9.4.25. ἔστι δ’ ἡ ῥῆσις αὐτοῦ καθ’ ἣν γέγραπται ταῦτα αὕτη· “ἐκ δὲ τοῦ ὄπισθεν οὐ ῥηΐδιον τοιαύτην ἔξαλσιν γενέσθαι εἰς τὸ εἴσω, εἰ µὴ ὑπέρβαρύ τι ἄχθος ἐµπέσοι· τῶν τε γὰρ ὀστέων τῶν ἐκπεφυκότων ἔξωθεν ἕκαστον τοιοῦτόν ἐστιν ὥστε πρόσθεν ἂν αὐτὸ καταγείη πρὶν ἢ µεγάλην ῥοπὴν εἴσω ποιῆσαι τούς τε ξυνδέσµους βιησάµενον καὶ τὰ ἄρθρα τὰ ἐνηλλαγµένα, ὅ τε αὖ νωτιαῖος πονοίη ἂν εἰ ἐξ ὀλίγου χωρίου τὴν περικαµπὴν ἔχοι τοιαύτην ἔξαλσιν ἐξαλλοµένου σπονδύλου, ὅ τε ἐκπηδήσας σπόνδυλος πιέζοι ἂν τὸν νωτιαῖον, εἰ µὴ καὶ ἀπορρήξειε, πιεχθεὶς δ’ ἂν καὶ ἀπολελαµµένος πολλῶν καὶ µεγάλων καὶ ἐπικαίρων ἀπονάρκωσιν ποιήσειεν, ὥστ’ οὐκ ἂν µέλ[λ]οι τῷ ἰατρῷ ὅπως χρὴ τὸν σπόνδυλον κατορθῶσαι πολλῶν καὶ βιαίων ἄλλων κακῶν παρεόντων.
9.4.26. ὥστε δὴ οὐδ’ ἐµβαλεῖν οἷόν τε οὔτε κατασείσει[ν] οὔτ’ ἄλλῳ οὐδενὶ τρόπῳ πρόδηλον τὸν τοιοῦτον, εἰ µή τις διατεµὼν τὸν ἄνθρωπον, ἔπειτα ἐµβαλόµενος ἐς τὴν κοιλίην ἐκ τοῦ εἴσωθεν τῇ χειρὶ ἐς τὸ ἔξω ἀντωθέοι· καὶ ταῦτα νεκρῷ µὲν οἷόν τε ποιέειν, ζῶντι δ’ οὐ πάνυ. διὰ τί δὲ ταῦτα γράφω;
9.4.27. ὅτι οἴονταί τινες ἰητρευκέναι τοὺς ἀνθρώπους οἷσιν ἔσωθεν ἔπεσον σπόνδυλοι τελέως ὑπερβάντες τὰ ἄρθρα· καίτοι ῥηΐστην εἰς τὸ περιγενέσθαι τῶν διαστροφέων ταύτην ἔνιοι νοµίζουσι καὶ οὐδὲν δέεσθαι ἐµβολῆς, ἀλλ’ αὐτοµάτως ὑγιέα γενέσθαι τὰ τοιαῦτα.
9.4.28. ἀγνοοῦσι δὲ πολὺ καὶ κερδαίνουσιν ὅτι ἀγνοοῦσι· πείθουσι γὰρ τοὺς πέλας. ἐξαπατῶνται δὲ διὰ τόδε· οἴονται τὴν ἄκανθαν τὴν ἐξέχουσαν κατὰ τὴν ῥάχιν ταύτην τοὺς σπονδύλους αὐτοὺς εἶναι, ὅτι στρογγύλον αὐτῶν ἕκαστον φαίνεται ψαυόµενον, ἀγνοοῦντες ὅτι τὰ ὀστέα ταῦτά ἐστι τὰ ἀπὸ τῶν σπονδύλων πεφυκότα, περὶ ὧν ὀλίγῳ πρόσθεν εἴρηται, οἱ δὲ σπόνδυλοι πολὺ προσωτέρω ἄπεισι· στενοτάτην γὰρ πάντων ζῴων ἄνθρωπος κοιλίην ἔχει ὡς ἐπὶ µεγέθει ἀπὸ τοῦ ὄπισθεν εἰς τὸ ἔµπροσθεν, ποτὶ καὶ κατὰ τὸ στῆθος.
9.4.29. ὅταν οὖν τι τούτων τῶν ὀστέων τῶν ὑπερεχόντων ἰσχυρῶς καταγῇ, ἤν τε ἓν ἤν τε πλείω, ταύτῃ ταπεινότερον τὸ χωρίον γίνεται ἢ τὸ ἔνθεν καὶ ἔνθεν. διὰ τοῦτο ἐξαπατῶνται οἰόµενοι τοὺς σπονδύλους εἴσω οἴχεσθαι.”
9.4.30. ὅτι δὲ µεγίστην ἔχει δύναµιν ἡ τῶν ὁµοίων τε καὶ ἀνοµοίων διάγνωσις καὶ πᾶς τεχνίτης δεῖται διακρίνειν εἰ ὅµοια ἢ ἀνόµοια τὰ πράγµατά ἐστι περὶ ἃ διατρίβει, ἀθρεῖν ἔνεστι κἀκ τοῦδε τοῦ παραδείγµατος.
9.4.31. ἐπειδὴ γὰρ ἐν γυµνασίᾳ κεῖται τὸ πλεῖστον τῆς προκειµένης γνώσεως, οὐκ ἐν τοῖς καθόλου [παραδείγµασιν] χρὴ βλέπειν ἀλλ’ ἐν <παραδείγµασιν> πολλοῖς τε καὶ ποικίλοις γυµνάζεσθαι καὶ µάλιστα παρὰ τοῖς ἄριστα µεταχειρισαµένοις τὴν περὶ ταῦτα τέχνην, ῾Ιπποκράτει τε καὶ Πλάτωνι.
9.5.1. Δείξαντος οὖν τοῦ Πλάτωνος ἐν τῷ πρώτῳ τῆς Πολιτείας ἐπὶ πλειόνων παραδειγµάτων, ὧν ἐστι καὶ κυβερνητικὴ καὶ ἰατρική, τοὺς τεχνίτας ὧν <ἂν> ἄρχωσι καὶ διοικῶσιν ἐκείνοις τὴν ὠφέλειαν οὐχ ἑαυτοῖς ἐκπορίζεσθαι, καταγελάσας Θρασύµαχος ποιµένων τε καὶ βουκόλων µνηµονεύει τὸ ἑαυτοῖς συµφέρον, οὐ τὸ τοῖς προβάτοις τε καὶ βουσὶν ἐκποριζόντων.
9.5.2. ἀλλὰ Σωκράτης ἐπιδείκνυσιν αὐτῶν σκοπὸν εἶναι καὶ τέλος ἕτερον µὲν τοῖς [παρὰ] τῇ ποιµαντικῇ τε καὶ βουκολικῇ τέχνῃ µηδὲν ἄλλο σκοπουµένοις παρὰ τὴν τῶν προβάτων τε καὶ βοῶν ὠφέλειαν, ἄλλο δὲ τοῖς εἰς πρᾶσιν ἢ θοίνην παρασκευάζουσι τὰ ζῷα.
9.5.3. πρόδηλον οὖν ὅτι καὶ ἰατρὸς ᾗ µὲν ἰατρός ἐστι ταύτῃ προνοεῖται τῆς τοῦ σώµατος ὑγιείας, ᾗ δὲ δι’ ἄλλο τι τοῦτο πράττει, κατ’ ἐκεῖνο καὶ τὴν προσηγορίαν ἕξει.
9.5.4. τινὲς µὲν γὰρ ἕνεκα χρηµατισµοῦ τὴν ἰατρικὴν τέχνην ἐργάζονται, τινὲς δὲ διὰ τὴν ἐκ τῶν νόµων αὐτοῖς διδοµένην ἀλειτουργησίαν, ἔνιοι δὲ διὰ φιλανθρωπίαν, ὥσπερ ἄλλοι διὰ τὴν ἐπὶ ταύτῃ δόξαν ἢ τιµήν.
9.5.5. ὀνοµασθήσονται τοιγαροῦν ᾗ µὲν ὑγιείας εἰσὶ δηµιουργοὶ κοινῇ πάντες ἰατροί, καθόσον δὲ τὰς πράξεις ἐπὶ διαφόροις ποιοῦνται σκοποῖς, ὁ µέν τις φιλάνθρωπος, ὁ δὲ φιλότιµος, ὁ δὲ φιλόδοξος, ὁ δὲ χρηµατιστής.
