By u, lezer, stort ik myn hart uit, en opdat ge na het lezen van Stern's geschryf – hebt ge 't werkelyk gelezen? – uwen toorn niet zoudt uitstorten over een onschuldig hoofd – want ik vraag u, wie zal een makelaar nemen, die hem voor menscheneter uitscheldt? (Przed wami, czytelniku, wylewam swoje serce, i abyście po przeczytaniu pisma Sterna – czy rzeczywiście to przeczytaliście? – nie wylewali swego gniewu na niewinną głowę – bo pytam was, kto weźmie maklera, który wyzywa go od ludożerców?;

By u, lezer, stort ik myn hart uit

– Przed wami, czytelniku, wylewam swoje serce,

en opdat ge na het lezen van Stern's geschryf

– i abyście po przeczytaniu pisma Sterna,

hebt ge 't werkelyk gelezen

– czy rzeczywiście to przeczytaliście?,

uwen toorn niet zoudt uitstorten over een onschuldig hoofd

– nie wylewali swego gniewu na niewinną głowę,

want ik vraag u, wie zal een makelaar nemen, die hem voor menscheneter uitscheldt

– bo pytam was, kto weźmie maklera, który wyzywa go od ludożerców?).

hecht ik er aan, dat ge overtuigd zyt van myn onschuld. Ik kan toch dien Stern niet uit de firma van myn boek dringen, nu de zaken eenmaal zóóver zyn dat Louise Rosemeyer, als ze uit de kerk komt – de jongens schynen haar optewachten – vraagt of hy wat vroeg komen zal dien avend, om toch recht veel van Max en Tine voortelezen? (Dlatego zależy mi, abyście byli przekonani o mojej niewinności. Nie mogę przecież wyrzucić tego Sterna z mojej książki, skoro sprawy zaszły już tak daleko, że Louise Rosemeyer, kiedy wychodzi z kościoła – chłopcy wydają się na nią czekać – pyta, czy przyjdzie wcześnie tego wieczoru, aby przeczytać dużo o Maksie i Tine?;

hecht ik er aan, dat ge overtuigd zyt van myn onschuld

– dlatego zależy mi, abyście byli przekonani o mojej niewinności,

Ik kan toch dien Stern niet uit de firma van myn boek dringen

– nie mogę przecież wyrzucić tego Sterna z mojej książki,

nu de zaken eenmaal zóóver zyn

– skoro sprawy zaszły już tak daleko,

dat Louise Rosemeyer, als ze uit de kerk komt

– że Louise Rosemeyer, kiedy wychodzi z kościoła,

de jongens schynen haar optewachten

– chłopcy wydają się na nią czekać,

vraagt of hy wat vroeg komen zal dien avend

– pyta, czy przyjdzie wcześnie tego wieczoru,

om toch recht veel van Max en Tine voortelezen

– aby przeczytać dużo o Maksie i Tine?).

Maar omdat ge het boek hebt gekocht of gehuurd in 't vertrouwen op den deftigen titel die wat degelyks belooft, erken ik uw aanspraken op wat goeds voor uw geld, en daarom schryf ikzelf nu eens weer een paar hoofdstukken. (Ale ponieważ kupiliście lub wypożyczyliście tę książkę w zaufaniu do poważnego tytułu, który obiecuje coś solidnego, uznaję wasze roszczenia o coś wartościowego za wasze pieniądze, i dlatego sam napiszę teraz kilka rozdziałów;

Maar omdat ge het boek hebt gekocht of gehuurd

– Ale ponieważ kupiliście lub wypożyczyliście tę książkę,

in 't vertrouwen op den deftigen titel die wat degelyks belooft

– w zaufaniu do poważnego tytułu, który obiecuje coś solidnego,

erken ik uw aanspraken op wat goeds voor uw geld

– uznaję wasze roszczenia o coś wartościowego za wasze pieniądze,

en daarom schryf ikzelf nu eens weer een paar hoofdstukken

– i dlatego sam napiszę teraz kilka rozdziałów).

Ge zyt niet in den krans van de Rosemeyers, lezer, en dus gelukkiger dan ik die alles moet aanhooren. (Nie jesteście w kręgu Rosemeyerów, czytelniku, więc jesteście szczęśliwsi ode mnie, który musi to wszystko wysłuchiwać;

Ge zyt niet in den krans van de Rosemeyers, lezer

– Nie jesteście w kręgu Rosemeyerów, czytelniku,

en dus gelukkiger dan ik die alles moet aanhooren

– więc jesteście szczęśliwsi ode mnie, który musi to wszystko wysłuchiwać).

