MenopauzaTekst

Wydawca dokonał wszelkich starań, aby zapewnić najwyższy poziom

wiedzy eksperckiej przekazanej w książce. Publikacja nie ma jednak

charakteru medycznego i nie zastąpi konsultacji z lekarzem.

Bloomsbury Publishing Plc

Tytuł oryginalny: Menopause. The Change for the Better

Copyright © T4W Henpicked Limited, 2018

Illustrations © James Whitworth (www.whitworthcartoons.com), 2018

This translation of Menopause: The Change for the Better is published by Publicat S.A.

by arrangement with Bloomsbury Publishing Plc

and Macadamia Literary Agency, Warsaw

Tłumaczenie: Marta Komorowska/Słowne Babki

Redakcja: Grażyna Milewska/Słowne Babki

Korekta: Lidia Ścibek, Lena Marciniak-Cąkła/Słowne Babki

Konsultacja medyczna: lek. ginekolog Tomasz Basta

Skład i łamanie: TYPO

Koordynacja projektu: Agata Mikołajczak-Bąk

Redaktor prowadzący: Justyna Sell

Redakcja techniczna: Zbigniew Wera

Polish edition © Publicat S.A. MMXIX (wydanie elektroniczne)

All rights reserved

Wydanie I elektroniczne 2019

ISBN 978-83-271-2546-0

jest znakiem towarowym Publicat S.A.

Publicat S.A.

61-003 Poznań, ul. Chlebowa 24

tel. 61 652 92 52, faks 61 652 92 00

e-mail: publicat@publicat.pl

www.publicat.pl

Wykorzystanie e-booka niezgodne z regulaminem dystrybutora,

w tym nielegalne jego kopiowanie i rozpowszechnianie, jest zabronione.

Konwersja publikacji do wersji elektronicznej

SPIS TREŚCI

Przedmowa

Wstęp

1. Kiedy zacznie się menopauza

2. Co się dzieje z hormonami

3. Jakie objawy mogą wystąpić podczas menopauzy

4. Jak zmienią się miesiączki

5. Jak menopauza wpływa na kości i więzadła

6. Suchość pochwy i nietrzymanie moczu

7. Jak zmieni się libido

8. Kontrolowanie menopauzy

9. Przedwczesna menopauza

10. Zdrowe relacje

11. Jak najlepiej wykorzystać wizytę lekarską

12. Menopauza a praca

13. Menopauza: najlepszy czas w życiu

Słowniczek

Podziękowania

Indeks

Przypisy

Przedmowa

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

Z życia trzeba korzystać

Henpicked to strona internetowa skupiająca społeczność kobiet po 40. roku życia. Często udostępniamy artykuły poświęcone menopauzie i niektóre komentarze zamieszczane przez czytelniczki w naszych mediach społecznościowych pokazały nam, że wokół tego okresu życia narosło wiele mitów i nieporozumień. Kobiety mają niepełne lub nieprawdziwe wiadomości na temat menopauzy i trudności z uzyskaniem pomocy, której chcą i potrzebują.

Przed napisaniem tego poradnika przeprowadziłyśmy ankietę i rozmawiałyśmy z dziesiątkami kobiet. Przekonałyśmy się, że wiele pań przechodzi ten proces bezproblemowo, a dla innych jest on trudny. Zebrałyśmy także najważniejsze pytania dotyczące menopauzy zadawane przez kobiety. Postanowiłyśmy napisać tę książkę, aby zapewnić czytelniczkom przystępne informacje. Nie ma to być encyklopedia medyczna, lecz dodatkowa pomoc, z której będziesz mogła skorzystać w dowolnym momencie.

Wiele kobiet twierdzi, że po przejściu menopauzy są szczęśliwsze – więc dlaczego inne nie miałyby pójść w ich ślady? Po co z trudem znosić uciążliwe objawy, jeśli można je złagodzić? Po co w ogóle czekać, aż jakiekolwiek objawy przeszkodzą cieszyć się życiem?