9.5.6. οὔκουν τοῖς ἰατροῖς τὸ τέλος ἐστὶν ὡς ἰατροῖς ἔνδοξον ἢ πόριµον, ὡς Μηνόδοτος <ὁ> ἐµπειρικὸς ἔγραψεν, ἀλλὰ Μηνοδότῳ µὲν τοῦτο, Διοκλεῖ δ’ οὐ τοῦτο, καθάπερ οὐδὲ ῾Ιπποκράτει καὶ ᾿Εµπεδοκλεῖ οὐδ’ ἄλλοις τῶν παλαιῶν οὐκ ὀλίγοις ὅσοι διὰ φιλανθρωπίαν ἐθεράπευον τοὺς ἀνθρώπους.
9.5.7. γυµνασάµενος οὖν ἐν τοῖς τοιούτοις τις παραδείγµασι, πάµπολ<λ>α δ’ ἐστὶ παρ’ ῾Ιπποκράτει καὶ Πλάτωνι, ῥᾳδίως κατόψεται τά τε ἴδια τέχνης ἑκάστης καὶ τὰ κοινά.
9.5.8. πρὸς µὲν γὰρ Θρασύµαχον ἐν τῷ πρώτῳ τῆς Πολιτείας Σωκράτης διαλεγόµενος ἔδειξεν ἐπὶ ποιµένων τε καὶ βουκόλων ὡς κοινωνοῦσι µὲν καθόσον εἰσὶ ποιµένες καὶ βουκόλοι, διαφέρονται δὲ καθόσον ὁ µὲν ὡς χρηµατιστής, ὁ δ’ ὡς [ἵνα] καταδαίσηται, κατασκευάζουσιν αὐτὰ πίονα.
9.5.9. κατὰ µέντοι τὸ περὶ ἀγµῶν <῾Ιπποκράτης> διὰ πλειόνων ἔδειξεν ἡµᾶς διακρίνειν τά τε κοινὰ καὶ τὰ ἴδια. κατὰ δὲ τὰς τέχνας τοῦτ’ ἔστιν εἰ ὅµοιά τ’ εἰσὶ καὶ ἀνόµοια· ἓν γάρ ἐστι τῇ δυνάµει τὰ τρία ταῦτα σκέµµατα, τό τε περὶ τῶν κοινῶν καὶ ἰδίων καὶ τὸ διακρίνειν εἰ ὅµοια ἢ ἀνόµοια τὰ παραβαλλόµενα πράγµατά εἰσι, καὶ τρίτον ἐπὶ τούτοις τί ταὐτὸν ἐν αὐτοῖς ἐστι καὶ τί ἕτερον.
9.5.10. εἰώθασι γὰρ οἱ ῞Ελληνες ὅµοια καλεῖν ἐνίοτε τὰ ταὐτὸν ἔχοντά τι, καὶ τά γε παραδείγµατα κατὰ ταὐτὸν ἐν τοῖς παραβαλλοµένοις ἐκέλευσεν ἡµᾶς ὁ Πλάτων ποιεῖσθαι.
9.5.11. Γειτνιᾷ δέ πως τούτῳ τῷ σκέµµατι καὶ τὸ κατὰ τὴν διαιρετικὴν ὀνοµαζοµένην µέθοδον ἧς τὴν µὲν γυµνασίαν ὁ Πλάτων ἐν Σοφιστῇ καὶ Πολιτικῷ πεποίηται, τὴν δὲ ἐξ αὐτῆς χρείαν ἐπέδειξεν οὐκ ἐν τούτοις µόνον, ἀλλὰ σαφέστατα µὲν ἅµα καὶ τελεώτατα κατά τε Φίληβον καὶ Φαῖδρον, οὐ µὴν <ἀλλὰ> καὶ κατὰ τὴν Πολιτείαν τε καὶ ἄλλ’ ἄττα τῶν συγγραµµάτων.
9.5.12. ἐν µὲν οὖν τῷ Σοφιστῇ καὶ τῷ Πολιτικῷ διδάσκει πῶς ἄν τις ἀντὶ τῆς προσηγορίας ἑρµηνεύοι λόγῳ σαφεῖ τε ἅµα καὶ συντόµῳ τὸ σηµαινόµενον αὐτῆς, ὅντινα λόγον ὁρισµόν τε καὶ ὅρον ἐξαιρέτως ἐκάλεσαν οἱ µετὰ Πλάτωνα.
9.5.13. ἐν δὲ τῷ Φιλήβῳ καὶ τῷ Φαίδρῳ δείκνυσιν εἰς τεχνῶν σύστασιν ἀναγκαιοτάτην εἶναι τὴν διαιρετικὴν καὶ συνθετικὴν θεωρίαν γεγυµνάσθαι τε κελεύει διττῶς κατ’ αὐτὴν ἀπὸ µὲν τοῦ πρώτου καὶ γενικωτάτου καταβαίνοντας ἐπὶ τὰ µηκέτι τοµὴν δεχόµενα διὰ τῶν ἐν τῷ µεταξὺ διαφορῶν, δι’ ὧν καὶ τοὺς ὁρισµοὺς τῶν εἰδῶν ἐδεδείχειν συνισταµένους ἐν Σοφιστῇ καὶ Πολιτικῷ, ἔµπαλιν δ’ ἀπὸ τῶν εἰδικωτάτων πολλῶν ὄντων ἀναβαίνοντας ἐπὶ τὸ πρῶτον γένος κατὰ σύνθεσιν· ὁδὸν µὲν γὰρ εἶναι µίαν ἀµφοῖν, ὁδοιπορίαν δὲ διττὴν ἀπὸ θατέρου τῶν πρώτων ἐπὶ θάτερον ἐναλλὰξ ἰόντι.
9.5.14. λέγει δὲ περὶ αὐτῶν ἐν µὲν τῷ Φαίδρῳ κατὰ τήνδε τὴν λέξιν· “—ἐµοὶ δὲ φαίνεται τὰ µὲν ἄλλα τῷ ὄντι παιδιᾷ πεπαῖχθαι· τούτων δέ τινων ἐκ τύχης ῥηθέντων δυοῖν εἰδῶν, εἰ αὐτοῖν τὴν δύναµιν τέχνῃ λαβεῖν δύναιτό τις, οὐκ ἄχαρι.
9.5.15. —τίνων δή;– εἰς µίαν τε ἰδέαν συνορῶντα ἄγειν τὰ πολλαχῇ διεσπαρµένα, ἵν’ ἕκαστον ὁριζόµενος δῆλον ποιῇ περὶ οὗ ἂν ἀεὶ διδάσκειν ἐθέλῃ, ὥσπερ τὰ νῦν δὴ περὶ ἔρωτος ὅ ἐστιν ὁρισθέν, εἴτε εὖ εἴτε κακῶς ἐλέχθη, τὸ γοῦν σαφὲς καὶ τὸ αὐτὸ αὑτῷ ὁµολογούµενον διὰ ταῦτα ἔσχεν εἰπεῖν ὁ λόγος.
9.5.16. —τὸ δ’ ἕτερον δὴ εἶδος τί λέγεις, ὦ Σώκρατες;– τὸ πάλιν κατ’ εἴδη δύνασθαι διατέµνειν, κατὰ ἄρθρα ᾗ πέφυκε καὶ µὴ ἐπιχειρεῖν καταγνύναι µέρος µηδὲν κακοῦ µαγείρου τρόπῳ χρώµενον.”
9.5.17. ταῦτα µὲν οὖν καθόλου περὶ τῆς διαιρετικῆς τε καὶ συνθετικῆς µεθόδου λέλεκται τῷ Πλάτωνι. µεταβὰς δ’ ἐπὶ τὴν ῥητορικὴν τέχνην, εἴη δ’ ἂν ἡµῖν ἕν τι τοῦτο παράδειγµα τῆς ὅλης πραγµατείας, τάδε γράφει·
9.5.18. “—ἐπειδὴ λόγου δύναµις τυγχάνει ψυχαγωγία οὖσα, τὸν µέλλοντα ῥητορικὸν ἔσεσθαι ἀνάγκη εἰδέναι ψυχὴ ὅσα εἴδη ἔχει.
9.5.19. ἔστιν οὖν τόσα καὶ τόσα καὶ τοῖα καὶ τοῖα, ὅθεν οἱ µὲν τοιοίδε οἱ δὲ τοιοίδε γίγνονται. τούτων δ’ οὕτω διῃρηµένων λόγων αὖ τόσα καὶ τόσα ἐστὶν εἴδη, τοιόνδε δὲ ἕκαστον.
9.5.20. οἱ µὲν οὖν τοιοίδε ὑπὸ τοιῶνδε λόγων διὰ τήνδε τὴν αἰτίαν εἰς τὰ τοιάδε εὐπειθεῖς, οἱ δὲ τοιοίδε διὰ τάδε δυσπειθεῖς.
9.5.21. δεῖ δὴ ταῦτα ἱκανῶς νοήσαντα µετὰ ταῦτα θεώµενον αὐτὰ ἐν ταῖς πράξεσιν ὄντα τε καὶ πραττόµενα ὀξέως δύνασθαι ἐπακολουθεῖν τῇ αἰσθήσει ἢ µηδὲν εἶναι πω πλέον αὐτῷ ὧν τότε ἤκουε λόγων ξυνών.