U staat het vry, de hoofdstukken overteslaan, die naar duitsche opgewondenheid rieken, en u alleen bezig te houden met wat geschreven is door my, die een deftig man ben, en makelaar in koffi. (Możecie pominąć rozdziały, które pachną niemiecką egzaltacją, i skupić się tylko na tym, co zostało napisane przeze mnie, poważnego człowieka, maklera kawowego;

U staat het vry

– Możecie,

de hoofdstukken overteslaan, die naar duitsche opgewondenheid rieken

– pominąć rozdziały, które pachną niemiecką egzaltacją,

en u alleen bezig te houden met wat geschreven is door my

– i skupić się tylko na tym, co zostało napisane przeze mnie,

die een deftig man ben, en makelaar in koffi

– poważnego człowieka, maklera kawowego).

Met bevreemding heb ik uit Stern's geschryf vernomen – en uit Sjaalman's pak heeft hy me aangetoond dat het waar was – dat er in die afdeeling Lebak geen koffi wordt geplant. (Ze zdziwieniem dowiedziałem się z pisma Sterna – a z paczki Sjaalmana wynika, że to prawda – że w tej części Lebak nie uprawia się kawy;

Met bevreemding heb ik uit Stern's geschryf vernomen

– Ze zdziwieniem dowiedziałem się z pisma Sterna,

en uit Sjaalman's pak heeft hy me aangetoond dat het waar was

– a z paczki Sjaalmana wynika, że to prawda,

dat er in die afdeeling Lebak geen koffi wordt geplant

– że w tej części Lebak nie uprawia się kawy).

Dit is zeer verkeerd, en ik zal myn moeite ruim beloond achten, als de Regeering door myn boek op die fout wordt opmerkzaam gemaakt. (To jest bardzo złe, i uznam moje starania za sowicie wynagrodzone, jeśli rząd zostanie przez moją książkę zwrócony na ten błąd;

Dit is zeer verkeerd

– To jest bardzo złe,

en ik zal myn moeite ruim beloond achten

– i uznam moje starania za sowicie wynagrodzone,

als de Regeering door myn boek op die fout wordt opmerkzaam gemaakt

– jeśli rząd zostanie przez moją książkę zwrócony na ten błąd).

Uit de papieren van Sjaalman zou blyken, dat de grond in die streken voor de koffikultuur niet geschikt is. (Z dokumentów Sjaalmana wynika, że gleba w tych regionach nie nadaje się do uprawy kawy;

Uit de papieren van Sjaalman zou blyken

– Z dokumentów Sjaalmana wynika,

dat de grond in die streken voor de koffikultuur niet geschikt is

– że gleba w tych regionach nie nadaje się do uprawy kawy).

Maar hierin ligt volstrekt geen verschooning, en ik beweer dat men zich schuldig maakt aan onvergeeflyk plichtverzuim omtrent Nederland in 't algemeen en de koffimakelaars in 't byzonder, ja omtrent de Javanen zelf, door niet, òf dien grond te veranderen – de Javaan heeft toch niets anders te doen – òf, als men meent dit niet te kunnen, de menschen die dáár wonen, te zenden naar andere streken waar de grond wèl goed is voor koffi. (Ale to absolutnie nie jest usprawiedliwienie, i twierdzę, że jest to niewybaczalne zaniedbanie obowiązków wobec Holandii w ogóle, a w szczególności wobec maklerów kawowych, a nawet wobec samych Jawajczyków, przez to, że albo nie zmienia się tej gleby – Jawajczyk nie ma przecież nic innego do roboty – albo, jeśli uważa się, że nie można tego zrobić, nie przenosi się ludzi tam mieszkających do innych regionów, gdzie gleba jest dobra do uprawy kawy;

Maar hierin ligt volstrekt geen verschooning

– Ale to absolutnie nie jest usprawiedliwienie,

en ik beweer dat men zich schuldig maakt aan onvergeeflyk plichtverzuim omtrent Nederland in 't algemeen en de koffimakelaars in 't byzonder

– i twierdzę, że jest to niewybaczalne zaniedbanie obowiązków wobec Holandii w ogóle, a w szczególności wobec maklerów kawowych,

ja omtrent de Javanen zelf

– a nawet wobec samych Jawajczyków,

door niet, òf dien grond te veranderen

– przez to, że albo nie zmienia się tej gleby,

de Javaan heeft toch niets anders te doen

– Jawajczyk nie ma przecież nic innego do roboty,

òf, als men meent dit niet te kunnen

– albo, jeśli uważa się, że nie można tego zrobić,

de menschen die dáár wonen, te zenden naar andere streken waar de grond wèl goed is voor koffi

– nie przenosi się ludzi tam mieszkających do innych regionów, gdzie gleba jest dobra do uprawy kawy).

