Бесінші жəне соңғы қадам-босату. Өзіңізге айтыңыз: «Мен ішімдегі күйзелістің бәрін босатамын жəне өзіме жасампаз əмбебап шығармашыл ақыл арқылы əрекет етуге мүмкіндік беремін. Өткен қателіктер маған кедергі бола алмайды. Менің өмірімде ешқандай кедергі жоқ. Əмбебап ақыл дереу əрекет етеді, сондықтан мен нəтиже күтемін. Мен өз тілегімнің орындалуына кедергі келтіретін барлық нəрселерден бас тартуға дайынмын. Мен өз ниетімді жүзеге асыру үшін алдымда ашылған мүмкіндіктерді пайдалануға асығамын».
Енді мұның бəрі қалай бірге болатынын көрейік: «Мен біртұтас шығармашылық əмбебап ақыл бар екенін түсінемін. Мен одан ажырай алмайтынымды білемін. Демек, менің ойым жалпыға ортақ жəне Мен өз тілегімді айтқан кезде, бұл „Жоғарғы Ақыл“ оны орындаудан тартынбайды. Менің сөзімнің күші бар рекеніне сенімдімін. Мен бұған нық сенемін жəне мəлімдеймін. Мен ішімдегі негативті босатамын жəне „жасампаз əмбебап ақыл“ арқылы əрекет етуге мүмкіндік беремін. Өткен қателіктер маған кедергі бола алмайды. Менің өмірімде ешқандай кедергі жоқ. „Əмбебап Ақыл“ дереу əрекет етеді, сондықтан мен нəтиже күтемін. Мен өз тілегімнің орындалуына кедергі келтіретін барлық нəрселерден бас тартуға дайынмын. Мен өз ниетімді жүзеге асыру үшін алдымда ашылған мүмкіндіктерді пайдалануға асығамын».
Бұл жаттығу дәлелденген жəне максималды нəтижеге қол жеткізуге ықпал ету есебімен жасалды, өйткені ол ақыл-ой əрекетінің шығармашылық принципіне негізделген. Оны іс жүзінде сынап көріңіз жəне сіздің мақсаттарыңызға жету қабілетіңіз айтарлықтай артады. Сіз өзіңіздің сөзіңіздің күші бар екенін көбірек білесіз. Сіздің əрбір растамаңыз қоршаған өмірде қандай да бір өзгеріс тудырады. Өзіңіз түсінбестен, сіз бұл қағиданы өмір бойы қолдандыңыз. Енді сіз оның барлық əлеуетін қол жеткізгіңіз келетін нəтижеге жетуге бағыттай аласыз. Бұл жаттығудың тиімділігін оның қарапайымдылығына байланысты бағаламаңыз. Бұл үлкен қателік болар еді. Сізде өте жылдам жəне оңай қол жеткізуге көмектесетін өте күшті қару бар екенін біліңіз, өйткені қазір сіз жасампаз əмбебап ақыл-ойдың ресурстарын ерікті түрде, ақылмен қолданасыз.
10. Сізді кім немесе не тоқтатады?
Неліктен адамдардың көпшілігі өмірден ең жаман нəрсені күтеді жəне біз неге қиындықтар мен қателіктерге тап боламыз деп ешқашан ойламадыңыз ба? «Басыңа түссе көрер едім деп» адамдар неге айтады? Қорқыныш пен уайым – бақытқа жету жолында бастан кешуге тура келетін бақытсыздықтар үшін төлеу керек баға. Тіпті күмəнданбаңыз: бақытпен қатар бақытсыздықтың да артықшылықтары бар. Бақытсыздық – сынақ, ал сынақтың пайдасы адамды шыңдайды. Біздің қоғамда сыналу əдеттегідей жүзеге асады. Бұл тіпті құпталады және бір-біріне сабр тілейді! Мүмкін сіздің бүкіл сенім жүйеңіз осыған негізделген шығар. Сіз біздің махаббат əндерімізде, ақындардың өлеңдерінде қанша мұң мен уайым болғанын байқадыңыз ба? Сізге бұл жол қалай: «Менімен болған ең жаман нəрсе – бұл менің өмірімдегі ең жақсы нəрсе»? Ең танымал суреттер қайғы-қасірет туралы, ал ең танымал əндер – жалғыздық, қосылмай қалған махаббат жайлы. Төсекке жатқанда, біз жұмыстан шығу, ауырып қалудан қорқу, жақын адамыңызбен қоштасу көріністерін ақылмен ойнаймыз. Бұл деструктивті əдеттен арылу үшін біз саналы шешім қабылдауға жəне ең нашар үміттерімізден бас тартуға болатындығын түсінуіміз керек. Мен проблемаларды елемеу керек деп айтпаймын, өйткені бүгінгі қиындықтарды жеңу болашақ сəттілік үшін өте маңызды. Бірақ оларды мүмкін қиындықтар туралы ойлармен емес, жеңіл баспен шешкен дұрыс. Бұл сізге көп даналық пен ақыл-ой күшін табуға мүмкіндік береді. Бүгінгі қиындықтарды жеңу болашақтағы сəттіліктің кепілі.
