Zagłada Żydów. Studia i Materiały nr 16 R. 2020

Tematem przewodnim 16. numeru rocznika, którego współredaktorami są naukowcy z Centrum Badań Żydowskich UŁ, jest historia getta łódzkiego.

Numer rozpoczynają wspomnienia Mariana Turskiego o ostatnich dniach w getcie w sierpniu 1944 r. Obok głosu świadka, prezentujemy czytelnikom studium Andrzeja Czyżewskiego o prowadzonej przez władze PRL polityce historycznej dot. getta, artykuł Ewy Wiatr o funkcjonowaniu młodzieżowych grup na Marysinie czy tekst Michała Trębacza poświęcony spuściźnie fotograficznej getta. Irmina Gadowska pisze o malarzach, Adriana Bryk przedstawia historią poczty, a Krystyna Radziszewska opisuje losy Żydów europejskich deportowanych do getta z jesienią 1941 r. Badania na materiałach z getta łódzkiego i warszawskiego oparli Jacek Walicki, porównujący funkcjonujące w gettach archiwów i Sylweriusz Królak analizujący opisy spacerów po obu gettach. Andrzej Grzegorczyk omawia organizację pierwszej fali deportacji z getta a Bartosza Grzanki pisze o działalności SS-Sonderkommando Kulmhof. Publikujemy też dziennik z getta Viktora Hahna, relację Mordechaja Żurawskiego, uciekiniera z Chełmna oraz opracowanie Waldemara Szulca o obozie śmierci.

Poza tematyką łódzką w numerze znajdzie Czytelnik również m.in. artykuł Sławomira Poleszaka dotyczący „żołnierza wyklętego” Józefa Franczaka ps. „Lalek”. Dariusza Libionki piszącego o postępowaniach sądowych przeciwko członkom lokalnych struktur NSZ powiatów miechowskiego i pińczowskiego, Adama Kopciowskiego o lubelskim kolaborancie Szamie Grajerze, czy Nawojki Lobkowicz o problemach z restytucją zagrabionego przez nazistów mienia.

Chcielibyśmy też zwrócić uwagę czytelników na zamieszczone w dziale „Materiały” pisane jesienią 1942 r. listy lekarza Józefa Jabłońskiego, ukrywającego się wówczas ze względu na pochodzenie na Lubelszczyźnie. Listy te są nietypowe z kilku powodów, o czym pisze podający je do druku wnuk dr. Jabłońskiego – prof. Marcin Kula.

Powraca dział „Curiosa”, a w nim teksty Agnieszki Haski o najnowszej literaturze dotyczącej Auschwitz oraz Alicji Podbielskiej o toruńskim sposobie „upamiętniania” pomocy udzielanej Żydom.

W numerze działy:

Studia

Getto łódzkie

Sylwetki

Z warsztatów badawczych

Materiały

Punkty Widzenia

Omówienia, recenzje, przeglądy

Upamiętnienia Zagłady

Curiosa

A w nich między innymi:

Andrzej Czyżewski o getcie łódzkim w polityce historycznej

Ewa Wiatr o ruchu hachszarowym w getcie łódzkim

Irmina Gadowska o artystach plastykach w getcie łódzkim

Sławomir Poleszak o ostatnim „wykletym” i Żydach

Dziennik prażanina Viktora Hahna z łódzkiego getta

Relacja Mordechaja Żurawskiego z Chełmna

Ryszard Lerczynski – jedyny łódzki Sprawiedliwy

Jacek Walicki o różnicach i podobieństwach archiwum getta łódzkiego i Archiwum Ringelbluma

Andrzej Grzegorczyk o transportach kolejowych z getta łódzkiego do obozu zagłady Kulmhof

Adriana Bryk o poczcie działajacej w getcie łódzkim

Sylwetka Danuty Dabrowskiej

Michał Sobelman o problemach z „listą Ładosia”

Alicja Podbielska o upamiętnieniu Sprawiedliwych w Toruniu