Ik zeg nooit iets wat ik niet goed overwogen heb, en durf beweren dat ik hier met kennis van zaken spreek, daar ik over dit stuk rypelyk heb nagedacht, vooral sedert het hooren der preek van dominee Wawelaar in den bidstond voor 't bekeeren der heidenen. (Nigdy nie mówię czegoś, czego nie przemyślałem, i śmiem twierdzić, że mówię tutaj z wiedzą na ten temat, ponieważ dobrze przemyślałem tę kwestię, zwłaszcza od czasu wysłuchania kazania pastora Wawelaara na modlitwie za nawrócenie pogan;

Ik zeg nooit iets wat ik niet goed overwogen heb

– Nigdy nie mówię czegoś, czego nie przemyślałem,

en durf beweren dat ik hier met kennis van zaken spreek

– i śmiem twierdzić, że mówię tutaj z wiedzą na ten temat,

daar ik over dit stuk rypelyk heb nagedacht

– ponieważ dobrze przemyślałem tę kwestię,

vooral sedert het hooren der preek van dominee Wawelaar in den bidstond voor 't bekeeren der heidenen

– zwłaszcza od czasu wysłuchania kazania pastora Wawelaara na modlitwie za nawrócenie pogan).

Dat was woensdag avend. Ge moet weten, lezer, dat ik myn plichten als vader stipt vervul, en dat de zedelyke opleiding myner kinderen me zeer na aan het hart ligt. (To było w środę wieczorem. Musisz wiedzieć, czytelniku, że sumiennie wypełniam swoje obowiązki jako ojciec i że moralne wychowanie moich dzieci jest mi bardzo bliskie;

Dat was woensdag avend

– To było w środę wieczorem,

Ge moet weten, lezer

– Musisz wiedzieć, czytelniku,

dat ik myn plichten als vader stipt vervul

– że sumiennie wypełniam swoje obowiązki jako ojciec,

en dat de zedelyke opleiding myner kinderen me zeer na aan het hart ligt

– i że moralne wychowanie moich dzieci jest mi bardzo bliskie).

Daar nu Frits sedert eenigen tyd in toon en manieren iets heeft aangenomen, dat me niet bevalt – 't komt alles uit dat verwenschte pak! – heb ik hem eens goed onder-handen genomen, en gezegd: (A ponieważ Frits od pewnego czasu przyjął ton i maniery, które mi się nie podobają – to wszystko z tej przeklętej paczki! – wziąłem go raz w obroty i powiedziałem;

Daar nu Frits sedert eenigen tyd in toon en manieren iets heeft aangenomen

– A ponieważ Frits od pewnego czasu przyjął ton i maniery,

dat me niet bevalt

– które mi się nie podobają,

't komt alles uit dat verwenschte pak

– to wszystko z tej przeklętej paczki!,

heb ik hem eens goed onder-handen genomen, en gezegd

– wziąłem go raz w obroty i powiedziałem):

‘Frits, ik ben niet over je tevreden! Ik heb je altyd het goede voorgehouden, en toch wyk je van den rechten weg af. (Frits, nie jestem z ciebie zadowolony! Zawsze pokazywałem ci, co dobre, a jednak odchodzisz od właściwej drogi;

Frits, ik ben niet over je tevreden

– Frits, nie jestem z ciebie zadowolony,

Ik heb je altyd het goede voorgehouden

– Zawsze pokazywałem ci, co dobre,

en toch wyk je van den rechten weg af

– a jednak odchodzisz od właściwej drogi).

Je bent pedant en lastig, en maakt verzen, en je hebt Betsy Rosemeyer een zoen gegeven. (Jesteś pedantyczny i uciążliwy, piszesz wiersze, a Betsy Rosemeyer dałeś pocałunek;

Je bent pedant en lastig

– Jesteś pedantyczny i uciążliwy,

en maakt verzen

– piszesz wiersze,

en je hebt Betsy Rosemeyer een zoen gegeven

– a Betsy Rosemeyer dałeś pocałunek).

De vreeze des Heeren is 't beginsel van alle wysheid, je moet dus de Rosemeyers niet zoenen, en niet zoo pedant wezen. (Bojaźń Boża jest początkiem wszelkiej mądrości, więc nie powinieneś całować Rosemeyerów ani być tak pedantycznym;

De vreeze des Heeren is 't beginsel van alle wysheid

– Bojaźń Boża jest początkiem wszelkiej mądrości,

je moet dus de Rosemeyers niet zoenen

– więc nie powinieneś całować Rosemeyerów,

en niet zoo pedant wezen

– ani być tak pedantycznym).