9.5.22. ὅταν δ’ εἰπεῖν τε ἱκανῶς ἔχῃ οἷος ὑφ’ οἵων πείθεται παραγιγνόµενόν τε δυνατὸς ᾖ διαισθανόµενος ἑαυτῷ ἐνδείκνυσθαι ὅτι οὗτός ἐστι καὶ αὕτη ἡ φύσις περὶ ἧς τότε ἦσαν οἱ λόγοι νῦν ἔργῳ παροῦσά σοι, ᾗ προσοιστέον τούσδε ὧδε τοὺς λόγους ἐπὶ τὴν τῶνδε πειθώ, πάντα δὴ ταῦτ’ ἔχοντι, προσλαβόντι καιροὺς τοῦ πότε λεκτέον καὶ ἐπισχετέον βραχυλογίας τε [καὶ] αὖ καὶ ἐλεεινολογίας καὶ δεινώσεως ἑκάστων τε ὅσα ἂν εἴδη λόγων µάθῃ, τούτων τὴν εὐκαιρίαν τε καὶ ἀκαιρίαν διαγνόντι καλῶς τε καὶ τελέως ἐστὶν ἡ τέχνη ἀπειργασµένη, πρότερον δ’ οὔ.
9.5.23. ἀλλ’ ὅ τι ἂν αὐτῶν τις ἐλλείπῃ λέγων ἢ διδάσκων ἢ γράφων, φῇ δὲ τέχνῃ λέγειν, ὁ µὴ πειθόµενος κρατεῖ.”
9.5.24. ταῦτα οὖν αὐτῷ λέλεκται περὶ τῆς ῥητορικῆς ἐνταῦθα διδάσκοντι πῶς ἄν τις αὐτὴν ἄριστα συστήσαιτο µεθόδῳ χρώµενος, οὐ καθάπερ οἱ πολλοὶ δι’ ἐµπειρίας τε καὶ τριβῆς.
9.5.25. ἔτι τε πρὸς τούτοις κατωτέρω µετὰ τὸ διελθεῖν ἐν τῷ µεταξὺ χρήσιµα πολλὰ συγκεφαλαιούµενος αὐτὰ κατὰ λέξιν οὕτως ἔφη·
9.5.26. “ὥστ’ εἰ µὲν ἄλλο τι περὶ τέχνης λόγων λέγεις, ἀκούοιµεν ἄν, εἰ δὲ µή, οἷς νῦν δὴ διήλθοµεν πεισόµεθα, ὡς ἐὰν µή τις τῶν τ’ ἀκουσοµένων τὰς φύσεις διαριθµήσηται καὶ κατ’ εἴδη τε διαιρεῖσθαι τὰ ὄντα καὶ µιᾷ ἰδέᾳ ἀδύνατος ᾖ καθ’ ἓν ἕκαστον περιλαµβάνειν, οὔποτ’ ἔσται τεχνικὸς λόγων πέρι καθόσον δυνατὸν ἀνθρώπῳ.”
9.5.27. Ἐν τούτῳ µὲν τῷ βιβλίῳ διὰ συντόµων ἐδήλωσε περί τε τῆς τῶν τεχνῶν ἁπασῶν καθόλου συστάσεως καὶ περὶ τῆς ῥητορικῆς, ἀκριβέστατα δὲ τὸν λόγον ὅλον ἐν τῷ Φιλήβῳ διῆλθεν. ἐγὼ δὲ ἀπὸ τῶν ἐπικαιροτάτων ἄρξοµαι παραγράψας αὐτοῦ πρώτην τήνδε τὴν ῥῆσιν·
9.5.28. “—φωνὴ µὲν ἡµῖν ἐστί που µία διὰ τοῦ στόµατος ἰοῦσα καὶ ἄπειρος αὖ πλήθει πάντων τε καὶ ἑκάστου.– τί µήν; —καὶ οὐδὲν ἑτέρῳ γε τούτων ἐσµέν πω σοφοί, οὔτε ὅτι τὸ ἄπειρον αὐτῆς ἴσµεν οὔθ’ ὅτι τὸ ἕν· ἀλλ’ ὅτι ὁπόσα τέ ἐστι καὶ ὁποῖα, τοῦτο ἔστι τὸ γραµµατικὸν ἕκαστον ποιοῦν ἡµῶν.
9.5.29. —ἀληθέστατα.– καὶ µὴν καὶ τὸ µουσικὸν ὃ τυγχάνει ποιοῦν, τοῦτ’ ἔστι ταὐτόν. —πῶς; φωνὴ µέν που καὶ τὸ κατ’ ἐκείνην τὴν τέχνην ἐστὶ µία ἐν αὐτῇ.– πῶς δ’ οὔ; —δύο δὲ θῶµεν, βαρὺ καὶ ὀξύ, καὶ τρίτον ὁµότονον· ἢ πῶς;– οὕτως. – ἀλλ’ οὔπω σοφὸς ἂν εἴης τὴν µουσικὴν εἰδὼς ταῦτα µόνα, µὴ εἰδὼς δέ, ὡς ἔπος εἰπεῖν, εἰς ταῦτα οὐδενὸς ἄξιος ἔσῃ.
9.5.30. —οὐ γὰρ οὖν.– ἀλλ’ ὦ φίλε ἐπειδὰν λάβῃς ὁπόσα τὰ διαστήµατά ἐστι τὸν ἀριθµὸν τῆς φωνῆς ὀξύτητός τε πέρι καὶ βαρύτητος καὶ ὁποῖα καὶ τοὺς ὅρους τῶν διαστηµάτων καὶ τὰ ἐκ τούτων ὅσα συστήµατα γέγονεν, ἃ κατιδόντες οἱ πρόσθεν παρέδοσαν ἡµῖν τοῖς ἑποµένοις ἐκείνοις καλεῖν αὐτὰ ἁρµονίας, ἔν τε ταῖς κινήσεσιν αὖ τοῦ σώµατος ἕτερα τοιαῦτα ἐνόντα πάθη γιγνόµενα, ἃ δὴ δι’ ἀριθµῶν µετρηθέντα δεῖν αὖ φασι ῥυθµοὺς καὶ µέτρα ἐπονοµάζειν καὶ ἅµα ἐννοεῖν ὡς οὕτω δεῖ περὶ παντὸς ἑνὸς καὶ πολλῶν σκοπεῖν· ὅταν γὰρ ταῦτά τε λάβῃς οὕτω, τότε ἐγένου σοφός· ὅταν δ’ ἄλλο τῶν ὄντων ὁτιοῦν ταύτῃ σκοπούµενος ἕλῃς, οὕτως ἔµφρων περὶ τούτου γέγονας.
9.5.31. τὸ δ’ ἄπειρόν σε ἑκάστων καὶ ἐν ἑκάστοις πλῆθος ἄπειρον ἑκάστοτε ποιεῖ τοῦ φρονεῖν καὶ οὐκ ἐλλόγιµον οὐδ’ ἐνάριθµον, ἅτ’ οὐκ εἰς ἀριθµὸν οὐδένα ἐν οὐδενὶ πώποτε ἀπιδόντα.
9.5.32. —κάλλιστα, ὦ Φίληβε, ἔµοιγε τὰ νῦν λεγόµενα εἰρηκέναι φαίνεται Σωκράτης.– καὶ ἐµοὶ ταῦτά γε αὐτά· ἀλλὰ τί δή ποτε πρὸς ἡµᾶς οὗτος ὁ λόγος εἴρηται νῦν καὶ τί ποτε βουλόµενος; —ὀρθῶς µέντοι τοῦθ’ ἡµᾶς, ὦ Πρώταρχε, ἠρώτησε Φίληβος.– πάνυ µὲν οὖν καὶ ἀποκρίνου γε αὐτῷ.
9.5.33. —δράσω ταῦτα διελθὼν σµικρὸν ἔτι περὶ αὐτῶν τούτων. ὥσπερ γὰρ ἓν ὁτιοῦν εἴ τίς ποτε λάβοι, τούτων, ὥς φαµεν, οὐκ ἐπ’ ἀπείρου φύσιν [ἀεὶ] δεῖ βλέπειν εὐθὺς ἀλλ’ ἐπί τινα ἀριθµόν, οὕτω καὶ τὸ ἐναντίον ὅταν τις τὸ ἄπειρον ἀναγκασθῇ πρῶτον λαµβάνειν, µὴ ἐπὶ τὸ ἓν τοῦτο εὐθὺς ἀλλ’ ἐπ’ ἀριθµὸν αὖ τινα πλῆθος ἕκαστον ἔχοντά τι κατανοεῖν, τελευτᾶν τ’ ἐκ πάντων εἰς ἕν.