Nie trać głowy na widok nagłówków, które wyrwane z kontekstu mogą szokować. W artykułach z 2002 roku podano w wątpliwość bezpieczeństwo hormonalnej terapii zastępczej (HTZ) i dużo kobiet zrezygnowało z niej w obawie przed ryzykiem zachorowania na nowotwór – jednak doniesienia te oparte były na badaniach niedokładnie cytowanych przez media. W 2016 roku pojawiły się kolejne niepokojące wydania, które zawierały zbyt mało informacji, żeby kobiety mogły stwierdzić, czy są w grupie ryzyka. Nie tak powinny wyglądać rzetelne publikacje. Przejście menopauzy z pewnością nie oznacza też końca życia. Aby to stwierdzić, wystarczy spojrzeć na mnóstwo inspirujących kobiet, jak na przykład Helen Mirren czy Judi Dench, pełnych życia i odnoszących kolejne sukcesy. Wiele z nich chętnie się dzieli swoimi doświadczeniami związanymi z menopauzą, jeśli je o to spytać.

Uważamy, że nadszedł czas, aby zmienić sposób myślenia o tej przemianie, obalić mity, zapoznać się z faktami i zacząć więcej mówić na ten temat. My, kobiety, potrafimy pomagać sobie nawzajem. Rady, wskazówki i wzajemne wsparcie to istota Henpicked. Uważamy, że powinnyśmy więcej rozmawiać o menopauzie: z partnerami, rodzinami, przyjaciółmi, szefami i kolegami z pracy. Chcemy wyciągnąć ten temat na światło dzienne. Dlatego wspólnie z członkiniami naszej społeczności i ekspertami ułożyłyśmy ten prosty przewodnik. Jego przeczytanie nie zajmie ci wiele czasu, a dostarczy odpowiedzi na najważniejsze pytania i pozwoli poznać najistotniejsze fakty oraz lepiej je zrozumieć. Znajdziesz tu także osobiste doświadczenia kobiet. To świetny punkt wyjścia do zdobywania wiedzy o menopauzie, choć jeśli chcesz, możesz też na nim poprzestać.

Na Henpicked publikujemy artykuły, dzięki którym możesz pogłębić wiedzę na ten temat.

Zrób sobie coś dobrego do picia i ciesz się lekturą. Liczymy, że dzięki niej będziesz, tak jak my, chętniej rozmawiać o menopauzie.

Zespół HenpickedGREEN TREE

Wstęp

Kobieta wychodząca z menopauzy jest jak poczwarka

zmieniająca się w motyla – ale bogatsza o doświadczenie.

Anne Loadman

Menopauza to poważna sprawa. Ten przejściowy czas w życiu oznacza koniec pewnej epoki i początek kolejnej. Jedną z jej zalet stanowi fakt, że przeżyjesz ją we własny, niepowtarzalny sposób. Być może wystąpią u ciebie pewne objawy, problemy lub komplikacje – a może nie. Niektóre kobiety menopauza przytłacza, inne przechodzą ją bezproblemowo.

DLA KOGO PRZEZNACZONA JEST TA KSIĄŻKA

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

Napisano wiele poradników poświęconych dojrzewaniu, ciąży i porodom, a także znacznie późniejszemu etapowi życia. Z niewiadomych przyczyn pomijają one menopauzę. Dostępne są wprawdzie książki i informacje na jej temat, ale często koncentrują się one na aspektach negatywnych, są zbyt długie lub nadmiernie specjalistyczne.

To niemal temat tabu: kobiety na całym świecie przechodzą menopauzę, ale rzadko rozmawiamy na jej temat przy kieliszku wina, choć to przecież naturalna część kobiecego życia. Każda z nas jej doświadczy w swoim czasie i na swój sposób. Pora otworzyć się na nowy rozdział – ma on wiele zalet. To koniec miesiączek, ale nie koniec świata.

Postanowiłyśmy napisać ten prosty poradnik, aby wyjaśnić, czego możesz się spodziewać, omówić objawy, których możesz doświadczyć, i dostarczyć ci tematów do przemyśleń. Nasi eksperci w dziedzinie menopauzy oraz kobiety z różnych środowisk podzielą się swoimi wrażeniami, obawami i wskazówkami.

Nie zamierzamy niczego ci narzucać. To, co sprawdza się w przypadku jednej kobiety, niekoniecznie pomaga innej, dlatego chcemy przekazać ci jak najwięcej niezależnych, obiektywnych informacji i w ten sposób pomóc zdecydować, co będzie dla ciebie najlepsze podczas menopauzy i po niej.