УАЙЫМ ШЫНЖЫРЫНАН БОСАП ШЫҒЫҢЫЗ
Үнемі алаңдаушылық қауіпті, өйткені біз болжанған қиындықтарды, олардың шынымен болуын күтпей-ақ бастан кешіреміз. Кейіннен жағдай əдетте біз ойлағандай апатты болмай шығады. Яғни, біз өзімізге ең жаман тілек тілегендей боламыз. Бəрі ойдағыдай болса да, біз жақында бір жамандық, жеңіліс, сəтсіздік, жоғалтулар болады деп уайымдап алаңдаймыз. Біз əдемі қарым-қатынасты қорқынышыпен жоямыз, біз керемет жұмысты уайыммен жоғалтып аламыз. Мазасыздық пайда болғаннан кейін өзіңізден: «Менің уайымдарымның пайдасы бар ма? Олар нені өзгертеді немесе қорқыныштан туындаған – жоғалту, жалғыз қалу, қабылданбау, сəтсіздікке ұшырау немесе болашақта бірдеңе ұшырау туралы ойлағаным бекер емес па?» Өз уайымдарыңызды жасырмаңыз жəне оларды елес ретінде қабылдаңыз. Сіз оларға өмір беріп, күш бергенге дейін олар жоқ. Шындығында, алаңдаушылық мүлдем мағынасыз. Неліктен біз ең жаманына сенуге бейімбіз, ең жақсысына емес. Неліктен біз қисынсыз растамалар жасаймыз жəне өзімізге қиындықтар туғызамыз?
Сіз «бұл шындық болу үшін тым жақсы, мүмкін емес» деген сөзді жиі қолданатынымызға назар аудардыңыз ба? Негізінде «бұл шындық болу үшін тым жаман, мүмкін емес» деп айтыңыз. Жағымсыз сезімдер біздің бейсана тереңдігіміздің бір жерінде біз алдын-ала ең нашарға бейімделгенімізді көрсетеді. Мазасыздық – бұл еліктеу арқылы алынған əдет. Біздің ойымызша, өмір бізге көмектеседі деп сенбейміз. Керісінше, ол бізді ұрып-соғу үшін дұрыс сəтті күтіп отырғанына сенімдіміз, егер біз алаңдамасақ, қырағылықты жоғалтып, соққыны жіберіп аламыз. Өмір жау емес, дос, егер де өзіңіз дұрыс адам болсаңыз.
МАЗАСЫЗДЫҚ – БҰЛ ТАҢДАУ
Уайым мен қорқынышты өзіне-өзі тілеп алуға бола ма? Мазасыздық күйі біздің жеке таңдауымыз екенін түсініңіз. Біз бір немесе басқа себеппен уайымдауды шешеміз. Мазасыздықтың түбінде өз əлсіздігімізге деген сенім жатыр. Бірақ іс жүзінде адам өзін осындай деп санаса ғана əлсіз болады. Мазасыздық зиянды, өйткені біз өзімізді болдырмауға тырысатын нəрсені тартамыз. Біз өзіміз қиындықтарымыздың қайнар көзі болып табыламыз. Өмір тек өз заңдары бойынша жүреді жəне біз үнемі ойлайтын жəне сенетін нəрсені аламыз. Біздің өмір, айна сияқты, біздің сыртымызды ғана көрсетеді. Ал шынайы кім екеніміздің себебі әрдайым іште.
СІЗ ƏРҚАШАН НЕ ІСТЕУ КЕРЕКТІГІН БІЛЕСІЗ
Мүмкін сіздің уайым, қорқыныш, мазасыздығыңыз не істеу керектігін білмеуден туындауы мүмкін. Бұл надандықтан қорықпаңыз. Белгісіздікке қарсы тұруды тоқтатқаннан кейін сіз не істеу керектігін бірден түсінесіз. Қиындыққа немесе дағдарысқа тап болған кезде бір-ақ шешім болмайды. Барлық проблемаға ортақ ақиқат – ортақ шешім, түпкі себебін іздеңіз. Өзіңіздің қиындықтарыңыз туралы ешкімге айтпаңыз, өйткені бұл жағдайда сіз проблемаларды шешуге қажетті күш пен зейінді таратасыз. Көптеген адамдар дəл осылай жасайды. Бірақ сіз көп жағдайда жаман болып көрінгіңіз келмейді ме? Кейде бизнес, қаржы, денсаулық немесе жақын адамдармен қарым-қатынас проблемалары сіздің қазіргі кездегі шынайы проблемаңыздың жанында тау болып көрінеді, ал бұл негізінен жай ғана түймелер. Бір секундқа да бұл елеске сенуге жол бермеңіз. Бұл бөлшектің артында барлық шындық жатыр. Егер сіз өз-өзіңізбен айналысудан бас тартпасаңыз, сіз оны міндетті түрде таба аласыз. Келесі жолы қиын жағдайға тап болған кезде, келесі əрекетті орындаңыз. Сіздің ақылыңыз, əдеттегідей, алдымен жауап, қолдау, сенімділік іздей бастайды. Оны тек сізге өзіңізге жанашыр жақындарыңыз бен Құдай бере алады! Сіздің міндетіңіз – бұл алаңдаушылықтың тұтқынынан шығу. Жай ғана тынышталып, өзіңізден сұраңыз: «Мүмкін маған жауап табуға тырысудың қажеті жоқ шығар? Кері шегіну, жеңіліс емес. Ол жаңа ұрыс пен шайқасқа дайындық. Енді ешқандай əрекет жасамай, бейсананың өзі сізге дұрыс шешім қабылдайтынына таңданасыз. «Мен не істеу керектігін білмеймін» деген фразаның шынайы мағынасы, əдетте, сіз таңдау жасаудан қорқасыз дегенді білдіреді. Тереңдікте сіз не істеу керектігін білесіз, бірақ қателік жасаудан қорқасыз, егер сіз өз шешіміңізді қолдансаңыз, басқалар не ойлауы мүмкін деп қорқасыз. Нағыз проблема – қиындықтардан құтылу əрекеті. Бұл қисынды: проблема өзіңізде екенін түсінгеннен кейін, қиындықтардан қашу əрекетін тоқтатасыз, ол бірден проблеманы шешеді.