9.5.34. πάλιν δὲ ἐν τοῖς γράµµασι τὸ νῦν λεγόµενον λάβωµεν. —πῶς;– ἐπειδὴ φωνὴν ἄπειρον κατενόησεν εἴτε τις θεὸς εἴτε καὶ θεῖος ἄνθρωπος, ὡς λόγος ἐν Αἰγύπτῳ Θεύθ τινα τούτων γενέσθαι λέγων, ὃς πρῶτος τὰ φωνήεντα ἐν τῷ ἀπείρῳ κατενόησεν οὐχ ἓν ὄντα ἀλλὰ πλείω, καὶ πάλιν ἕτερα φωνῆς µὲν οὔ, φθόγγου δὲ µετέχοντά τινος, ἀριθµὸν δέ τινα καὶ τούτων εἶναι· τρίτον δὲ εἶδος γραµµάτων διεστήσατο τὰ νῦν λεγόµενα ἄφωνα ἡµῖν· τὸ µετὰ τοῦτο διῄρει τά τε ἄφωνα καὶ ἄφθογγα µέχρις ἑνὸς ἑκάστου καὶ τὰ φωνήεντα καὶ τὰ µέσα κατὰ τὸν αὐτὸν τρόπον, ἕως ἀριθµὸν αὐτῶν λαβὼν ἑνί τε ἑκάστῳ καὶ σύµπασι στοιχεῖον ἐπωνόµασε.
9.5.35. καθορῶν δ’ ὡς οὐδεὶς ἡµῶν οὐδ’ ἂν ἓν αὐτὸ καθ’ ἑαυτὸ ἄνευ πάντων αὐτῶν µάθοι, τοῦτον τὸν δεσµὸν αὖ λογισάµενος ὡς ὄντα ἕνα καὶ ταῦτα πάντα ἕν πως ποιοῦντα, µίαν ἐπ’ αὐτοῖς ὡς οὖσαν γραµµατικὴν τέχνην ἐπεφθέγξατο προσειπών.”
9.5.36. ταῦτα µὲν ὁ Πλάτων ἔγραψεν ἐν Φιλήβῳ περὶ συστάσεως τεχνῶν, τῆς κατὰ µέθοδον δηλονότι τὴν λογικήν, οὐ τῆς ἐκ τῆς πολυχρονίου τηρήσεως καὶ τῆς τῶν κατὰ µέρος ἀθροιζοµένης ἐµπειρίας.
9.5.37. ὅτι δ’ οὐκ ἄνευ τοῦ γεγυµνάσθαι περὶ διαίρεσίν τε καὶ σύνθεσιν οἷόν τε γενέσθαι τὴν λογικὴν σύστασιν τῶν τεχνῶν, εὔδηλόν ἐστιν ἐξ ὧν ἄχρι τοῦ δεῦρο λέλεκταί µοι.
9.5.38. καὶ µέντοι καὶ καθ’ ὅλον τὸ βιβλίον τὸν Φίληβον ἐν τοῖς ἑξῆς ἔργῳ δείκνυσι τὴν µέθοδον ἐπὶ τῆς ἡδονῆς ἁπάσας αὐτῆς τὰς διαφορὰς διελθών.
9.6.1. Οὕτω δὲ καὶ ὁ ῾Ιπποκράτης ἔφθασεν ἐν τῷ περὶ διαίτης ὀξέων µεµψάµενος τοὺς Κνιδίους ἰατροὺς ὡς ἀγνοοῦντας τὰς κατ’ εἴδη καὶ γένη διαφορὰς τῶν νοσηµάτων, αὐτὸς δὲ δείκνυσι τοὺς διορισµοὺς καθ’ οὓς τὸ δοκοῦν ἓν εἶναι πολλὰ γίγνεται τεµνόµενον, οὐκ ἐπὶ νοσηµάτων µόνον ἀλλὰ καὶ τῶν ἄλλων ἁπάντων, ἐν ᾧ τοὺς πλείστους τῶν ἐνδοξοτάτων ἰατρῶν εὑρεῖν ἐστιν ἐσφαλµένους ἄχρι καὶ τῶν βοηθηµάτων.
9.6.2. ἔνιοι µὲν γὰρ ἐπὶ τὰς κατὰ µέρος αὐτῶν ἐλθόντες χρείας ἀµέθοδον εἰργάσαντο τὴν διδασκαλίαν, ἔνιοι δὲ τὸ κοινότατον εἰπόντες ἄχρι µὲν τῆς προχείρου φαντασίας µεθοδικώτερον ἐποιήσαντο τὸν λόγον, τῇ ἀληθείᾳ δὲ µοχθηρότερον.
9.6.3. ἐντεῦθεν δὲ διεφώνησαν ἀλλήλοις, ἔνιοι µὲν ὡς οἰκεῖον βοήθηµα τοῦδέ τινος τοῦ πάθους, οἷον, εἰ τύχοι, πλευρίτιδος, ἀποφηνάµενοι τὴν φλεβοτοµίαν, ἔνιοι δὲ τὴν κάθαρσιν, ὥσπερ γε καὶ πυρίαν οἱ µὲν διὰ σπόγγων, οἱ δὲ διὰ τῶν καλουµένων ὑπὸ τῶν ἰατρῶν µαρσίπων ἤ τινος ἑτέρου.
9.6.4. κατὰ ταὐτὰ δὲ καὶ περὶ λουτρῶν καὶ περὶ ἀλουτίας διηνέχθησαν ὀξυµέλιτός τε καὶ µελικράτου καὶ ὕδατος καὶ οἴνου καὶ πτισάνης ἤτοι τοῦ διηθηµένου χυλοῦ µόνου διδόντες ἢ τῆς κριθώδους µόνης, οἱ δὲ καὶ σιτίων, ἄλλως ἄλλου διορισαµένου τάς τε διαφορὰς τῶν καµνόντων καὶ τῶν εἰρηµένων, <ὧν> ἔδειξε χρῇζον τὸ τῆς πλευρίτιδος πάθος.
9.6.5. ὅπως µὲν οὖν αὐτὸς διῆλθεν ἀτακτότερον πρῶτος εὑρίσκων, ἐν τοῖς ὑποµνήµασιν ἐξήγηµαι τοῦ Περὶ διαίτης ὀξέων, ὅ τινες µὲν ἐπιγράφουσι Πρὸς τὰς Κνιδίας γνώµας, ἔνιοι δὲ Περὶ πτισάνης, ἑκάτεροι µοχθηρῶς.
9.6.6. ἐγὼ δ’ ἵνα καὶ τούτου τοῦ λόγου ἔχωσι διὰ συντόµων σαφῆ τὴν διδασκαλίαν οἱ φιλοµαθεῖς, οὐκ ὀκνήσω δηλῶσαι τὰ κεφάλαια.
9.6.7. τῶν γάρ τοι πλευριτικῶν ἄρτι µὲν ἀρχοµένων ὀδυνᾶσθαι τὴν πλευράν, ὡς ἂν οὐδέπω τῆς διαθέσεως οὔσης σαφοῦς, ἀ<πο>πειρᾶσθαι κελεύει τῶν πυριάσεών τε καὶ θερµασµάτων ὀνοµαζοµένων καὶ διῆλθεν αὐτὸς τὴν ὕλην· εἶτα ἂν µὴ λύηται σκεψάµενον εἴτε “νεοβρῶτι ἐόντι” καὶ εἴτε “ὑποκεχωρηκυίας τῆς κοιλίας” εἴτε µή, διδάσκει τί ποιητέον ἐστίν.
9.6.8. ἐὰν δὲ µὴ ὑπείκῃ πρὸς ταῦτα, διορισµοὺς ἔγραψε τῶν τε φλεβοτοµίας δεοµένων καὶ τῶν καθάρσεως ἐπὶ τίνων τε χρὴ µελικράτῳ ποτῷ χρῆσθαι ἢ ὀξυµέλιτι ἢ ὕδατι µέχρι κρίσεως µηδεµίαν διδόντα τροφήν, ἐπὶ τίνων τε χυλῷ πτισάνης ἢ τῇ κριθῇ χρηστέον τηνικαῦτα καὶ σιτία δοτέον ἐστί· κατὰ δὲ τὸν αὐτὸν τρόπον καὶ περὶ οἴνου δόσεως διορίζεται τίσι τε χρὴ διδόναι καὶ τίσι µὴ καὶ ὁπότε καὶ ὁποῖον· ὡσαύτως δὲ καὶ περὶ λουτρῶν ὅσα τ’ ἄλλα τοιαῦτα.