Zedeloosheid brengt ten-verderve, jongen. (Nieprzyzwoitość prowadzi do zguby, chłopcze;

Zedeloosheid brengt ten-verderve, jongen

– Nieprzyzwoitość prowadzi do zguby, chłopcze).

Lees in de Schrift, en let eens op dien Sjaalman. (Czytaj Pismo Święte i zwróć uwagę na tego Sjaalmana;

Lees in de Schrift

– Czytaj Pismo Święte,

en let eens op dien Sjaalman

– i zwróć uwagę na tego Sjaalmana).

Hy heeft de wegen van den Heer verlaten: nu is hy arm, en woont op een klein kamertje… ziedaar de gevolgen van onzedelykheid en slecht gedrag! (Opuścił drogi Pana: teraz jest biedny i mieszka w małym pokoiku… oto skutki niemoralności i złego zachowania!;

Hy heeft de wegen van den Heer verlaten

– Opuścił drogi Pana,

nu is hy arm, en woont op een klein kamertje

– teraz jest biedny i mieszka w małym pokoiku,

ziedaar de gevolgen van onzedelykheid en slecht gedrag

– oto skutki niemoralności i złego zachowania!).

Hy heeft verkeerde artikels in de Indépendance geschreven en de Aglaia laten vallen. (Napisał złe artykuły w "Indépendance" i opuścił "Aglaia";

Hy heeft verkeerde artikels in de Indépendance geschreven

– Napisał złe artykuły w "Indépendance",

en de Aglaia laten vallen

– i opuścił "Aglaia").

Zoo gaat het, als men wys is in zyn eigen oogen. (Tak to jest, gdy ktoś jest mądry we własnych oczach;

Zoo gaat het

– Tak to jest,

als men wys is in zyn eigen oogen

– gdy ktoś jest mądry we własnych oczach).

Hy weet nu niet eens hoe laat het is, en zyn jongetje heeft maar een half broekjen aan. (Teraz nawet nie wie, która godzina, a jego chłopiec ma na sobie tylko pół spodni;

Hy weet nu niet eens hoe laat het is

– Teraz nawet nie wie, która godzina,

en zyn jongetje heeft maar een half broekjen aan

– a jego chłopiec ma na sobie tylko pół spodni).

Bedenk dat je lichaam een tempel Gods is, en dat je vader altyd hard heeft moeten werken voor den kost – 't is de waarheid! (Pamiętaj, że twoje ciało jest świątynią Boga, a twój ojciec zawsze musiał ciężko pracować na utrzymanie – to prawda!;

Bedenk dat je lichaam een tempel Gods is

– Pamiętaj, że twoje ciało jest świątynią Boga,

en dat je vader altyd hard heeft moeten werken voor den kost

– a twój ojciec zawsze musiał ciężko pracować na utrzymanie,

't is de waarheid

– to prawda!).

sla dus 't oog naar boven, en tracht op te groeien tot een fatsoenlyk makelaar, als ik naar Driebergen ga. (Więc patrz w górę i staraj się wyrosnąć na porządnego maklera, kiedy pójdę do Driebergen;

sla dus 't oog naar boven

– Więc patrz w górę,

en tracht op te groeien tot een fatsoenlyk makelaar

– i staraj się wyrosnąć na porządnego maklera,

als ik naar Driebergen ga

– kiedy pójdę do Driebergen).

En let toch op al de menschen die niet hooren willen naar goeden raad, die godsdienst en zedelykheid met voeten trappen, en spiegel je aan die menschen. (I zwracaj uwagę na wszystkich ludzi, którzy nie chcą słuchać dobrych rad, którzy depczą religię i moralność, i bierz z nich przykład;

En let toch op al de menschen die niet hooren willen naar goeden raad

– I zwracaj uwagę na wszystkich ludzi, którzy nie chcą słuchać dobrych rad,

die godsdienst en zedelykheid met voeten trappen

– którzy depczą religię i moralność,

en spiegel je aan die menschen

– i bierz z nich przykład).