ПРОБЛЕМАНЫҢ ШЫҒУ ТЕГІН АНЫҚТАҢЫЗ
Өткен тəжірибе туралы естеліктерден бүгінгі проблемалардың шешімін іздемеңіз. Неліктен? Себебі, проблеманы қолда бар біліммен шешуге тырысу жеткіліксіз. Сіз солай жасаған кезде қазіргі логика мен қазіргі талдау жүйесін қолданасыз! Көбінесе біздің көрінетін проблемаларымыздың артында басқа да терең проблемалар жатыр. Біз олар туралы ешқашан айтпаймыз, оларды өзіміз түсінбегендіктен, іштей оларды мойындағымыз келмейді. Əрқашан осы терең проблеманы іздеңіз, яғни түпкі себебін. «Бұл негізгі проблемамен не істеуім керек?» Адамзат тарихында оған əлі ешкім жауап таба алмады, өйткені ол жай ғана жоқ. Өзіңізден: «Мен өзіме не істей аламын?» Бұл адал жауап беретін адал сұрақ. Адам шеше алмайтын проблемаға тап болған кезде, ақыл дүрбелең мен аласапыран бастайды. Ішкі шиеленісті (ішкі соғыс) жеңілдету үшін, біз əдетте жаңа қиындықтарды тудыратын алғашқы, дұрыс емес таңдауға қол жеткіземіз. Жəне де шектеулі шеңберде, соңы жоқ, қалып қоямыз.
ШЕШІМДІ ТАБЫҢЫЗ
Бұл шеңберді бұзудың бір жолы бар. Өзіңізді шешім іздеуге мəжбүрлемеңіз. Əртүрлі нұсқалар сіздің ойыңызға түседі, бірақ сіз оны дүрбелең мен аласапыран іздеуді тоқтатқан кезде ғана дұрыс болады. Егер сіз компасты үнемі шайқасаңыз, көрсеткіш əрдайым өзгеріп, əртүрлі бағыттарды көрсетеді. Компасты жалғыз қалдырғаннан кейін, ол дұрыс позицияны алады. Сол сияқты проблемаларды шешу керек. Қиын жағдайда мазасыздық пен шатасуды қалыпты жəне қажетті реакция деп санауды тоқтатыңыз. Елестетіп көріңізші: науқас дəрігерге қандай да бір проблемамен жүгінеді, ал ол оған: «Мен бұл дəрі-дəрмекті көршіңізге жазамын», – дейді. Науқас жауап береді: «Көп рахмет, дəрігер, мен бірден жеңілдеймін». Абсурдтық логика, соған қарамастан, өмір туралы ақиқатты білмейтіндердің бəрі оны ұстанады жəне олар өздері байқамайды. Мұндай адамдар басқа біреудің өзгеруінен оңайырақ болады деп сенеді. Бірақ түсінетін, дана адам, дəрі-дəрмектің науқасқа өзі қабылдаған жағдайда ғана көмектесе алатындығын түсінеді. Біз «Ол мені бақытсыз етті» немесе «Бұл оның кінəсі «деп жиі айтамыз. Ауырсынудан басқа ештеңе əкелмейтін бұл қате түсініктен арылудың жалғыз жолы – əрқашан бір қарапайым шындықты есте сақтау: тізеңізді орындыққа соғып алғанда, ауырсыну орындыққа болған жағдайға емес, тізеңізде болған жағдайға байланысты болады.
ӨЗГЕРІСТЕР ҮШІН ЖАУАПКЕРШІЛІКТІ ҚАБЫЛДАҢЫЗ
Біздің өмірімізде көп нəрсе біздің бақылауымыздан тыс. Бірақ біз оған қалай жауап беруді шешеміз, əсіресе айналадағы адамдар туралы. Біз оларды өзгерте алмаймыз. Олай болмауы керек, өйткені олар өздері болуға толық құқылы. Алайда біз оларға деген көзқарасымызды өзгерте аламыз. Мүмкін анаңыз сіздің қарындасыңызды сізден гөрі жақсы көретін шығар. Мүмкін, сіздің ата-анаңыз ұлды алғысы келді, ал ұлдың орнына қыз болды жəне сіз бірден екі адамның көңілін қалдырдыңыз. Мүмкін сіздің əкеңіз қатты ішкен шығар. Бірақ ол өтті. Мүмкін сіз: «Келісемін, бірақ менің жағдайымда бəрі басқаша. Айналамдағы адамдар мені қорлады, күйзеліске түсірді». Ендеше сынақ түбі шапағат.
«Жақын адамдарым мені ренжітеді. Бастықтың кесірінен менің барлық бақытсыздығым жұмыста. Бұл менің кінəм емес». Өкінішті, бірақ басқаларды кінəлау арқылы сіз өзіңізді бір нəрсені өзгерту құқығынан айырасыз. Бірақ өмір жолының соңында сіз əрқашан: «Мен оларға өмірімнің ең жақсы жылдарын бердім жəне оның орнына ештеңе алмадым» деп айта аласыз. Содан кейін сіз өзіңізді əділ сезінесіз. Бұл керемет, тек проблема – айналаңыздағы адамдарға бəрібір, олар сізге мəн бермейді. Олар сізді басқара отырып, өміріңіздің мазмұнына әсер етеді өйткені, олар әрдайым сізбен бірге жүреді. Жауапкершілік тəуелділікке қарсы. Неге немесе кімге тəуелді боласың, бәрібір өзің жауапты боласың. Дүниеге келген кезде, біз жаңа туған тасбақадан айырмашылығымыз, тасбақа жұмыртқадан шығып, бірден тəуелсіз өмірді бастайды, ал біз басқа адамдарға толықтай тəуелді боламыз. Тасбақа ата-анасын білмейді. Адам үшін бұл мүмкін емес. Біз бəріміз дəрменсіз жəне қорғансызбыз. Бізге бәрін үйренуге тура келеді, біз қамқорлыққа мұқтажбыз. Біз қолдауды сезініп, біртіндеп тəуелсіздікке үйренуіміз керек. Бұл үшін өзін-өзі бағалау мен өзін-өзі қамтамасыз етуге негізделген берік іргетас салу қажет.