9.6.9. Διττῆς δ’ οὔσης ἁµαρτίας ἐν ταῖς διαιρέσεσι διὰ τὸ τοὺς µὲν ἐλλιπέστερον τέµνειν, τοὺς δ’ ὑπερβάλλειν εἰς οὐκ οἰκεῖον τῷ τεµνοµένῳ πλῆθος, ἑκάτερον αὐτῶν ὁ ῾Ιπποκράτης µεµφόµενος ἐν ἀρχῇ µὲν τοῦ βιβλίου τάδε φησί·
9.6.10. “τὰς µέντοι πολυτροπίας τὰς ἐν ἑκάστῃσι τῶν νούσων καὶ τὴν πολυσχιδίαν αὐτῶν οὐκ ἠγνόουν ἔνιοι, τοὺς δ’ ἀριθµοὺς ἑκάστου τῶν νοσηµάτων σάφα ἐθέλοντες φράζειν οὐκ ὀρθῶς ἔγραψαν.
9.6.11. µὴ γὰρ καὶ οὐκ εὐαρίθµητον ᾖ, εἰ τουτέῳ τις σηµανεῖται τὴν τῶν καµνόντων νοῦσον, <τῷ> τὸ ἕτερον τοῦ ἑτέρου διαφέρειν τι, [τὸ] µὴ τωὐτὸ δὲ νόσηµα δοκέειν εἶναι, ἢν µὴ τωὐτὸ οὔνοµα ἔχῃ.”
9.6.12. ἐπὶ δὲ τῶν ἰηµάτων ἔµπαλιν ὡς ἐλλιπόντων αὐτῶν ὧδέ πώς φησι· “καὶ οὐ µόνον διὰ τοῦτο οὐκ ἐπαινέω, ἀλλ’ ὅτι καὶ ὀλίγοισι τὸν ἀριθµὸν τοῖσιν ἄκεσι χρέονται.”
9.6.13. µετὰ δὲ ταῦτα προβαλὼν τὸ <ἐν> τῷ προβλήµατι χρησιµώτατον οὐ σαφῶς αὐτοῦ τὴν λύσιν ἔγραψεν καὶ διὰ τοῦτ’ ἠγνοήθη πολλοῖς τῶν ἰατρῶν ὅλη τοῦ προβλήµατος ἡ δύναµις.
9.6.14. ἐξηγησάµην µὲν οὖν ὅλον τὸν λόγον τοῦτον ἐν τῷ πρώτῳ Περὶ διαίτης ὀξέων ὑποµνήµατι, συντόµως δ’ αὐτοῦ καὶ νῦν εἰπεῖν ἀναγκαῖόν ἐστι τὴν δύναµιν.
9.6.15. αὐτὸ µὲν τὸ πρόβληµα κατὰ τήνδε τὴν λέξιν ἔγραψεν ὁ ῾Ιπποκράτης· “δοκεῖ δέ µοι ἄξια γραφῆς εἶναι καὶ µάλιστα ὁκόσα τε ἀκαταµάθητά ἐστι τοῖσιν ἰητροῖσιν, ἐπίκαιρα ἐόντα εἰδέναι, καὶ ὁκόσα µεγάλας ὠφελείας φέρει ἢ µεγάλας βλάβας.
9.6.16. ἀκαταµάθητα δ’ ἐστὶ καὶ τάδε· διὰ τί ἄρα ἐν τῇσιν ὀξείῃσι νούσοισιν οἱ µέν τινες τῶν ἰητρῶν πάντα τὸν αἰῶνα διατελοῦσι πτισάνην διδόντες ἀδιήθητον καὶ νοµίζουσιν ὀρθῶς ἰητρεύειν, οἱ δέ τινες περὶ παντὸς ποιοῦνται ὅπως κριθὴν µηδεµίην καταπίνῃ ὁ κάµνων, µεγάλην γὰρ βλάβην ἡγέονται εἶναι, ἀλλὰ δι’ ὀθονίου τὸν χυλὸν διηθέοντες διδόασιν· οἱ δ’ αὖ τινες αὐτέων οὔτ’ ἂν πτισάνην παχεῖαν δοῖεν οὔτ’ αὖ χυλόν, οἱ µὲν µέχρι ἂν ἑβδοµαῖος ὁ κάµνων γένηται, οἱ δὲ καὶ διὰ τέλους ἄχρι ἂν κριθῇ ἡ νοῦσος.
9.6.17. µάλα µὲν οὖν οὐδὲ προβάλλεσθαι τὰ τοιαῦτα ζητήµατα εἰθισµένοι εἰσὶν οἱ ἰητροί, ἴσως δ’ οὐδὲ προβαλλόµενα εὑρίσκεται. καίτοι διαβολήν γ’ ἔχει ὅλη ἡ τέχνη πρὸς τῶν δηµοτέων µεγάλην <ὡς> µηδὲ δοκεῖν ὅλως ἰητρικὴν εἶναι. ὥστ’ ἔν γε τοῖσιν ὀξυτάτοισιν τῶν νοσηµάτων τοσόνδε διοίσουσιν ἀλλήλων οἱ χειρώνακτες, ὥστε ἃ ὁ ἕτερος προσφέρει ἡγεύµενος ἄριστα εἶναι, ταῦτα νοµίζειν ἤδη τὸν ἕτερον κακὰ εἶναι.”
9.6.18. καὶ µετ’ ὀλίγα, “φηµὶ δὴ πάνκαλον εἶναι τοῦτο τὸ σκέµµα, ἠδελφισµένον τοῖσι πλείστοισι τῶν ἐν τῇ τέχνῃ καὶ ἐπικαιροτάτοισι· καὶ γὰρ τοῖσι νοσέουσι πᾶσιν ἐς ὑγίειάν τι µέγα δύνασθαι καὶ τοῖσιν ὑγιαίνουσιν ἐς ἀσφάλειαν καὶ τοῖσιν ἀσκέουσιν ἐς εὐεξίην καὶ ἐς ὅ τι ἕκαστος ἐθέλει.”
9.6.19. Tὸ περὶ τῆς διαφωνίας, φησί, τῶν τεχνιτῶν σκέµµα µεγίστην ἔχει δύναµιν οὐ µόνοις τοῖς νοσοῦσιν ἐς ὑγιείας κτῆσιν, ἀλλὰ καὶ τοῖς ὑγιαίνουσιν, ἐς φυλακὴν αὐτῆς δηλονότι, καὶ τοῖς ἀσκοῦσιν ἐς εὐεξίην τοῦ σώµατος πρός τε τὴν κτῆσιν αὐτῆς καὶ διαµονήν· εἶτα προσέθηκε “καὶ ἐς ὅ τι ἕκαστος ἐθέλει,” δηλῶν ἡµῖν οὐ µόνον εἰς ἰατρικὴν ἀλλὰ καὶ τὰς ἄλλας τέχνας ἐκτετάσθαι τὸ σκέµµα καὶ τὴν λύσιν αὐτοῦ.
9.6.20. θαυµάσαι γάρ ἐστι διὰ τί τέχνην µετιόντες οἱ ἰητροὶ καθ’ ἣν τῇ πείρᾳ τὰ προσφερόµενα βοηθήµατα κριθῆναι δύναται, πότερον ὠφέλησεν ἢ ἔβλαψεν, ὅµως ἐναντιωτάτας ἀποφάσεις ἐποιήσαντο περὶ τῶν ὠφελούντων τε καὶ βλαπτόντων.
9.6.21. ἐν µὲν γὰρ φιλοσοφίᾳ µὴ πεπαῦσθαι τὰς πλείστας τῶν διαφωνιῶν οὐδὲν θαυµαστόν, ὡς ἂν µὴ δυναµένων τῶν πραγµάτων ἐναργῶς κριθῆναι τῇ πείρᾳ καὶ διὰ τοῦτο τινῶν µὲν ἀποφηναµένων ἀγέννητον εἶναι τὸν κόσµον, τινῶν δὲ γεννητόν, ὥσπερ γε καὶ τινῶν µὲν οὐδὲν ἔξωθεν αὐτοῦ περιέχον εἶναι, τινῶν δὲ εἶναι λεγόντων καὶ τούτων αὐτῶν [περιεχόµενόν τι φάντων] ἐνίων µὲν κενὸν ἀποφηναµένων εἶναι τοῦτο µηδεµίαν οὐσίαν ἔχον ἐν ἑαυτῷ, τινῶν δὲ κόσµους ἄλλους ἀριθµῷ ἀπεριλήπτους, ὡς εἰς ἄπειρον ἐκτετάσθαι πλῆθος.
9.6.22. αἰσθήσει γὰρ ἐναργεῖ τὴν τοιαύτην διαφωνίαν ἀδύνατον κριθῆναι. οὐ µὴν ὅµοιόν γέ ἐστι τὸ τῆς ὠφελείας καὶ βλάβης τῶν προσφεροµένων τοῖς σώµασιν ἰαµάτων εἰς διαφωνίαν ἀφικόµενον ἐν τοῖς ἰατροῖς, δυναµένοις γ’ αὐτῶν κρῖναι τῇ πείρᾳ τό τ’ ὠφελοῦν καὶ τὸ βλάπτον.