En stel je niet gelyk met Stern, wiens vader zoo ryk is, en die altyd geld genoeg zal hebben, al wil hy geen makelaar worden, en al doet hy nu-en-dan eens wat verkeerds. (I nie porównuj się ze Sternem, którego ojciec jest tak bogaty, że zawsze będzie miał wystarczająco dużo pieniędzy, nawet jeśli nie chce zostać maklerem i czasami robi coś złego;

En stel je niet gelyk met Stern

– I nie porównuj się ze Sternem,

wiens vader zoo ryk is

– którego ojciec jest tak bogaty,

en die altyd geld genoeg zal hebben

– że zawsze będzie miał wystarczająco dużo pieniędzy,

al wil hy geen makelaar worden

– nawet jeśli nie chce zostać maklerem,

en al doet hy nu-en-dan eens wat verkeerds

– i czasami robi coś złego).

Bedenk toch dat al het kwade gestraft wordt: zie maar weer dien Sjaalman die geen winterjas heeft, en er uitziet als een komediespeler. (Pamiętaj, że każde zło jest karane: spójrz na tego Sjaalmana, który nie ma zimowego płaszcza i wygląda jak komediant;

Bedenk toch dat al het kwade gestraft wordt

– Pamiętaj, że każde zło jest karane,

zie maar weer dien Sjaalman die geen winterjas heeft

– spójrz na tego Sjaalmana, który nie ma zimowego płaszcza,

en er uitziet als een komediespeler

– i wygląda jak komediant).

Luister toch goed in de kerk, en zit daar niet zoo heen-en-weer te draaien op je bank, alsof 't je verveelde, jongen, want… wat moet God daarvan denken? (Słuchaj uważnie w kościele i nie kręć się tam na ławce, jakby cię to nudziło, chłopcze, bo… co Bóg o tym pomyśli?;

Luister toch goed in de kerk

– Słuchaj uważnie w kościele,

en zit daar niet zoo heen-en-weer te draaien op je bank

– i nie kręć się tam na ławce,

alsof 't je verveelde, jongen

– jakby cię to nudziło, chłopcze,

want… wat moet God daarvan denken

– bo… co Bóg o tym pomyśli?).

De kerk is Zyn heiligdom, zieje? En wacht geen jonge meisjes op als 't uit is, want dit neemt de stichting weg. (Kościół jest Jego świątynią, rozumiesz? I nie czekaj na młode dziewczyny po zakończeniu, bo to odbiera duchowe zbudowanie;

De kerk is Zyn heiligdom, zieje

– Kościół jest Jego świątynią, rozumiesz?,

En wacht geen jonge meisjes op als 't uit is

– I nie czekaj na młode dziewczyny po zakończeniu,

want dit neemt de stichting weg

– bo to odbiera duchowe zbudowanie).

Maak ook Marie niet aan 't lachen, als ik by 't ontbyt uit de Schrift lees. (Nie rozśmieszaj też Marie, kiedy przy śniadaniu czytam z Pisma Świętego;

Maak ook Marie niet aan 't lachen

– Nie rozśmieszaj też Marie,

als ik by 't ontbyt uit de Schrift lees

– kiedy przy śniadaniu czytam z Pisma Świętego).

Dat komt in een fatsoenlyk huishouden niet te-pas. Ook heb je poppetjes geteekend op 't legblad van Bastiaans, toen de man weer niet binnen was – omdat hy telkens de jicht heeft – dat houdt de menschen op 't kantoor van hun werk, en er staat in Gods Woord dat zulke dwaasheden ten-verderve leiden. (To nie przystoi w porządnym domu. Również narysowałeś lalki na zeszycie Bastiaansa, kiedy znów go nie było – bo ciągle ma podagrę – to odciąga ludzi w biurze od pracy, a w Słowie Bożym jest napisane, że takie głupoty prowadzą do zguby;

Dat komt in een fatsoenlyk huishouden niet te-pas

– To nie przystoi w porządnym domu,

Ook heb je poppetjes geteekend op 't legblad van Bastiaans

– Również narysowałeś lalki na zeszycie Bastiaansa,

toen de man weer niet binnen was

– kiedy znów go nie było,

omdat hy telkens de jicht heeft

– bo ciągle ma podagrę,

dat houdt de menschen op 't kantoor van hun werk

– to odciąga ludzi w biurze od pracy,

en er staat in Gods Woord dat zulke dwaasheden ten-verderve leiden

– a w Słowie Bożym jest napisane, że takie głupoty prowadzą do zguby).

Die Sjaalman deed ook verkeerde dingen toen hy jong was: hy heeft als kind op de Westermarkt een Griek geslagen… nu is hy lui, pedant en ziekelyk, ziedaar! (Ten Sjaalman też robił złe rzeczy, gdy był młody: jako dziecko uderzył Greka na Westermarkcie… teraz jest leniwy, pedantyczny i chory, oto masz!;

Die Sjaalman deed ook verkeerde dingen toen hy jong was

– Ten Sjaalman też robił złe rzeczy, gdy był młody,

hy heeft als kind op de Westermarkt een Griek geslagen

– jako dziecko uderzył Greka na Westermarkcie,

nu is hy lui, pedant en ziekelyk, ziedaar

– teraz jest leniwy, pedantyczny i chory, oto masz!).