ЭМОЦИОНАЛДЫ ТƏУЕЛДІЛІК НЕМЕСЕ ӨЗІҢЕ-ӨЗІҢ ЖЕТКІЛІКТІ БОЛУ?
Көпшілігіміз эмоционалдық тəуелді болуға үйрендік. «Егер Мен сізге ұнайтын болсам, егер Мен сіздің құндылықтарыңыз бен өмір туралы көзқарастарыңызды өзгертсем, онда Мен сіздің сый-құрметіңізге лайық боламын. Егер Мен сіздің сый-құрметіңізге лайық болсам, сіз мені жақсы көресіз жəне маған қамқор боласыз». Осыдан шешім шығады: «Сіз маған қамқор боласыз, мені қамтамасыз етесіз, мен қалаған нəрсені істейсіз». Сіздің өміріңіз басқа адамның мейіріміне байланысты болған жағдайда болу өте жағымсыз. Біздің көпшілігіміз осындай атмосферада тəрбиелендік, онда сіз өзіңізді сыртқа шықпау үшін бейімделуіңіз керек еді. Айналадағы ой-пікір сіз туралы маңызы болды.
Мұның бəрі спектакльдің бір бөлігі. Қорқынышты актерлер мен актрисалар қойылымды жалғастыру үшін бір-бірімен келісім-шарттарға қол қояды. Егер сіз сахнадан шығып, өзіңіз болсаңыз, онда қорқуды доғарыңыз. Тек актер нашар ойын туралы алаңдай алады. Эмоционалды тəуелділік, «жақсы» болу жəне мақтау, жылы сөздер есту қажеттілігіне негізделген. Бізді жақсы көрсе, бізге қамқорлық танытса, бұл бізге ұнайды. Мұны түсіну өте маңызды, өйткені ешқандай сыртқы факторлар шынайы өзін-өзі бағалауды, өзіндік құндылықты бере алмайды. Егер сіз бұл құқықты өз еркіңізбен бермесеңіз, сізден басқа ешкім сіздің өміріңізді басқара алмайды. Егер сіз керісінше жасасаңыз, айналаңыздағы адамдар сізді басқаруға тырысады. Олар сізден көбірек білетіндігіне, олардың кеңестерін тыңдауыңыз керек екендігіне сендіруге, көндіруге тырысады. Бұндай жағдайда кім ақымақ? «Тыңда мені», «Көр мені» дейтін бәсекелестік өз табынушыларын «Құлдық Санаға» алып келеді. Сіз бұл кеңесшілердің қаншалықты ақиқатқа сай екеніне назар аудардыңыз ба? Олар өздерін жақсы деп санайды, бірақ бұл жай ғана ойын.
Көп адамдар не істеу керектігін білмейтіндіктерін жасыруға тырысады. Басқалар сіздің тағдырыңызбен айналысып жатқанда, сізге өз өміріңіз туралы ойланудың қажеті жоқ. Сізге не істеу керектігін ешкім ғана айта алмайды, ал басқалар сізге бере алатын барлық нəрсе нәтежие емес бағыт, дұрыс бағыт.
СІЗГЕ ҚАЛАҒАН НƏРСЕНІ ЕШКІМ БЕРЕ АЛМАЙДЫ
Біз бір нəрсені күте бастағанда немесе басқа адамнан талап ете бастағанда, өзімізбен, онымен қарым-қатынаста шиеленіс пайда болады. Адамдармен сөйлесу қаншалықты оңай екенін бейсанаға бекітіңіз. Шиеленіс сүйіспеншілік, қорғау, қолдау, мақтау сияқты басқа адамдардан бірдеңе алғысы келетіндіктен туындайды. Біз басқа біреу біздің қажеттіліктерімізді қанағаттандыра алатынына сенімдіміз, бірақ олай емес. Өзін-өзі тану жəне өзін-өзі қамтамасыз ету сырттан қолдау іздеудің қажеттілігін жояды жəне басқалармен қарым-қатынасты айтарлықтай жеңілдетеді. Киім сатушыдан аяқ киім сатып алғанда, сіз шиеленісті сезінбейсіз. Сіз ақша төледіңіз, тауарды алдыңыз жəне мəміле аяқталды. Бірақ біреуден махаббатты, қолдауды немесе басқа психологиялық қажеттіліктерді қанағаттандыруды талап етсеңіз, сонда сіз бірден шиеленісті сезінесіз. Осылайша, ішкі дауыс сізге стратегия дұрыс таңдалмағанын айтуға тырысады. Бірақ неге бұл дұрыс емес? Себебі ағаш қоршаған əлемнен оған ағаштың қасиеттерін беруді сұрамауы керек, ал біз басқа адамдардан махаббат, қауіпсіздік сезімін немесе кез-келген нəрсені сұрамауымыз керек, өйткені бұл біздің жеке тəжірибеміз жəне олар бізден бөлінбейді. Бақытты өмірдің кілті – өзіңді толық білу. Өзіңізді қабылдауға жəне сүюге үйрену арқылы, сіз басқалардың сүйіспеншілігін іздеуді тоқтатасыз. Керісінше, сіз оны өзіңіз бере аласыз. Сүюді білетін адамды басқару мүмкін емес. Егер сізге ешкімнен ештеңе қажет болмаса, ондай адамды пайдалану мүмкін емес, өйткені сізде əлсіз жақтар жоқ. Егер сіз өзін-өзі қамтамасыз ететін адам болсаңыз, айналаңыздағы біреумен қарым-қатынаста қиындықтар туындауы мүмкін, өйткені бұл адамдар сіздің басқаруды жоғалтады. Дегенмен, бұл эмоционалды тəуелсіздікке апаратын шынайы жол.