9.6.23. Tούτου τοίνυν τοῦ ζητήµατος ἡ λύσις οὐ πάνυ τι σαφῶς εἴρηται τῷ ῾Ιπποκράτει καὶ διὰ τοῦτο σχεδὸν ἅπαντας ἔλαθε τοὺς ἐξηγησαµένους τὸ βιβλίον.
9.6.24. ἐστὶ δὲ τοιάδε· τῶν νοσούντων ἔνιοι µὲν ἀσιτίας χρῄζουσιν ἄχρις ἂν ἡ νοῦσος κριθῇ, τινὲς δὲ τροφῆς καὶ τούτων ἔνιοι µὲν τῆς κριθώδους πτισάνης, ἔνιοι δὲ τοῦ χυλοῦ µόνου, καθάπερ γε καὶ στερεωτέρας ἔνιοι, καὶ µέντοι καί τινες µὲν ὀξυµέλιτος ἢ µελικράτου, τινὲς δ’ ὕδατος ἢ οἴνου.
9.6.25. διὰ τοῦτο τοῖς ἰατροῖς, ὅσοι τῇ πείρᾳ µόνῃ τὴν τέχνην συνεστήσαντο, χρήσιµον ἔδοξεν ἐκεῖνο µόνον ὃ κατὰ τύχην αὐτοῖς ἐφάνη πλεονάκις ὠφελῆσαν. οὐδὲ γὰρ ἐπὶ τοὐναντίον εἶδος ἀφικέσθαι τῆς διαίτης τολµῶσιν ὡς κἀκείνου πειραθῆναι, τὴν ἀτυχίαν δεδιότες.
9.6.26. µόνος οὖν ὁ τήν τε φύσιν εἰδὼς τοῦ κάµνοντος καὶ τὴν τοῦ νοσήµατος διάθεσιν καὶ τὴν τοῦ προσαχθησοµένου βοηθήµατος δύναµιν ἔτι τε τὸν καιρὸν ἐν ᾧ χρηστέον αὐτῷ, τολµῆσαι δυνήσεται χρησάµενος τῷ λογικῶς ἐπινοηθέντι βοηθήµατι τῇ πείρᾳ βεβαιῶσαι τὴν ἐλπίδα.
9.6.27. ὥστε µόνος εὑρήσει τῆς τε διαφωνίας τὴν αἰτίαν καὶ τοὺς διορισµοὺς οἷς προσέχων τις ἐπὶ τὸ τῷ κάµνοντι συµφέρον ἀφίξεται. τῶν δ’ ἄλλων οὐδεὶς γνώσεται τοῦτο· τοῖς [τε] γὰρ ἐγνωσµένοις διὰ πείρας ἐπιµένοντες ἐκεῖνα µόνα παραλαµβάνουσιν αἰτιώµενοι φύσιν ἢ τύχην ἤ τι τοιοῦτον τῆς βλάβης αἴτιον γενέσθαι.
9.6.28. Tοῦτ’ οὖν αὐτὸ καὶ κατὰ τὸ περὶ ἀγµῶν ἐδήλωσεν ὁ ῾Ιπποκράτης ἐπὶ τῶν µεθ’ ἕλκους καταγµάτων ἐν τῇδε τῇ ῥήσει· “ἄλλοι δέ τινές εἰσιν οἳ ὀθονίοισι τὰ τοιαῦτ’ ἰητρεύουσιν εὐθέως καὶ ἔνθεν µὲν καὶ ἔνθεν ἐπιδέουσι τοῖσιν ὀθονίοισι, κατὰ τὸ ἕλκος δὲ αὐτὸ διαλείπουσι καὶ ἐῶσιν ἀνεψύχθαι· ἔπειτα καὶ ἐπιτιθέασιν ἐπὶ τὸ ἕλκος τῶν καθαρτικῶν τι καὶ σπλήνεσιν οἰνηροῖσιν ἢ ἐρίοισιν οἰσυπροῖσι θεραπεύουσιν.
9.6.29. αὕτη ἡ ἴασις κακὴ καὶ εἰκὸς τοὺς οὕτως ἰητρεύοντας τὰ µέγιστα ἀσυνετέειν καὶ ἐν τοῖσιν ἄλλοισι κατήγµασι καὶ ἐν τοῖσι τοιούτοισι.
9.6.30. µέγιστον γάρ ἐστι τὸ γιγνώσκειν καθ’ ὁποῖον τρόπον χρὴ τὴν ἀρχὴν βάλλεσθαι τοῦ ὀθονίου καὶ καθ’ ὁποῖον µάλιστα πεπιέχθαι καὶ οἷά τε ὠφελέονται ἢν ὀρθῶς τις βάλληται τὴν ἀρχὴν καὶ πιέζῃ ᾗ µάλιστα χρή, καὶ οἷα βλάπτονται ἢν µὴ ὀρθῶς τις βάλληται µηδὲ πιέζῃ <ᾗ µάλιστα χρή>, ἀλλὰ ἔνθεν καὶ ἔνθεν.
9.6.31. εἴρηται µὲν οὖν καὶ ἐν τοῖσι πρόσθεν γεγραµµένοισιν ὁποῖα ἀφ’ ἑκατέρων ἀποβαίνει, µαρτυρέει δὲ καὶ αὐτὴ ἡ ἰητρική· ἀνάγκη γὰρ τῷ οὕτως ἐπιδεοµένῳ τὸ οἶδος ἐξαείρεσθαι εἰς αὐτὸ τὸ ἕλκος.
9.6.32. καὶ γὰρ εἰ ὑγιὴς χρὼς ἔνθεν µὲν καὶ ἔνθεν ἐπιδεθείη, ἐν µέσῳ δὲ διαλειφθείη, µάλιστα κατὰ τὴν διάλειψιν οἰδήσειεν ἂν καὶ ἀχροιήσειε.
9.6.33. πῶς οὖν οὐχὶ ἕλκος γε ταῦτ’ ἂν πάθοι; ἀναγκαίως οὖν ἔχει ἄχροον µὲν καὶ ἐκπεπιεγµένον εἶναι τὸ ἕλκος, δακρυῶδές τε καὶ ἀνεκπύητον, ὀστέα δ’ ἢν <καὶ µὴ> µέλ<λ>ῃ ἀποστῆναι ἀποστατικὰ γενέσθαι· σφυγµῶδές τε καὶ πυρετῶδες τὸ ἕλκος ἂν εἴη.
9.6.34. ἀναγκάζονται <δὲ> διὰ τὸ οἶδος ἐπικαταπλάσσειν· ἀσύµφορον δὲ καὶ τοῦτο τοῖσιν ἔνθεν καὶ ἔνθεν ἐπιδεοµένοισιν· ἄχθος γὰρ ἀνωφελὲς πρὸς τῷ ἄλλῳ σφυγµῷ ἐπιγίγνεται.
9.6.35. τελευτῶντες δ’ ἀπολύουσι τὰ ἐπιδέσµατα, ὁπόταν σφιν παλινκοτέῃ, καὶ ἰητρεύουσι τὸ λοιπὸν ἄνευ ἐπιδέσιος· οὐδὲν δὲ ἧσσον καὶ ἤν τι ἄλλο τοιοῦτον λάβωσι, τῷ αὐτῷ τρόπῳ ἰητρεύουσιν.
9.6.36. οὐ γὰρ οἴονται τὴν ἐπίδεσιν τὴν ἔνθεν καὶ ἔνθεν καὶ τὴν ἀνάψυξιν αἰτίαν εἶναι τοῦ ἕλκους, ἀλλὰ ἄλλην τινὰ ἀτυχίην.”
9.6.37. οὐκ οἴονται, φησί, τὴν κακὴν ἐπίδεσιν αἰτίαν εἶναι τῆς βλάβης, ἀλλ’ ἄλλην τινὰ ἀτυχίαν. διὰ τοῦτ’ οὖν οὐδ’ ἀφίστανται τῆς εἰωθυίας αὐτοῖς ἀγωγῆς, ἀλλ’ ἐπιµένουσι τοῖς κακῶς ἐγνωσµένοις.
9.6.38. Aὕτη µοι ἡ τοῦ προβλήµατος λύσις ἐστί, καθ’ ὃ τὴν αἰτίαν ἡµᾶς σκέψασθαι τῆς ἐν τοῖς ἰάµασι δεῖ διαφωνίας, ἣν καθόλου περιλαβὼν ἄν τις εἴποι διαφορὰν εἶναι τοῦ γενικῶς νοουµένου τε καὶ λεγοµένου καὶ προβαλλοµένου πράγµατος, ἐάν τε πάθος ἐάν τε ὕλη τις ᾖ βοηθήµατος.
9.6.39. λέγω δὲ πάθος µὲν οἷον τὴν πλευρῖτιν, ἐφ’ ἧς ὡς ἐπὶ παραδείγµατος ἐποιήσατο τὸν λόγον, ὕλην δὲ µελίκρατον ἢ οἶνον ἢ ὕδωρ ἢ ὀξύκρατον.