DLACZEGO NIEKTÓRE KOBIETY

BOJĄ SIĘ MENOPAUZY

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

W wielu kobietach menopauza budzi lęk. Jedna z naszych rozmówczyń wspominała: „Kiedy dorastałam, moja mama przechodziła przedwczesną menopauzę. Jedyne, co pamiętam z tego okresu, to epitety takie jak »ta świrnięta baba« i teraz przeraża mnie podobna perspektywa”.

Bardzo ważne jest odpowiednio szerokie spojrzenie na sprawę. Jedne kobiety przechodzą menopauzę niemal niedostrzegalnie, inne ledwie dają sobie z nią radę. Chcemy przedstawić historie zarówno pozytywne, jak i negatywne, a tym samym pomóc ci przejąć kontrolę i utrzymać życiową równowagę.

DLACZEGO NIE ROZMAWIAMY

O MENOPAUZIE OTWARCIE

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

Kobietom w okresie menopauzy trudno się żyje w zachodnim społeczeństwie, w którym nieustannie podsuwa nam się jako wzorce obrazy młodości i piękna, a naszą kobiecość definiuje płodność. Często wyszydza się słynne kobiety, po których widać upływ czasu, i krytykuje ich dodatkowe (lub utracone) kilogramy, siwiznę oraz każdą zmarszczkę. Nic dziwnego, że wiele z nich poprawia urodę chirurgicznie – przez co natychmiast znów trafiają pod ostrzał mediów.

Zapytałyśmy członkinie naszej społeczności, dlaczego ich zdaniem wciąż mamy opory przed rozmowami o menopauzie. Niektóre z nich nigdy nie miały z tym problemu. Inne stwierdziły, że znaczącą rolę odgrywają strach i wstyd, a także negatywne sformułowania, uporczywie używane podczas omawiania tego tematu. Jeszcze inne podkreślały, że w naszej kulturze ceni się młodość i płodność, więc menopauza – postrzegana jako utrata tych atutów – nie jest powodem do radości. Wiele kobiet uznało też, że zdecydowanie nie odważyłoby się rozmawiać na ten temat w bardziej oficjalnych okolicznościach, na przykład w pracy – ani z kolegami, ani z przełożonymi.

Mówimy o przechodzeniu menopauzy tak, jakby była ona wyczerpującym zadaniem, które trzeba wykonać do końca, aby móc wreszcie odetchnąć. Określa się ją również jako „zmianę” – temu wyrażeniu często nadaje się negatywny wydźwięk, więc postanowiłyśmy dopowiedzieć je po swojemu: niech będzie to zmiana na lepsze.

Dlatego właśnie uwielbiamy cytat rozpoczynający tę książkę. Od kiedy zmiana jest czymś złym? Czemu nie spojrzeć na menopauzę jak na przemianę, nowy początek, metamorfozę? Tak się właśnie dzieje w kulturze japońskiej, w której nazwa tego okresu w życiu kobiety brzmi koneki. Ko oznacza odnowę lub regenerację, nen – lata, a ki – energię. Lata odnowy i energii – to brzmi znacznie bardziej pozytywnie.

Na Zachodzie rozpaczamy z powodu menopauzy, część z nas czuje się przez nią niewidzialna albo odrzucona, stara i niepotrzebna. Tymczasem w niektórych rejonach świata kobiety nie mogą się doczekać okresu pomenopauzalnego. W plemionach Majów zyskują wówczas nowy status: stają się mędrczyniami i przywódczyniami, szanowanymi za swoje życiowe doświadczenie.

ODPOWIEDZI NA TWOJE PYTANIA

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

W tej książce omówimy fizyczne i emocjonalne aspekty wszystkiego, co się wiąże z menopauzą, i odpowiemy na wiele z pytań, które – jak się przekonałyśmy – nurtują kobiety. Przeprowadziłyśmy rozmowy z mnóstwem kobiet i zorganizowałyśmy grupy fokusowe, przyjrzałyśmy się komentarzom do artykułów zamieszczonych na Henpicked i opracowałyśmy własną ankietę, aby wybrać najczęściej powtarzające się pytania.

Wyjaśnimy poszczególne etapy menopauzy, przyjrzymy się roli, jaką odgrywają w naszym życiu hormony, i temu, jak zmienia się ich stężenie w tym okresie. Omówimy objawy, jakich możesz doświadczyć, i sposoby, aby zminimalizować te negatywne. Przedstawimy też historie kobiet, które świetnie się czują w okresie pomenopauzalnym.