ҚАБЫЛДАМАУДАН ҚОРҚУДЫ ТОҚТАТЫҢЫЗ
Кейде біз өзіміз болудан қорқамыз, өйткені бұл біреуді ренжітуі мүмкін. Біз өзімізді сендіреміз: «Мен оны ренжіткім келмейді». Бірақ сіздің айналаңыздағы адамдар, «мені ренжітпеңіз» деген сөзді, сізге қажет нəрсені жасау құралы ретінде қолданатындығыңызды түсінуіңіз керек. Олар: «Сен мені тастай алмайсың», «Сен мұны істей алмайсың» немесе «Мені қалай ренжітуге болады?» Адамдар сізді басқаруға тырысады. «Сенсіз мен жеңе алмаймын. Сен менің бақытымсың» дейді олар. Бірақ іс жүзінде біреудің бақыты сіздің қолыңызда болуы мүмкін емес, ал сіздің бақытыңыз басқа адамдардың қолында болуы мүмкін. Көп адамдар «мені қабылдамайды» деп қорқады. Қабылдамау сіз үшін қауіпті болса сіз шынайы бостандықты сезінбейсіз. Мақтануды емес, ақиқатты қабылдауды үйреніңіз. Кішкентайдан бастаңыз. Өзіңіздің сүйікті идеяларыңыздан бас тартуға тырысыңыз жəне бұл сіздің өзіңізге деген көзқарасыңызға қалай əсер ететінін бақылаңыз. Бұл шектеулі ойлау кедергілерін жеңуге көмектеседі.
САНАЛЫ БОЛУ ДЕГЕН НЕНІ БІЛДІРЕДІ?
Бақылау – бұл ішкі трансформацияны жүзеге асырудың ең жақсы құралы. Бұл өмірге саналы көзқарасты қалыптастыруға ықпал етеді. Саналы болу деген нені білдіреді? Қалау, ақыл немесе қиял арқылы алынған ойларды көруді, шындық пен ақиқатты көре білуді білдіреді. Сананы қалыптастырудың басты кедергісі – өмір және өзің туралы білуден туындаған жалған сенім. Бұл қате түсініктің тұзағынан шығу үшін алдымен бəрін білу мүмкін емес екенін мойындау керек. Осылайша сіз жаңа білім мен шешімдер əлеміне есік ашасыз.
ПСИХИКАЛЫҚ БЕЙНЕНІ ТҮЗЕТУ
Көптеген зерттеулер көрсеткендей, адамның сенімдерін, өмірін, құндылықтарын, ақыл-ой бейнелері туралы түсініктерін өзгерту ешқашан ерте емес жəне ешқашан кеш емес. Біздің қиындықтарымыз бен қателіктеріміздің басты себебі – ішкі əлемді өзгертпестен сыртқы жағдайларды өзгерту əрекеті. Адамзаттың басты қателігі. Шындығында, сіз өте тез өзгере аласыз. Ішкі трансформация уақытты қажет ететініне сенуден бас тарту жеткілікті. Таңқаларлық, бірақ біздің көпшілігіміз теледидардан, интернеттен, әлеуметтік желілерден гөрі өзімізді нашар білеміз. Сондықтан біздің мақсатымыз айқын жоспар, тиісті функцияларымызды таңдап, оларды түзету.
Сіздің өміріңіздегі ең басты шығармашылық іс-əрекет – өзін-өзі жетілдіру екенін ұмытпаңыз, ешкім сізге өзіңізден артық жақсы қамқорлық жасамайды. Өзіңізді өзгертуге сендіру, шешім қабылдаудың басы ғана. Ал негізінде басты проблема, ой бейнесін түзету, ақыл мен қиял әлеміне жөндеу жұмыстарын жүргізу. Бұл адамның өміріне қанағаттанбауы шегіне жеткен сəтте болады. Ақыр соңында, терісінен шығып, ол өзінің қателіктерін мойындап, тізгінді шынайы білімнің пайдасына беруге қуанышты болады. Осы сəтте сізде аздап қорқыныш болады, өйткені сіз таныс ойлармен жəне жақын барлық нəрселермен қоштасуыңыз керек, ал алда тек үлкен сұрақ белгісі болады. Əрине, алаңдаушылық бар. Есіңізде болсын, мазасыздық – бұл сіздің жағымсыз сезімдеріңіздің бөлігі, сіздің ішкі тəжірибеңіз. Кішкентай бөлік, толық бүтіннен үлкен болуы мүмкін емес. Бұл тек басқа сезімдер сияқты, жалпы эмоцияның бір кішкентай бөлігі ғана. Олар көп, жəне сіз олардың кез-келгенінен биіксіз.