Maak dus niet zoo altyd grappen met Stern, jongen: zyn vader is ryk, moet je denken. (Więc nie żartuj tak zawsze ze Sternem, chłopcze: jego ojciec jest bogaty, musisz o tym pamiętać;

Maak dus niet zoo altyd grappen met Stern, jongen

– Więc nie żartuj tak zawsze ze Sternem, chłopcze,

zyn vader is ryk, moet je denken

– jego ojciec jest bogaty, musisz o tym pamiętać).

Houd je alsof je 't niet zag, als hy gezichten trekt tegen den boekhouder. (Udawaj, że tego nie widzisz, kiedy robi miny do księgowego;

Houd je alsof je 't niet zag

– Udawaj, że tego nie widzisz,

als hy gezichten trekt tegen den boekhouder

– kiedy robi miny do księgowego).

En als hy buiten 't kantoor met verzen bezig is, zeg hem dan zoo-eens, dat hy liever aan zyn vader moest schryven dat hy 't hier by ons zoo goed heeft, en dat Marie pantoffels voor hem heeft geborduurd met echte floszy. (A jeśli zajmuje się pisaniem wierszy poza biurem, powiedz mu, żeby lepiej napisał do ojca, że ma się tutaj u nas tak dobrze, i że Marie wyhaftowała dla niego kapcie prawdziwymi frędzlami;

En als hy buiten 't kantoor met verzen bezig is

– A jeśli zajmuje się pisaniem wierszy poza biurem,

zeg hem dan zoo-eens

– powiedz mu,

dat hy liever aan zyn vader moest schryven dat hy 't hier by ons zoo goed heeft

– żeby lepiej napisał do ojca, że ma się tutaj u nas tak dobrze,

en dat Marie pantoffels voor hem heeft geborduurd met echte floszy

– i że Marie wyhaftowała dla niego kapcie prawdziwymi frędzlami).

Vraag hem – zoo-eens uit jezelf, weetje? – of hy gelooft dat zyn vader by Busselinck & Waterman gaan zal, en zeg hem dat het knoeiers zyn. (Zapytaj go – tak od siebie, wiesz? – czy wierzy, że jego ojciec pójdzie do Busselinck & Waterman, i powiedz mu, że to partacze;

Vraag hem – zoo-eens uit jezelf, weetje

– Zapytaj go – tak od siebie, wiesz?,

of hy gelooft dat zyn vader by Busselinck & Waterman gaan zal

– czy wierzy, że jego ojciec pójdzie do Busselinck & Waterman,

en zeg hem dat het knoeiers zyn

– i powiedz mu, że to partacze).

Zieje, dat is men zyn naaste schuldig – zoo breng je hem op den goeden weg, meen ik – en… al dat verzenmaken is gekheid. (Widzisz, jesteś to winien swojemu bliźniemu – tak przywrócisz go na dobrą drogę, myślę – i… to całe pisanie wierszy to szaleństwo;

Zieje, dat is men zyn naaste schuldig

– Widzisz, jesteś to winien swojemu bliźniemu,

zoo breng je hem op den goeden weg, meen ik

– tak przywrócisz go na dobrą drogę, myślę,

en… al dat verzenmaken is gekheid

– i… to całe pisanie wierszy to szaleństwo).

Wees toch braaf en gehoorzaam, Frits, en trek de meid niet aan de rokken, als ze thee brengt op 't kantoor, en maak me niet te-schande, want dan stort ze, en Paulus zegt dat nooit een zoon verdriet moet doen aan zyn vader. (Bądź więc grzeczny i posłuszny, Frits, i nie ciągnij dziewczyny za spódnicę, kiedy przynosi herbatę do biura, i nie przynoś mi wstydu, bo wtedy się przewróci, a Paweł mówi, że syn nigdy nie powinien zasmucać swojego ojca;

Wees toch braaf en gehoorzaam, Frits

– Bądź więc grzeczny i posłuszny, Frits,

en trek de meid niet aan de rokken

– i nie ciągnij dziewczyny za spódnicę,

als ze thee brengt op 't kantoor

– kiedy przynosi herbatę do biura,

en maak me niet te-schande

– i nie przynoś mi wstydu,

want dan stort ze

– bo wtedy się przewróci,

en Paulus zegt dat nooit een zoon verdriet moet doen aan zyn vader

– a Paweł mówi, że syn nigdy nie powinien zasmucać swojego ojca).