9.6.40. καθ’ ἕκαστον γὰρ τούτων ἴδιαί τινές εἰσι διαφοραί, περὶ ὧν ἁπασῶν ὁ ῾Ιπποκράτης οὐ µόνον δι’ ὀλίγων ῥηµάτων, ἀλλὰ καὶ σαφῶς ἐδίδαξε τοὺς διορισµοὺς οἷς ἐχρῆν διαιρεῖσθαι τὰς διαφοράς.
9.6.41. ἐµοὶ δὲ ἀρκέσει παραδείγµατός τινος ἐξ αὐτῶν µνηµονεῦσαι τοῦ περὶ τῶν οἴνων λόγου κατὰ τήνδε τὴν ῥῆσιν εἰρηµένου·
9.6.42. “γλυκύν τε οἶνον καὶ οἰνώδεα καὶ λευκὸν καὶ µέλανα καὶ µελίκρατον καὶ ὕδωρ καὶ ὀξύµελι τοισίδε σηµαινόµενον χρὴ διορίζειν ἐν τῇσιν ὀξείῃσι νούσοισιν· ὁ µὲν γλυκὺς ἧσσόν ἐστι καρηβαρικὸς τοῦ οἰνώδεος καὶ ἧσσον φρενῶν ἁπτόµενος καὶ διαχωρητικώτερος δή τι τοῦ ἑτέρου κατ’ ἔντερον, µεγαλόσπλαγχνος δὲ σπληνὸς καὶ ἥπατος, οὐκ ἐπιτήδειος δ’ οὐδὲ τοῖσι πικροχόλοισι· καὶ γὰρ οὖν καὶ διψώδης τοῖσί γε τοιούτοις ἐστί· ἀτὰρ καὶ φυσώδης τοῦ ἐντέρου τοῦ ἄνω, οὐ µὴν πολέµιός γε τῷ κάτω ἐντέρῳ κατὰ λόγον τῆς φύσης· καίτοι οὐ πάνυ πορίµη ἐστὶν ἡ ἀπὸ τοῦ γλυκέος οἴνου φῦσα, ἀλλ’ ἐγχρονίζει περὶ ὑποχόνδρια.
9.6.43. καὶ γὰρ οὖν ἧσσον οὐρητικὸς οὗτος τὸ ἐπίπαν τοῦ οἰνώδεος λευκοῦ· πτυάλου δ’ ἀναγωγὸς µᾶλλόν ἐστι τοῦ ἑτέρου ὁ γλυκύς.
9.6.44. καὶ οἷσι µὲν διψώδης ἐστὶ πινόµενος, ἧσσον ἂν τούτοισιν ἀνάγοι ἢ ὁ ἕτερος οἶνος, οἷσι δὲ µὴ διψώδης, µᾶλλον ἀνάγοι ἂν τοῦ ἑτέρου.
9.6.45. ὁ δὲ λευκὸς οἰνώδης οἶνος ἐπῄνηται µὲν καὶ ἔψεκται τὰ πλεῖστα καὶ µέγιστα ἤδη ἐν τῇ τοῦ γλυκέος οἴνου διηγήσει· εἰς δὲ κύστιν µᾶλλον πόριµος ἐὼν τοῦ ἑτέρου καὶ διουρητικὸς δ’ ἐὼν καὶ καταρρηκτικὸς ἀεὶ πολλὰ προσωφελέοι ἂν ἐν ταύτῃσι τῇσι νούσοισι· καὶ γὰρ εἰ πρὸς ἄλλα ἀνεπιτηδειότερος τοῦ ἑτέρου πέφυκεν, ἀλλ’ ὅµως κατὰ κύστιν ἡ κάθαρσις ὑπ’ αὐτοῦ γιγνοµένη ῥύεται, ἢν προτρέπηται ὁκοῖα δεῖ.
9.6.46. καλὰ δὲ ταῦτα τεκµήριά ἐστι τὰ περὶ οἴνου καὶ ὠφελείας καὶ βλάβης, ὅσα ἀκαταµάθητα ἦν τοῖσιν ἐµεῦ γεραιτέροισιν.
9.6.47. κιρρῷ δ’ αὖ οἴνῳ καὶ µέλανι αὐστηρῷ ἐν ταύτῃσι τῇσι νούσοισιν ἐς τάδε ἂν χρήσαιο· εἰ καρηβαρίη µὲν µὴ ἐνείη µηδὲ φρενῶν ἅψις µηδὲ τὸ πτύαλον κωλύοιτο τῆς ὁδοῦ µηδὲ τὸ οὖρον ἴσχοιτο, διαχωρήµατα δὲ πλαδαρώτερα καὶ ξυσµατωδέστερα εἴη· ἐν δὲ τοῖσι τοιούτοισι πρέποι ἂν µάλιστα µεταβάλλειν ἐκ τοῦ λευκοῦ καὶ ὅσα τούτοισιν ἐµφερέα.
9.6.48. προσξυνιέναι δὲ δεῖ ὅτι τὰ µὲν ἄνω πάντα καὶ τὰ κατὰ κύστιν ἧσσον βλάψει ἢν ὑδαρέστερος ᾖ, τὰ δὲ κατ’ ἔντερον καὶ µᾶλλον ὀνήσει ἢν ἀκρατέστερος ᾖ.”
9.6.49. κατὰ ταῦτά φησι τὰ περὶ τῆς τῶν οἴνων διαφορᾶς τε καὶ χρήσεως· “ἀκαταµάθητα ἦν τοῖσιν ἐµεῦ γεραιτέροισιν· ἐγὼ δὲ ταῦτα διορισµοῖσι διακρίνας τὴν ἐπ’ αὐτοῖσι τέχνην συνεστησάµην.”
9.6.50. οὕτως δὲ καὶ περὶ µελικράτου καὶ µέλιτος ὕδατός τε καὶ ὀξυµέλιτος καὶ πτισάνης καὶ βαλανείων ἔγραψε τοὺς διορισµοὺς µεµφόµενος τοὺς ἐπὶ πάντων τῶν ὀξέως νοσούντων ἤτοι κελεύοντας ἢ κωλύοντας ἑκάστῳ τῶν εἰρηµένων χρῆσθαι.
9.6.51. πρὸς γὰρ τὸν ἐρόµενον εἰ δοτέον οἶνον τοῖς πυρέττουσιν, ἀποκριτέον ὡς τῷδε µέν τινι δοτέον, οὐ δοτέον δὲ τῷδε· καὶ κατὰ τὸν καιρὸν ἤτοι δοτέον ἢ οὐ δοτέον ἐστί.
9.6.52. Tαὐτὸν δὲ τοῦτο καὶ περὶ ἡδονῆς ὁ Πλάτων ἐποίησε, τινὰς µὲν αὐτῶν φεύγειν ἡµᾶς κελεύων, τινὰς δὲ προσίεσθαι· τὰς µὲν γὰρ ἐπὶ µαθήµασιν ὠφελίµοις τε καὶ καλοῖς καὶ ὅλως ἁπάσαις ταῖς καλαῖς πράξεσι προσίεσθαι χρή, τὰς δ’ ἐπ’ οἰνοφλυγίαις ἢ λιχνείαις ἢ ἀφροδισίοις φεύγειν, ὅσαι δὲ µηδὲν τούτων ἀποκεκριµένον ἔχουσι, µήτε φεύγειν µήτε διώκειν.
9.6.53. εὑρίσκονται δὲ δηλονότι τοῦ γένους τῶν ἡδονῶν αἱ διαφοραὶ κατὰ τὴν διαιρετικὴν µέθοδον, ὡς ἐν ὅλῳ τῷ Φιλήβῳ δείκνυσιν ὁ Πλάτων τὰς διαφορὰς ἁπάσας αὐτῶν διδάσκων.
9.6.54. καὶ διὰ τοῦτ’ οὖν ἔφην παρακεῖσθαι καὶ κοινωνεῖν <τὰ> κατὰ τὴν διαιρετικὴν ὁδὸν εὑρισκόµενα τοῖς κατὰ τὴν ὁµοίου γνῶσιν· ὁµοιότης µὲν γάρ ἐστι ταῖς ἡδοναῖς πρὸς ἀλλήλας, ἡ µὲν κοινοτάτη κατὰ τὸ γένος ἓν γάρ τι κοινόν ἐστιν ἐν αὐταῖς, καθ’ ὃ τὴν προσηγορίαν ἐκτήσατο κοινήν, ἕτεραι δὲ κατὰ τὴν ἐν ταῖς ἰδίαις διαφοραῖς ἰδέαν.