Бірінші дабыл қоңырауы бір нəрсеге назар аудару үшін сигнал ретінде қызмет етеді. Қашпаңыз жəне одан жасырынбаңыз. Біздің көпшілігіміз бұл сезімді елемеуге немесе одан озып кетуге азғырыламыз. Ақыр соңында, мазасыздық – бұл ыңғайсыз сезім, сондықтан оны жоқ деп көрсетуге деген табиғи тілек бар. Өтірік болса да бақыттымын деген сияқты. Сонымен қатар, балалық шақта бізге əрқашан: əй, қорықпа дейтін. Бірақ шынымен жетілу үшін сіз өзіңіздің қорқынышыңызға қарап, оны басқаруды үйренуіңіз керек болатын. Сіз одан жасыруды тоқтатып, онымен бетпе-бет кездескеннен кейін, ол бірден кішірейеді жəне оны жеңу оңай болады. Батылдық танытудың уақыты келді. Батылдық – бұл қорқынышқа қарамастан əрекет етуге дайын болудан басқа ештеңе емес. Егер сіз мазасыздықты кілемнің астына жасырсаңыз, одан сүріну қаупі оны бетіне шығарып қойғаннан гөрі əлдеқайда төмен болады. Мазасыздықтан қуанышты толқуға дейін бір қадам жасаңыз. Мазасыздық сізді тоқтатуға мүмкіндік бермей, сіз оны жағымды толқуға айналдыра аласыз, ол сізді ынта-жігермен толтырады жəне тапқыр етеді. Бірақ мазасыздық дүрбелең қорқынышына айналғанша күтпеңіз. Сіз жылқы емес, шабандоз болуыңыз керек. Егер сіз өзіңіздің алаңдаушылығыңызды қабылдауға батылдық тапсаңыз жəне күмəнданудың алғашқы белгісінде шегінбесеңіз, онда сіз жомарттықпен марапатталасыз. Сіз өзіңіздің шексіз əлеуетіңізді іске асырудың жаңа жолдары мен жаңа мүмкіндіктерін ашасыз.
САЛДАР ЕМЕС, СЕБЕП БОЛЫҢЫЗ
Сіз сыртқы жағдайлар туралы ойламауыңыз керек, сіз олардан жоғары көтеріле аласыз. Мен өз ойымды нақты суреттеймін. Жер сілкінісі – бұл механикалық процесс жəне жер бетіндегі барлық нəрсе онымен бірге дірілдейді, нəтижесінде қираған ғимараттар мен автомобильдер пайда болады. Бірақ жер сілкінісі ауаға ешқандай зиян тигізбейді, өйткені ол жер бетінің деңгейінен жоғары. Сіз сананың жоғарғы деңгейіне жету арқылы, яғни өмір туралы шынайы білімге негізделген дұрыс ойлауды қалыптастыру арқылы теріс деңгейдегі нəрселерден зардап шекпейтіндігіңізді түсінуіңіз керек. Мұны дəлелдеу оңай. Көптеген адамдар өз жолдарын табу үшін тым аз біледі деп санайды, бірақ бұл қате түсінік. Шынайы даналық білімге немесе оқылған кітаптардың санына байланысты емес. Шынайы даналық – бұл ФАКТІЛЕР (ақиқат). Салдар емес болу себеп үшін, адасушылықтан бас тартуға дайын болу керек. Адам өзін-өзі жақсы көргенде өзімшілдікке бармайды керісінше психикалық тепе-теңдікті сақтайды. Бірақ өз-өзін жақсы көрмеу, бұл дұрыс жол емес екенін түсінбейміз. Бұл психикалық тепе-теңдікті бұзып қана қоймайды, бізді басты тіректен махаббаттан айырады.
БЕЛГІСІЗДЕН ҚОРЫҚПАҢЫЗ
Белгісіздікте қорқынышты ештеңе жоқ. Бірақ адам табиғатынан қорықпай ештеңе біле алмайды жəне сонымен бірге кішкене қорқыныш сезінуі қалыпты жағдай. Əлемде шатасып жүрген, шатастыратын адамдар көп, ал біз неге сену керектігін білмей бас қатырамыз. Бірақ бұл надандық – бостандықтың кілті. Біздің наным-сенім жүйеміз бен көзқарастар аңқаулық жəне тəуекелдерге толы. Шын мəнінде, сіз тек өзіңізге сенуіңіз керек, өйткені сіз бəрін білетін əмбебап ақыл-ойсыз. Қандай да бір сенімге байланған адам одан тыс ештеңе көре алмайды. Егер сіз бұрынғы сенімдерден бас тартудан қорықпасаңыз, онда сіз жаңа ойлар мен көзқарастарды ашасыз, соның арқасында сіздің өміріңіз толық болады. Сізге тек өмірде орын табу, өзіңізді көру ести білу керек болды, сонда сіз белгісізден қорықпайсыз, одан сақтанудың не қабылдаудың жолдарын білесіз.
АҚИҚАТТЫ ТҮСІНІП, ОНЫМЕН БІР БОЛЫҢЫЗ
Ақиқаттың досы болыңыз, ол сізге кімнің кім, ненің не екенін түсіндіреді. Ғалым ғылыммен айналысудың не екенін түсінеді, өйткені ол өзі ғылым адамы. Сол сияқты, ақиқатпен бірге болу арқылы шындықтың не екенін түсінуге болады. Ақиқатпен біртұтас болу шындық туралы білумен бірдей емес. Екінші жағдайда, біз оның болу фактісін ғана қабылдаймыз. Ақиқатпен біртұтас болу – шындықтың өзі болу. Білуші білімнен бөлінбеуі керек. Жасампаздықтың іргелі қағидаты – бірлік. Бұл туралы ежелден бері барлық ұлы данагөйлер айтқан. Біз ешкімнен жəне ештеңеден бөлінбейміз. Бізден ештеңе де, ешкім де бөлінбейді. Біз жасампаз əмбебап ақылмен біргеміз. Негізінде біздің жасампаз қызметін қабылдау, өз кезегінде, алып жүру, білім мен ғылымның, иманның мəні. Біз әр нәрсені жасауға қабілеттіміз, тек бізге үйрету керек.