Znajdziesz tu informacje o różnych dostępnych rodzajach wsparcia, od HTZ po metody alternatywne i naturalne. Opracowałyśmy także rozdział o tym, jak najlepiej wykorzystać wizytę u lekarza i co zrobić, jeśli czujesz, że nie mówi ci on wszystkiego, co chciałabyś wiedzieć. Rozdział o menopauzie i pracy wyjaśnia, jak możesz poradzić sobie z objawami zakłócającymi wykonywanie obowiązków, omawiamy też możliwe sposoby postępowania, jeżeli dolegliwości zakłócają twoje relacje z partnerem, rodziną, ze współpracownikami i z przyjaciółmi.

Podobnie jak we wszystkich kwestiach zdrowotnych, to na tobie spoczywa odpowiedzialność za ustalenie, co się sprawdzi w twoim przypadku – a do tego przyda ci się jak najwięcej danych: jakie masz możliwości działania, jak mogą ci pomóc inni i gdzie szukać wsparcia, jeśli będziesz go potrzebować.

Nie zamierzamy przedstawiać menopauzy w fałszywie pozytywnym świetle. Chcemy jednak powiedzieć głośno, że to naturalny proces w życiu kobiety, tak jak dojrzewanie, miesiączka i ciąża, oraz że nadszedł czas, aby kobiety zaczęły postrzegać go jako fazę w życiu, nie jako kres swej kobiecości.

Mamy nadzieję, że ta książka okaże się dla ciebie pouczająca, przydatna i, przede wszystkim, pokrzepiająca.

Karciarze mówią, że kolor jest wart milion dolarów.

Osobiście wolałabym mieć milion dolarów

niż znów dostać kolorów.

Sue Hayes

NASZ ZESPÓŁ DO SPRAW MENOPAUZY

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

Przewodnik został napisany przez Henpicked, internetową społeczność kobiet, z wykorzystaniem porad i informacji uzyskanych od ekspertów w dziedzinie zdrowia kobiecego i menopauzy.

Na stronie internetowej Henpicked znaleźć można mnóstwo informacji, a naszym celem jest zapewnienie kobietom przestrzeni, w której będą mogły się dzielić przemyśleniami, pomysłami, radami i wskazówkami na wiele tematów. Książka ta powstała, ponieważ kobiety z naszej społeczności pragnęły łatwiej dostępnych i zrozumiałych informacji na temat menopauzy. Jedna z naszych członkiń, Denise Hunt, stwierdziła, że chciałaby przeczytać „bardziej praktyczną książkę, napisaną przez pragmatyczne kobiety z poczuciem humoru i akceptującym podejściem do tego, w gruncie rzeczy pozytywnego, etapu w życiu kobiety”.

Naszym celem jest obiektywne przedstawienie szerokiego wachlarza opcji i opinii. Wybór należy do ciebie i gorąco zachęcamy, abyś dodatkowo poszerzyła wiedzę na wszystkie tematy, które cię zainteresują. Opinie i porady poszczególnych ekspertów mogą się niekiedy różnić – to ty musisz zdecydować, którą drogę wybrać. Nie ma jednego uniwersalnego rozwiązania, wiele kobiet postanawia połączyć różne opcje. Nie popieramy ani nie polecamy żadnego konkretnego podejścia, produktu bądź specjalisty – po prostu wszystkie opisujemy.

Chcemy dać każdej kobiecie szansę na przejęcie kontroli nad jej menopauzą.

Nie zamierzamy prawić kazań – sama przeczytaj, przemyśl, sprawdź i podejmij decyzję.

1

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

Kiedy zacznie się menopauza

Perimenopauza nie jest jedynie krótkim okresem przejściowym,

a hormony naprawdę mają istotny wpływ na twoje życie.

Lytisha Tunbridge

Słowo „menopauza” jest dość mylące i często opacznie rozumiane. Mówi się o „okresie” i „przechodzeniu” menopauzy, ale proces ten składa się z rozmaitych etapów i stopniowych zmian przystosowujących kobiecy organizm do rewolucji hormonalnej.

Menopauza to biologiczny etap w życiu każdej kobiety. Rozpoczyna się, kiedy przestajesz miesiączkować i kończy się naturalna możliwość rozrodu. U kobiet, u których menopauza zaczyna się naturalnie, jako jej datę początkową przyjmuje się rok od ostatniej miesiączki.

