – nie kocha tak, nie czuje tak, en dus – więc…)

Neen, Minister van Kolonien, neen, Gouverneurs-generaal in ruste, niet dàt hebt gy te bewyzen! (Nie, Ministrze Kolonii, nie, emerytowani Gubernatorzy Generalni, nie to musicie udowodnić!; Neen, Minister van Kolonien, neen, Gouverneurs-generaal in ruste – Nie, Ministrze Kolonii, nie, emerytowani Gubernatorzy Generalni, niet dàt hebt gy te bewyzen – nie to musicie udowodnić!)

Ge hebt te bewyzen dat de bevolking niet mishandeld wordt, onverschillig of er sentimenteele Saïdjahs onder die bevolking zyn. (Musicie udowodnić, że ludność nie jest maltretowana, niezależnie od tego, czy wśród tej ludności są sentymentalni Saïdjahowie; Ge hebt te bewyzen dat de bevolking niet mishandeld wordt – Musicie udowodnić, że ludność nie jest maltretowana, onverschillig of er sentimenteele Saïdjahs onder die bevolking zyn – niezależnie od tego, czy wśród tej ludności są sentymentalni Saïdjahowie).

Of zoudt ge durven beweren buffels te mogen stelen van lieden die niet beminnen, die geen droefgeestige liedjes zingen, die niet sentimenteel zyn? (Czy ośmielicie się twierdzić, że można kraść bawoły od ludzi, którzy nie kochają, nie śpiewają melancholijnych piosenek, nie są sentymentalni?; Of zoudt ge durven beweren – Czy ośmielicie się twierdzić, buffels te mogen stelen van lieden die niet beminnen – że można kraść bawoły od ludzi, którzy nie kochają, die geen droefgeestige liedjes zingen, die niet sentimenteel zyn – nie śpiewają melancholijnych piosenek, nie są sentymentalni?)

By een aanval op letterkundig gebied zou ik de juistheid der teekening van Saïdjah verdedigen, maar op staatkundigen bodem geef ik terstond alle aanmerkingen op die juistheid gewonnen, om te beletten dat de groote vraag worde verplaatst op verkeerd terrein. (W przypadku ataku na polu literackim broniłbym dokładności portretu Saïdjaha, ale na gruncie politycznym natychmiast odrzucam wszelkie uwagi na temat tej dokładności, aby zapobiec przeniesieniu wielkiego pytania na niewłaściwe pole; By een aanval op letterkundig gebied zou ik de juistheid der teekening van Saïdjah verdedigen – W przypadku ataku na polu literackim broniłbym dokładności portretu Saïdjaha, maar op staatkundigen bodem geef ik terstond alle aanmerkingen op die juistheid gewonnen – ale na gruncie politycznym natychmiast odrzucam wszelkie uwagi na temat tej dokładności, om te beletten dat de groote vraag worde verplaatst op verkeerd terrein – aby zapobiec przeniesieniu wielkiego pytania na niewłaściwe pole).

Het is me geheel om 't even of men my houde voor een onbekwaam schilder, mits men my toegeve dat de mishandeling van den inlander is: verregaand! (Jest mi całkowicie obojętne, czy uznają mnie za nieudolnego malarza, byleby tylko przyznano, że maltretowanie tubylców jest: skrajne!; Het is me geheel om 't even of men my houde voor een onbekwaam schilder – Jest mi całkowicie obojętne, czy uznają mnie za nieudolnego malarza, mits men my toegeve dat de mishandeling van den inlander is: verregaand – byleby tylko przyznano, że maltretowanie tubylców jest: skrajne!)

Zóó toch luidt het woord op de nota des voorgangers van Havelaar, die door dezen getoond werd aan den kontroleur Verbrugge: een nota die voor me ligt. (Tak brzmi słowo w notatce poprzednika Havelaar, którą ten pokazał kontrolerowi Verbrugge: notatka, którą mam przed sobą; Zóó toch luidt het woord op de nota des voorgangers van Havelaar – Tak brzmi słowo w notatce poprzednika Havelaar, die door dezen getoond werd aan den kontroleur Verbrugge – którą ten pokazał kontrolerowi Verbrugge, een nota die voor me ligt – notatka, którą mam przed sobą).

Maar ik heb andere bewyzen! (Ale mam inne dowody!; Maar ik heb andere bewyzen – Ale mam inne dowody!)

En dit is gelukkig, want ook Havelaar's voorganger kon zich vergist hebben. (I to szczęście, bo również poprzednik Havelaara mógł się pomylić; En dit is gelukkig – I to szczęście, want ook Havelaar's voorganger kon zich vergist hebben – bo również poprzednik Havelaara mógł się pomylić).

Helaas, als hy zich vergiste, werd hy voor die vergissing zeer hard gestraft. (Niestety, jeśli się pomylił, został surowo ukarany za ten błąd; Helaas, als hy zich vergiste – Niestety, jeśli się pomylił, werd hy voor die vergissing zeer hard gestraft – został surowo ukarany za ten błąd).

Hy is vermoord. (Został zamordowany; Hy is vermoord – Został zamordowany).

Rozdział 18: Przeszkody i trudności Havelaar

Achttiende hoofdstuk

't Was namiddag. Havelaar trad uit de kamer, en vond zyn Tine in de voorgalery, hem wachtende met de thee. (Była popołudnie. Havelaar wyszedł z pokoju i znalazł swoją Tine na przedniej galerii, czekającą na niego z herbatą; 't Was namiddag – Była popołudnie, Havelaar trad uit de kamer – Havelaar wyszedł z pokoju, en vond zyn Tine in de voorgalery – i znalazł swoją Tine na przedniej galerii, hem wachtende met de thee – czekającą na niego z herbatą).

Mevrouw Slotering trad haar huis uit en scheen zich naar de Havelaars te willen begeven, maar eensklaps wendde zy zich naar 't hek, en wees daar met vry hevige gebaren een man terug die even te-voren was binnengetreden. (Pani Slotering wyszła z domu i wydawało się, że zamierza udać się do Havelaarsów, ale nagle skierowała się do bramy i gwałtownymi gestami odesłała mężczyznę, który chwilę wcześniej wszedł; Mevrouw Slotering trad haar huis uit – Pani Slotering wyszła z domu, en scheen zich naar de Havelaars te willen begeven – i wydawało się, że zamierza udać się do Havelaarsów, maar eensklaps wendde zy zich naar 't hek – ale nagle skierowała się do bramy, en wees daar met vry hevige gebaren een man terug – i gwałtownymi gestami odesłała mężczyznę, die even te-voren was binnengetreden – który chwilę wcześniej wszedł).