Қазіргі уақытта бізде бар нəрсе- біз əлі де жаңа білімді қабылдауға дайынбыз. Біз төтеп беруге дайын нəрсені аламыз. Біз өзіміз не үшін ашықпыз, сол біз үшін ашық. Біз не үшін жабылғанбыз, біз ол үшін жабықпыз. Ешкім бізге бақытты болуға кедергі келтіруі мүмкін емес, егер де біз оларға рұқсат бермесек. Басқа адамдар бізді біраз уақытқа тоқтата алады, бірақ біз өзімізді мəңгі тоқтата алмаймыз. Себебі адам мəңгілік өмір сүру үшін жаралған.
БАСҚА АДАМДАРДЫҢ ТЕРІС ƏСЕРІНЕН САҚ БОЛЫҢЫЗ
Сіз ашуға тырысқан қабілеттті, пайдаланайын деп жатқан жаңа мүмкіндіктерді, өзгеруге деген талпынысыңызды басқа адамдар, сезіп, қауіптеніп сізге кедергі жасауға тырысып көреді. Бөтен жетістіктер қорқытады. Көптеген адамдар бұл қауіпті жою үшін өздерінің теріс ойларын басқаларға жүктеуге тырысады. Мен оларды паразиттер деп атаймын. Паразиттер – бұл басқа адамдарға теріс əсер етуді қалайтындар. Паразиттер барлық жерде, жəне олар өздері үшін, ең болмағанда, сіздің ойыңыздың кішкене бұрышын жеңіп алғысы келеді. Олар сізге теріс ойлардың тұқымын сіздің санаңызға себуді қалайды, содан кейін сізге Паразиттердің қалай әсер ететінін байқаңыз. Олардың деструктивті əдеттері жұқпалы ауру ретінде таралады. Паразиттер туылмайды, олар адасып, шатасып пайда болады. Күн сайын олар көбейе береді. Планетадағы əрбір Паразит қоршаған өмірде кез-келген негативті іздеуді өзінің моральдық міндеті деп санайтын сияқты. Күндіз-түні олар зардап шеккендердің өміріне зұлымдық жасаудан шаршамайды. Сақтаныңыздар, өзіңізді олардың зұлымдығынан қорғау үшін, қабылдауға және назарыңызға мұқият болыңыз.
Кез-келген жағдайда жағымды нəрсені іздеуді үйреніңіз. Сіздің өміріңізде не болмасын, сіз əрқашан жақсылыққа назар аудара аласыз. Кейбіреулер таңертең «Сəлем, Жаңа күн!» Басқа біреу: «Тағы да ерте тұру керек, бәле болды». Таңдау сіздікі!
СІЗ ӨЗІҢІЗГЕ НЕ АЙТАСЫЗ?
Сіз өзіңізді «Бүгін жақсы күн, менде керемет көңіл-күй» дейтін адамдарға немесе «Тағы да сәтсіз күн, көңіл-күйім онша емес» деп қарсылық білдіретіндерге жатқызасыз ба? Бəрі өмірлік жағдайға байланысты. Біздің өз сеніміміз біз қалаған нəрсеге жетуге кедергі келтіреді. Көптеген адамдар үнемі шағымданады: «Мен тырыстым. Құдайым, мен қалай тырыстым! Бірақ неге менде ештеңе жоқ?» Содан кейін олар өздеріне: «Мен тағы да тырысамын» деп уəде береді. Бірақ оларда қайтадан ештеңе шықпайды. Неліктен? Себебі олар өз мақсаттарының психикалық бейнесін жасамады жəне оған сенбеді. Олардың ойлары өздері қалаған нəрсеге емес, олар қаламайтын нəрсеге бағытталған. Көптеген əлемдік көшбасшылар мен шенеуніктер əлемнің жетілмегендігі туралы айтады, бірақ олар өздерін проблемалардан алшақтатып, жаһандық мақсатты, яғни адамзаттың қазіргі уақытта қайда екенін жəне оның не іздейтінін түсіну үшін түпкі нəтижені көруге тырыспайды. Бұл бізге мақсаттарымызды жүзеге асырудың дұрыс жолдарын табуға көмектеспейді.
ТҮПКІ МАҚСАТ ТУРАЛЫ ОЙЛАНЫҢЫЗ
Мақсатыңызға назар аудару үшін алдымен оның не екенін анықтау керек. Басқаша айтқанда, сіз нені қалайсыз? Асықпаңыз. Егер сіз бұл сұраққа жауап бермесеңіз, онда сіз қалаған нəрсені алуға алғашқы қадам жасай алмайсыз. Табысқа жетудің кілті – сіздің мақсатыңызды дəл тұжырымдау жəне оны жүзеге асыру үшін қажетті күш-жігер жұмсау. Сіз дəл сипаттап, өмірді қалай көргіңіз келеді? Сіз үшін не маңызды? Бұл сұрақтарға адал жауаптар – жақсы бастама. Сіз оларды іздеп жатқанда, өзіңізге құрметпен қараңыз жəне тым қатал үкім шығармаңыз. Сіздің өмір салтыңыз қалаған нəрсеге сəйкес келмейтіні үшін өзіңізді айыптамаңыз. Бұрын не істегеніңіз қазіргі уақытта не істегіңіз келетініне байланысты емес. Егер сіз оны өзгерткіңіз келсе де, өміріңізді құрметтеңіз. Əйтпесе, сіз өзіңізді шынымен жақсы көре алмайсыз.