Ik bezoek twintig jaar de beurs, en durf zeggen dat ik geacht ben by myn pilaar. (Odwiedzam giełdę od dwudziestu lat i śmiem twierdzić, że jestem szanowany przy moim filarze;

Ik bezoek twintig jaar de beurs

– Odwiedzam giełdę od dwudziestu lat,

en durf zeggen dat ik geacht ben by myn pilaar

– i śmiem twierdzić, że jestem szanowany przy moim filarze).

Hoor dus naar myn vermaningen, Frits, en wees braaf, en haal je hoed, en trek je jas aan, en ga mee naar den bidstond, dat zal je goed doen!’ (Słuchaj więc moich napomnień, Frits, bądź grzeczny, weź kapelusz, załóż płaszcz i chodź ze mną na nabożeństwo, to ci dobrze zrobi!;

Hoor dus naar myn vermaningen, Frits

– Słuchaj więc moich napomnień, Frits,

en wees braaf, en haal je hoed, en trek je jas aan, en ga mee naar den bidstond, dat zal je goed doen

– bądź grzeczny, weź kapelusz, załóż płaszcz i chodź ze mną na nabożeństwo, to ci dobrze zrobi!).

Zóó heb ik gesproken, en ik ben overtuigd dat ik indruk op hem gemaakt heb, vooral daar dominee Wawelaar tot onderwerp van zyn rede had gekozen: de liefde Gods, blykbaar uit Zyn toorn tegen ongeloovigen, naar aanleiding van Samuels berisping aan Saul: Sam. XV: 33b. (Tak właśnie mówiłem i jestem przekonany, że zrobiłem na nim wrażenie, zwłaszcza że pastor Wawelaar wybrał za temat swojej mowy: miłość Bożą, objawiającą się w Jego gniewie wobec niewiernych, nawiązując do napomnienia Samuela dla Saula: 1 Sm 15,33b;

Zóó heb ik gesproken, en ik ben overtuigd dat ik indruk op hem gemaakt heb

– Tak właśnie mówiłem i jestem przekonany, że zrobiłem na nim wrażenie,

vooral daar dominee Wawelaar tot onderwerp van zyn rede had gekozen

– zwłaszcza że pastor Wawelaar wybrał za temat swojej mowy,

de liefde Gods, blykbaar uit Zyn toorn tegen ongeloovigen

– miłość Bożą, objawiającą się w Jego gniewie wobec niewiernych,

naar aanleiding van Samuels berisping aan Saul

– nawiązując do napomnienia Samuela dla Saula,

Sam. XV: 33b

– 1 Sm 15,33b).

By 't aanhooren van die predikatie, dacht ik gedurig hoe hemelsbreed toch het verschil is tusschen menschelyke en goddelyke wysheid. (Słuchając tego kazania, nieustannie myślałem, jak ogromna jest różnica między ludzką a boską mądrością;

By 't aanhooren van die predikatie

– Słuchając tego kazania,

dacht ik gedurig hoe hemelsbreed toch het verschil is tusschen menschelyke en goddelyke wysheid

– nieustannie myślałem, jak ogromna jest różnica między ludzką a boską mądrością).

Ik zeide reeds dat er in het pak van Sjaalman, onder veel vodden, toch ook een-en-ander was, dat in 't oog viel door degelykheid van redeneering. (Już mówiłem, że w paczce Sjaalmana, wśród wielu szmat, było też coś, co wyróżniało się solidnością argumentacji;

Ik zeide reeds dat er in het pak van Sjaalman

– Już mówiłem, że w paczce Sjaalmana,

onder veel vodden

– wśród wielu szmat,

toch ook een-en-ander was

– było też coś,

dat in 't oog viel door degelykheid van redeneering

– co wyróżniało się solidnością argumentacji).

Maar, och, hoe weinig heeft toch zoo-iets te beduiden, als men 't vergelykt by een taal als van dominee Wawelaar! (Ale, och, jak mało to znaczy, gdy porówna się to z językiem pastora Wawelaara!;

Maar, och, hoe weinig heeft toch zoo-iets te beduiden

– Ale, och, jak mało to znaczy,

als men 't vergelykt by een taal als van dominee Wawelaar

– gdy porówna się to z językiem pastora Wawelaara!).

