Facino Cane

Oszołomiony tym zwierzeniem, które w mojej wyobraźni przybierało rozmiary poematu, na widok tej siwej głowy, w obliczu czarnej wody w fosach Bastylii – wody śpiącej jak w kanałach Wenecji – nie odpowiedziałem. Facino Cane uznał zapewne, że osądziłem go tak jak inni, ze wzgardliwą litością; uczynił gest, który wyraził całą filozofię rozpaczy. To opowiadanie przeniosło go może w szczęsne⁴⁴ dni, do Wenecji; chwycił klarnet i zagrał melancholijnie piosnkę wenecką, barkarolę, w której odnalazł swój dawny talent, talent zakochanego patrycjusza. To było coś jak Super flumina Babylonis⁴⁵. Oczy moje napełniły się łzami. Jeżeli jakiś zapóźniony przechodzień mijał bulwar Bourdon, bez wątpienia zatrzymał się, by posłuchać tej ostatniej modlitwy wygnańca, ostatniego żalu straconego nazwiska, z którym łączyło się wspomnienie Bianki. Ale złoto wzięło niebawem górę i złowroga namiętność zgasiła ten błysk młodości.

– Ten skarbiec – rzekł – widzę ciągle, na jawie i we śnie; krążę w nim, diamenty błyszczą, nie jestem tak ślepy, jak pan sądzi: złoto i diamenty rozświetlają moją noc, noc ostatniego Facino Cane, bo mój tytuł przechodzi na Memmich. Mój Boże! Kara mordercy zaczęła się bardzo wcześnie! Ave Maria⁴⁶…

Odmówił kilka modlitw, których nie słyszałem.

– Pojedziemy do Wenecji! – zawołałem, kiedy wstał.

– Znalazłem więc człowieka! – wykrzyknął z płonącą twarzą.

Odprowadziłem go pod ramię; uścisnął mi rękę u bramy przytułku, w chwili gdy kilka osób z wesela wracało, śpiewając na całe gardło.

– Jedziemy jutro? – rzekł starzec.

– Skoro tylko będziemy mieli trochę pieniędzy.

– Ależ możemy iść pieszo, będę żebrał jałmużny… Jestem silny, a człowiek jest młody, kiedy widzi złoto przed sobą.

Facino Cane umarł owej zimy, przechorowawszy dwa miesiące. Biedny człowiek miał katar płuc.

Paryż, marzec 1836