Okres przed zakończeniem miesiączkowania nazywamy perimenopauzą (peri oznacza „około”). Podczas perimenopauzy nadal występują krwawienia, ale mogą się zmieniać ich częstotliwość lub charakter, mogą się też pojawić objawy menopauzy. Organizm przygotowuje się do tego etapu i zaczynają się zmiany. Perimenopauza to okres od ustania produkcji komórek jajowych do zakończenia 12 kolejnych miesięcy bez miesiączki. Wtedy właśnie przypada magiczna data menopauzy. Trwa ona tylko jeden dzień, później rozpoczyna się pomenopauza^[1].

W tym rozdziale opiszemy, jakich zmian możesz się spodziewać i kiedy. Nie zawsze jeden etap zaczyna się dopiero po zakończeniu poprzedniego – płynnie łączą się one ze sobą.

Menopauza kojarzy się nam z kobietami po 40. i 50. roku życia, u niektórych jednak występuje ona znacznie wcześniej, w sposób naturalny lub w wyniku interwencji medycznej. Omówimy, jak może to wpłynąć na życie tych kobiet i jak sobie z tym radzić. Jeśli kobieta przechodzi menopauzę przed ukończeniem 40 lat, mówimy o przedwczesnej niewydolności jajników (ang. Premature Ovarian Insufficiency – POI). Więcej informacji na ten temat znajdziesz w rozdziale Przedwczesna menopauza.

POCZĄTEK MENOPAUZY

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

W krajach zachodnich średni wiek menopauzy to 51 lat. Większość z nas zaczyna odczuwać objawy perimenopauzy w wieku około 45 lat. U niektórych kobiet mogą one jednak wystąpić już po 20. roku życia, u innych – krótko przed 50. urodzinami lub niedługo po nich, a nawet (w bardzo nielicznych przypadkach) dopiero po sześćdziesiątce.

Warto wiedzieć, do jakich zmian może dojść w tym czasie. Jest jednak bardzo mało prawdopodobne, że doświadczysz wszystkich symptomów – możesz przypisać je zwykłemu PMS (zespołowi napięcia przedmiesiączkowego) albo zauważyć zmiany zachodzące w twoim cyklu miesiączkowym.

KONIEC MENOPAUZY

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

Menopauza przypada po 12 miesiącach bez miesiączki. Nie musi to jednak oznaczać końca wszystkich objawów – na przykład uderzenia gorąca mogą występować jeszcze przez kilka, a nawet kilkadziesiąt lat. Objawy menopauzy zwykle trwają od czterech do ośmiu lat. Nie mają ściśle określonego punktu początkowego ani końcowego.

CO WPŁYWA NA WIEK

ROZPOCZĘCIA MENOPAUZY

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

Czynniki wpływające na wiek wystąpienia objawów menopauzy to między innymi:

Wiek, w którym przeszła menopauzę twoja matka

Menopauza może być częściowo uwarunkowana genetycznie, więc zapewne przejdziesz ją podobnie jak mama. Warto też sprawdzić, jak przebiegała ona u innych kobiet z rodziny, na przykład babci i cioć. Jeżeli podobieństwo rodzinne jest u was silne, przypuszczalnie rozpoczniesz menopauzę w zbliżonym wieku.

Palenie

Palaczki zwykle przechodzą menopauzę wcześniej niż kobiety niepalące.

Pochodzenie etniczne

Badania wykazały, że może ono mieć znaczenie. Chinki i Japonki przeważnie przechodzą menopauzę nieco później niż Europejki, a Latynoski i Afroamerykanki – trochę wcześniej.

Operacje jajników

Chirurgiczne usunięcie jajników wywołuje natychmiastową menopauzę. Z kolei po histerektomii (usunięciu macicy) jajniki nadal wytwarzają estrogen, ale jego stężenie często zaczyna spadać wcześniej niż zwykle. Nie ma też już wtedy miesiączek, więc możesz nie zauważyć, kiedy rozpocznie się okres menopauzy – jednak gdy zacznie spadać poziom estrogenu, mogą wystąpić jej typowe objawy. Więcej informacji na temat estrogenu znajdziesz w rozdziale 2.

Symptomy mogą być bardziej nasilone niż w przypadku menopauzy naturalnej, ponieważ w tym przypadku stężenie estrogenu spada gwałtownie.