En niet uit eigen kracht – want ik ken Wawelaar, en houd hem voor iemand die waarlyk niet hoog vliegt – neen, door de kracht die van boven komt. (I nie z własnej siły – bo znam Wawelaara i uważam go za kogoś, kto naprawdę nie mierzy wysoko – nie, przez siłę, która pochodzi z góry;

En niet uit eigen kracht

– I nie z własnej siły,

want ik ken Wawelaar

– bo znam Wawelaara,

en houd hem voor iemand die waarlyk niet hoog vliegt

– i uważam go za kogoś, kto naprawdę nie mierzy wysoko,

neen, door de kracht die van boven komt

– nie, przez siłę, która pochodzi z góry).

Dit onderscheid bleek te duidelyker, omdat hy sommige punten aanroerde, die ook door Sjaalman behandeld waren, want ge hebt gezien dat er in zyn pak veel over Javanen en andere heidenen voorkwam. (Ta różnica stała się tym bardziej wyraźna, że poruszał pewne punkty, które również omawiał Sjaalman, ponieważ widzieliście, że w jego paczce było wiele o Jawajczykach i innych poganach;

Dit onderscheid bleek te duidelyker

– Ta różnica stała się tym bardziej wyraźna,

omdat hy sommige punten aanroerde, die ook door Sjaalman behandeld waren

– że poruszał pewne punkty, które również omawiał Sjaalman,

want ge hebt gezien dat er in zyn pak veel over Javanen en andere heidenen voorkwam

– ponieważ widzieliście, że w jego paczce było wiele o Jawajczykach i innych poganach).

Frits zegt dat de Javanen geen heidenen zyn, maar ik noem ieder die een verkeerd geloof heeft, een heiden. (Frits mówi, że Jawajczycy nie są poganami, ale ja nazywam każdego, kto ma niewłaściwą wiarę, poganinem;

Frits zegt dat de Javanen geen heidenen zyn

– Frits mówi, że Jawajczycy nie są poganami,

maar ik noem ieder die een verkeerd geloof heeft, een heiden

– ale ja nazywam każdego, kto ma niewłaściwą wiarę, poganinem).

Want ik houd me aan Jezus Christus, en dien gekruist, en dit zal elk fatsoenlyk lezer ook wel doen. (Bo trzymam się Jezusa Chrystusa, i tego ukrzyżowanego, i każdy przyzwoity czytelnik też to zrobi;

Want ik houd me aan Jezus Christus

– Bo trzymam się Jezusa Chrystusa,

en dien gekruist

– i tego ukrzyżowanego,

en dit zal elk fatsoenlyk lezer ook wel doen

– i każdy przyzwoity czytelnik też to zrobi).

Zoowel omdat ik uit Wawelaars redevoering myn meening heb geput omtrent het ongeoorloofde der intrekking van de koffikultuur te Lebak, waarop ik straks zal terugkomen, als omdat ik als eerlyk man niet wil, dat de lezer volstrekt niets ontvange voor zyn geld, zal ik hier eenige brokstukken uit de preek meedeelen, die al byzonder treffend waren. (Zarówno dlatego, że z kazania Wawelaara wyciągnąłem wnioski dotyczące niegodziwości likwidacji uprawy kawy w Lebak, do których zaraz wrócę, jak i dlatego, że jako uczciwy człowiek nie chcę, aby czytelnik absolutnie nic nie otrzymał za swoje pieniądze, przedstawię tutaj kilka fragmentów kazania, które były szczególnie uderzające;

Zoowel omdat ik uit Wawelaars redevoering myn meening heb geput

– Zarówno dlatego, że z kazania Wawelaara wyciągnąłem wnioski,

omtrent het ongeoorloofde der intrekking van de koffikultuur te Lebak

– dotyczące niegodziwości likwidacji uprawy kawy w Lebak,

waarop ik straks zal terugkomen

– do których zaraz wrócę,

als omdat ik als eerlyk man niet wil, dat de lezer volstrekt niets ontvange voor zyn geld

– jak i dlatego, że jako uczciwy człowiek nie chcę, aby czytelnik absolutnie nic nie otrzymał za swoje pieniądze,

zal ik hier eenige brokstukken uit de preek meedeelen, die al byzonder treffend waren

– przedstawię tutaj kilka fragmentów kazania, które były szczególnie uderzające).

Hy had kortelyk Gods liefde uit de aangehaalde tekstwoorden bewezen, en was al zeer spoedig overgegaan tot het punt, waarop 't hier eigenlyk aankwam, de bekeering namelyk van Javanen, Maleiers, en hoe al dat volk heeten moge. (Krótko udowodnił Bożą miłość z cytowanych słów tekstu i bardzo szybko przeszedł do punktu, o który tut