СІЗ ШЫНЫМЕН НЕ ҚАЛАЙТЫНЫҢЫЗДЫ ӨЗІҢІЗ ҒАНА БІЛЕСІЗ
Сізді Гавайи аралдары қызықтырады жəне олар туралы басқалардан сұрай бастайды делік. Біреу сізге жағажайлар туралы, біреу таулар туралы, біреу жергілікті тұрғындар туралы айтады. Бұл ақпараттың бəрі пайдалы, бірақ сіз көбірек білгіңіз келеді жəне сіз оларды өз көзіңізбен көру үшін Гавайиге барасыз. Онда көргендеріңіз сізге айтылғаннан біршама ерекшеленеді. Себебі, əр адам өмірді әртүрлі қабылдайды, ойлайды жəне көзқарастары әртүрлі. Айтқан бөлек, көрген бөлек?
Айналаңыздағы адамдар сізге кеңес бере алады, бірақ сіз үшін не жақсы екенін сіз ғана білесіз. Қиялмен елестетіп көріңізші, өз қалаған өміріңізді, ол дәл, анық және нақты болса ол шындыққа айналады. Жоспарды жүзеге асыру үшін сіз жай ғана бастауыңыз керек. Ол туралы айтып емес, ең бастысы ‐ бірінші қадам жасау. Сіздің шығармашылық ақылыңызды егжей-тегжейлі зерттеу. Бірде мен қандай мінез-құлық үлгісі немесе əдеті ең жойқын деп ойладым. Менің ойымша, мұндай əдеттер көп болса да, соқыр мойынсұну тізімді басқарады. Менің ойымша, адамдарды соқыр, ойланбастан өз еркіне бағындырудан гөрі қауіпті ештеңе жоқ. Осыған байланысты нацистік Германияда миллиондаған еврейлер қайтыс болды. Бəрінен бұрын біздің əлемге сұрақ қоюға жəне өз бетінше ойлауға қабілетті адамдар қажет. Кез-келген ақпаратты сұрақ қоюға жəне сыни тұрғыдан талдауға үйреніңіз. Ешқашан өз қалауыңызға, арман, мақсат, жоспарыңызға күмəнданбаңыз. Бір немесе басқа ниеттің «дұрыстығын» тексерудің жалғыз əдісі – оны жүзеге асыруға тырысу. Егер қадам дұрыс болмаса, уақыт өте келе сіз оны түсінесіз жəне қажетті түзетулер жасай аласыз. Көптеген адамдар қателік жасаудан қорқады жəне ештеңені өзгерткісі келмейді, сондықтан олар ешқашан қалаған нəрселерін ала алмайды. Менің ойымша, өмірдің соңында адам дұрыс емес істегені туралы емес, не істей алмағаны туралы өкінеді, себебі ол үлгермеді.
СІЗДІҢ ӨМІРІҢІЗ ТЕК СІЗДІҢ ЖЕКЕ ШАРУАҢЫЗ!
Өз өміріңіз туралы ойлап, тағдырыңызды шеше отырып, сіз өзіңіз жасайтын немесе жасаймын деп ниеттенген амал-әрекет үшін төлеуге тура келетінін білетін шығарсыз. Сондықтан шешімді ақиқатқа сай, дұрыс ақылмен қабылдау керек. Бір қызығы, біздің өміріміз, басқалардың өмірінен, біз ойлағанымыздан əлдеқайда аз қызықтырады. Біз олардың не ойлайтынына алаңдаймыз, ал олар біз туралы не ойлайтынымызға алаңдайды не мүлдем ойламайды. Осындай қате жүйе. Сіз танымал адамдар жайлы ойлайсыз, шын мəнінде сіз ол үшін ешкім емессіз, көптің бірі де емессіз. Ал шын мəнінде Құдайдан басқа құл болуға лайықты ешкім жоқ. Адамға пайдасыз ақпараттар Құдайдың сөзінің, ақиқаттың қасында құны жоқ, ал сіздің өміріңіз сіз үшін керек, бағалы болмаса, басқа ешкім үшін керек, бағалы болмайды, жанашыр жақыннан басқа. Сондықтан əрбір адамның өмірі маңызды және әділетсіздік пен теңсіздікке жол жоқ. Себебі біз бір-бірімізге керекпіз.
ӨМІР-БҰЛ СПЕКТАКЛЬ
Егер кейде айналаңыздағы адамдардың сөзі мен іс-əрекеттерінің себептері түсініксіз болып көрінсе, өмірге актерлер мен актрисалар сценарийді қажетсіз сұрақтар қоймастан педантикалық (тақуа) түрде орындайтын қойылым ретінде қарауға тырысыңыз. Егер сахнада бас ауруы жоспарланған болса, актерлер сценарийді ұстанған кезде ол əрқашан дәл солай ойнайды. Бірақ өмірдің қойылымы əрдайым өзгеріссіз қалмауы керек. Бізге тек осылай көрінеді, өйткені біз өзімізге жүктелген рөл туралы ғана ойлаймыз. Спектакльді өзгерту үшін сценарийді өзгерту керек, егер сіз өз рөліңізбен келіспесеңіз, мұны жасай аласыз. Келесі тарауды зерттеуге кіріспес бұрын, ешкім де, ештеңе де біздің өмірімізді өзіміз қалағандай жасауға кедергі жасай алмайтынын тағы бір рет еске түсірейік. Біз өзімізді жəне шындық өмір туралы шектеулі ойларымызды тоқтата аламыз. Дəл қазір өзіңізге ашық, жанашыр адам екеніңізді, мақсаттарыңызды жүзеге асыруға көмектесетін жаңа ойлар мен наным-сенімдерді қабылдайтындығыңызды жəне сізге кедергі болатын барлық нəрселерден бас тартуға дайын екеніңізді айтыңыз.