Chemioterapia

Niektóre rodzaje chemioterapii mogą wywołać wcześniejszą menopauzę. Po zakończeniu leczenia cykle mogą wrócić do normy, ale menopauza prawdopodobnie rozpocznie się kilka lat wcześniej niż u kobiet nieprzechodzących takiego leczenia.

Może cię zaskoczyć, co nie wpływa w żaden sposób na menopauzę. Nie ma tu na przykład znaczenia wiek, w którym zaczęłaś miesiączkować. Część kobiet myśli, że musi przebyć określoną liczbę cykli, ale to nieprawda. Na rozpoczęcie perimenopauzy nie ma także wpływu to, czy byłaś w ciąży i karmiłaś piersią, ani stosowanie antykoncepcji hormonalnej.

JAKIE OBJAWY MOGĄ WSKAZYWAĆ

NA PERIMENOPAUZĘ

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

Warto je znać, żeby wiedzieć, co się dzieje w twoim organizmie. Są to symptomy zarówno perimenopauzy, jak i menopauzy.

Zmiany długości cyklu

Możesz zauważyć, że miesiączki stają się rzadsze i bardziej skąpe, ale u niektórych kobiet zbliżających się do menopauzy występują one częściej i są obfitsze.

Nagłe pojawienie się lub zaostrzenie objawów PMS

U niektórych kobiet zaostrzają się objawy PMS: wzdęcia, drażliwość, zachcianki żywieniowe, wahania nastroju i senność. Zwykle wynikają one z wahań stężenia hormonów w organizmie.

Uderzenia gorąca

To najpowszechniej występujący objaw menopauzy – doświadcza ich trzy czwarte kobiet. Zwykle pojawiają się bardzo nagle i rozlewają po całym ciele: klatce piersiowej, szyi i twarzy. Mogą trwać kilka minut albo znacznie dłużej. Bywa, że towarzyszą im inne symptomy: poty, zawroty głowy, zaburzenia równowagi, a nawet palpitacje serca. Mogą dawać o sobie znać wielokrotnie w ciągu dnia i występować przez wiele lat – niektóre kobiety odczuwają je w późniejszym okresie życia, w wieku ponad 70 czy nawet 80 lat. Zwykle są samoistne, ale może je też wywoływać spożycie określonych pokarmów lub picie alkoholu, zwłaszcza wina.

Nocne poty

Także występują często i mogą być bardzo uciążliwe. Wiele kobiet budzi się kilka razy każdej nocy, zlanych potem tak, że muszą zmieniać bieliznę nocną i pościel. Rzecz jasna, może to również przeszkadzać ich partnerom.

Zmiany w popędzie seksualnym

Spadek stężenia hormonów i niski poziom testosteronu w organizmie mogą spowodować obniżenie lub zanik libido.

Zaburzenia snu

Zakłócenia mogą być wywoływane przez nocne poty, ale wiele kobiet w okresie perimenopauzy śpi niespokojnie. Nawet jeśli śpisz normalnie, w ciągu dnia możesz się czuć bardziej zmęczona niż zwykle.

Przyrost masy ciała

Mogą się pojawić dodatkowe kilogramy, szczególnie w okolicach talii.

Ból piersi

Podobnie jak podczas miesiączek lub ciąży, zmiany hormonalne w okresie perimenopauzy mogą powodować ból albo obrzęk piersi.

Huśtawki nastroju

Nie wszystkie kobiety ich doświadczają, ale niektórym bardzo utrudniają życie. Mogą występować częściej, jeżeli dawniej miewałaś PMS.

Problemy z pamięcią

Możesz mieć kłopoty z przypomnieniem sobie słów, zapominać o spotkaniach czy urodzinach, a nawet robić różne dziwne rzeczy (na przykład wkładać kluczyki do lodówki!). Wiele kobiet doświadcza problemów z koncentracją, co negatywnie wpływa na ich życie zawodowe i codzienne funkcjonowanie.

Suchość, świąd lub bóle pochwy

Przez brak estrogenu w organizmie tkanki otaczające pochwę mogą stać się cieńsze, bardziej suche i podatne na stany zapalne. Zmiany takie mogą się rozwijać przez miesiące, a nawet lata, i przyjmują różną postać u różnych kobiet. Pochwa może się nieco skurczyć i trudniej się rozciągać podczas współżycia, przez co stosunkom towarzyszy ból i dyskomfort.