9.6.55. αἱ µὲν γὰρ ἁπλαῖ ταῖς ἁπλαῖς πρὸς τῷ κοινῷ τῆς ἡδονῆς εἴδει καὶ τὸ κατὰ τὴν ἁπλότητα προσλαβοῦσαι µείζονα τὴν ὁµοιότητα προσλαµβάνουσιν, ὥσπερ γε καὶ [ἐν] ταῖς συνθέτοις αἱ σύνθετοι καὶ αἱ σωµατικαὶ ταῖς σωµατικαῖς αἵ τε ψυχικαὶ ταῖς ψυχικαῖς αἵ τε ὠφέλιµοι ταῖς ὠφελίµοις αἵ τε βλαβεραὶ ταῖς βλαβεραῖς, ὥσπερ γε καὶ αἱ κατὰ τὰς καλὰς πράξεις καὶ αἱ κατὰ τὰς κακὰς ἀλλήλαις ἑκάτεραι· παραπλησίως δὲ καὶ αἱ µὲν κατὰ τὸ λογιστικὸν εἶδος τῆς ψυχῆς ἀλλήλαις, αἱ δὲ κατὰ τὸ θυµοειδὲς ἢ ἐπιθυµητικόν, ὁµοίως καὶ αἵδε κατὰ τὸν αὐτὸν τρόπον ἀλλήλαις.
9.6.56. Oἱ δὲ χωρὶς τοῦ τέµνειν εἰς τὰς οἰκείας διαφορὰς ἕκαστον τῶν γενῶν ἀποφηνάµενοί τι καθόλου καὶ ἀδιορίστως ἰατροί τε καὶ φιλόσοφοι πολλὰ τῶν ἐναργῶς φαινοµένων ὁσηµέραι µαχόµενα ταῖς ἑαυτῶν ἀποφάσεσιν ἴσχουσιν.
9.6.57. ὁ γὰρ ἐπαινούµενος ὑπὸ τῶν κατὰ τὰς τέχνας ἁπάντων ἀξιολόγων ἀνδρῶν διορισµὸς ἐκ τοῦ γεγυµνάσθαι κατὰ τὰς δύο ταύτας θεωρίας ὑπὲρ ὧν ἐν τῷδε τῷ γράµµατι διῆλθον, ἀποτελεῖται.
9.6.58. λέγω δὲ δύο θεωρίας τήν τ’ ἐκ τῆς τῶν ὁµοίων τε καὶ ἀνοµοίων διακρίσεως καὶ τὴν ἐκ τῆς κατὰ διαίρεσίν τε τῶν γενῶν ἄχρι τῶν ἀτόµων ὁδοῦ τῆς τ’ ἀντιστρόφου ταύτῃ συνθέσεως, δηλονότι <τῆς> ἐκ τῶν κατὰ µέρος ἐπὶ τὸ πρῶτον γένος ἀνόδου διὰ τῶν ἐν τῷ µεταξὺ διαφορῶν.
9.6.59. καὶ ταύτας ἀµφοτέρας τὰς µεθόδους κάλλιστα καὶ ἄριστα τῶν ἔµπροσθεν ἰατρῶν τε καὶ φιλοσόφων ῾Ιπποκράτης τε καὶ Πλάτων εὗρον ἐπέδειξάν τε πολλὰ <κατὰ τὰ> συγγράµµατα ψευδῶς λεγόµενα πρὸς τῶν ἀγνοούντων διορίζεσθαι τὰ κοινὰ τῶν ἰδίων.
9.6.60. καὶ µέντοι καὶ τὰς διαφωνίας πρόσθεν ἔδειξα ἐντεῦθεν γεγονυίας τοιαύτας ὁποῖαι παρὰ µὲν τοῖς ἰατροῖς ἐγένοντο περί τε πτισάνης χρήσεως ὅσα τ’ ἄλλα προσφέρεται τοῖς νοσοῦσι, παρὰ δὲ τοῖς φιλοσόφοις περὶ τῶν τῆς ψυχῆς ἀρετῶν, ἐνίων µὲν οἰοµένων διδακτὰς ὑπάρχειν αὐτάς, ἐνίων δὲ φυσικὰς ἢ δι’ ἐθῶν καὶ ἀσκήσεως κτητάς.
9.6.61. εἰ γὰρ δὴ διῄρηντο τὰ τῆς ψυχῆς εἴδη καὶ σαφῶς ἐγνώκεσαν ἕτερον µὲν εἶναι τὸ λογιστικόν, ἕτερον δὲ τὸ ἄλογον, διττὴν ἔχον καὶ τοῦτο τοµήν, οὔτ’ ἂν τοῦ λογιστικοῦ τὴν [τ’] ἐπιστήµην ἀφῃροῦντο τοῖς τ’ ἀλόγοις οὐκ ἂν αὐτῆς µετεδίδοσαν.
9.6.62. ὥστε κἀκεῖνος ὁ λόγος ἐν ᾧ φησιν ὁ Πλάτων <ὡς> ἑκάστου τῶν ὄντων περὶ ὃ τέχνην τινὰ συστήσασθαι βουλόµεθα τὴν φύσιν τῆς οὐσίας ἀκριβῶς χρὴ γνῶναι, συνῆπταί τε καὶ κοινωνεῖ ταῖς νῦν εἰρηµέναις µεθόδοις.
9.6.63. ὁ γὰρ γνοὺς οὐχ ἁπλοῦν ἓν εἶδος ἐν ἡµῖν εἶναι ψυχῆς, ὥσπερ ἐν τοῖς φυτοῖς µὲν τὸ ἐπιθυµητικόν, ἐν θεοῖς δὲ τὸ λογιστικόν, <ἐν> ἀνθρώπῳ δ’ ἄµφω τε ταῦτα καὶ τρίτον ἐπ’ αὐτοῖς τὸ θυµοειδές, ἔγνω σὺν τούτῳ τῶν ἀρετῶν τὸν ἀριθµὸν καὶ τὴν δύναµιν καὶ τὴν κτῆσιν, ὥσπερ ὁ γνοὺς τὴν φυσικὴν κατασκευὴν τοῦ σώµατος ἡµῶν, ἐν µὲν τοῖς ὁµοιοµερέσι συµµετρίαν τῶν στοιχείων, ἐν δὲ τοῖς ὀργανικοῖς ἐκ τῆς τῶν ὁµοιοµερῶν ποσότητός τε καὶ πηλικότητος ἔτι τε διαπλάσεως ἑκάστου καὶ θέσεως ἀποτελεῖσθαι τὸ κατὰ φύσιν ἐν ἑκάστῳ σώµατι ζῴου, τῆς συµµετρίας δηλονότι καθ’ ἕκαστον ζῷον τῶν εἰρηµένων φυλαττοµένης οἰκείας, αὐτὸς δὲ τῶν νοσηµάτων εὐπορήσει τῆς προσηκούσης ἑκάστῳ θεραπείας τε καὶ προφυλακῆς.
9.7.1. Εἰκότως οὖν ἔνιοι τὴν τῶν ὁµοίων τε καὶ οὐχ ὁµοίων ἀκριβῆ γνῶσιν αὐτάρκη νοµίζουσιν ὑπάρχειν εἰς µεθοδικὴν σύστασιν ἁπάσης τέχνης, εἴ γε καὶ πρὸς τὴν τῶν ἀµφισβητουµένων κρίσιν ἱκανὴ ποδηγός ἐστιν.
9.7.2. ὁµοιότητος γὰρ οὔσης πολλῆς ἐνίοις τῶν πιθανῶν µέν, οὐκ ἀληθῶν δὲ πρὸς τοὺς ὄντως ἀληθεῖς λόγους, ὁ γεγυµνασµένος διακρίνειν ἀπ’ ἀλλήλων αὐτοὺς εἴσεται σαφῶς ὅσοις τε χρὴ δόγµασι πιστεύειν ὡς ἀληθέσιν, ὅσων τε κατα-γιγνώσκειν ὡς ψευδῶν, ὅσων τε τὸ πιθανὸν ἄδηλον ὅπως ἀληθείας ἔχον προσέοικε τῷ ἀπιθάνῳ, ὥσπερ γε καὶ τῶν ἐπίσης ἀλλήλοις, εἴτε ἐν δυσὶν εἴτ’ ἐν τρισὶν εἴτε ἐν πλείοσιν ἡ ἔκτασις γένοιτο, µηδὲν ἡγεῖσθαι πιστότερον.
9.7.3. ἀνάγεται δὲ ἡ τούτων κρίσις εἰς φαντασίαν, ὡς µὲν οἱ νεώτεροι τῶν ᾿Ακαδηµαϊκῶν λέγουσιν, οὐ µόνον πιθανήν, ἀλλὰ καὶ περιωδευµένην καὶ ἀπερίσπαστον, ὡς δ’ οἱ περὶ τὸν Χρύσιππον, εἰς καταληπτικήν, ὡς δὲ κοινῇ πάντες ἄνθρωποι πεπιστεύκασιν, εἰς αἴσθησίν τε καὶ νόησιν ἐναργῆ.