Mogą wystąpić suchość i świąd sromu, a także zaczerwienienie i bolesność sromu bądź pochwy. Częściej możesz też cierpieć z powodu kandydozy. Wiele kobiet odczuwa ból i dyskomfort w pochwie przez cały dzień, problem ten nie dotyczy więc jedynie pań aktywnych seksualnie.

Skóra wokół pochwy staje się bardziej wrażliwa, przez co może częściej swędzieć. Jeśli zaczniesz się drapać, rośnie prawdopodobieństwo świądu, i tworzy się błędne koło.

Zmiany we włosach i w skórze

Skóra zmienia się wraz z wiekiem, ale wahania poziomu hormonów mogą wywoływać kolejne przemiany. Estrogen bierze udział w syntezie kolagenu, białka współtworzącego strukturę skóry. Obniżenie stężenia tego hormonu może prowadzić do zmian w skórze, takich jak zmniejszona elastyczność, suchość, drobne zmarszczki i utrata gęstości, zdarza się także nasilone swędzenie. U niektórych kobiet podczas menopauzy pojawiają się również trądzik i zarost na twarzy – i w tym przypadku przyczynę stanowią zaburzenia równowagi hormonalnej.

Estrogen ma bardzo istotne znaczenie dla wzrostu włosów, więc także one mogą się stać rzadsze i mniej lśniące.

Nasilone migreny

Jeśli zdarzało ci się cierpieć na migreny, mogą one występować częściej i być bardziej nasilone. To również oznaka zmieniającego się stężenia hormonów.

Problemy z koncentracją

U wielu kobiet słabną koncentracja i podzielność uwagi, co może być bardzo frustrujące.

Problemy z układem moczowym

Niskie stężenie estrogenu w organizmie może powodować rozrzedzenie i osłabienie tkanek wokół szyjki pęcherza i cewki moczowej, co z kolei wywołuje objawy takie jak nagła konieczność oddania moczu, nawracające infekcje dróg moczowych lub zapalenia pęcherza.

Depresja, lęki, ataki paniki i drażliwość

Zmiany emocjonalne podczas perimenopauzy i menopauzy przybierają bardzo różną postać u różnych kobiet. U części z nich symptomy depresji, lęki, ataki paniki, gniew i irytacja występują z nasileniem bardzo utrudniającym życie. Mogą one wpływać na stan emocjonalny i zwiększać ogólny poziom stresu.

Bóle mięśni i stawów

Obniżenie stężenia estrogenu może również powodować bóle mięśni i stawów – hormon ten bowiem ma działanie przeciwzapalne i uczestniczy w tworzeniu chrząstki stawowej.

Rzecz jasna, nie wszystkie dolegliwości występujące między 45. a 65. rokiem życia wynikają z menopauzy.

Jeżeli jakiś objaw cię niepokoi, zasięgnij porady lekarza.

W JAKI SPOSÓB DA SIĘ POTWIERDZIĆ,

ŻE PRZECHODZĘ MENOPAUZĘ

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

Jeżeli masz więcej niż 45 lat, miesiączkujesz nieregularnie i doświadczasz symptomów menopauzy, nie musisz wykonywać żadnych badań, w tym sprawdzać stężenia hormonów we krwi, aby stwierdzić menopauzę – diagnozuje się ją wyłącznie na podstawie objawów. Jeśli stosujesz antykoncepcję lub nosisz wkładkę hormonalną z progestagenem, możesz mieć problem z określeniem długości cyklu.

Jeżeli występują u ciebie symptomy menopauzy, a nie skończyłaś jeszcze 45 lat, lekarz może zlecić badania. Najczęściej sprawdza się stężenie hormonu folikulotropowego (FSH) we krwi. Substancja ta reguluje poziom estrogenu w organizmie. Przy niskim stężeniu estrogenu FSH zwykle jest podwyższony – jeśli badanie to wykaże, istnieje duże prawdopodobieństwo, że przechodzisz menopauzę. Badanie krwi często powtarza się po 4–6 tygodniach. Poziom hormonów może się jednak wahać i u niektórych kobiet w okresie menopauzy FSH pozostaje w normie.

Bywa, że u kobiet stosujących pigułki antykoncepcyjne lub mających założoną wkładkę hormonalną miesiączki zanikają wcześniej, więc nie zawsze da się jasno stwierdzić, czy te pacjentki weszły już w okres menopauzy. Jeśli stosujesz antykoncepcję, a chcesz się upewnić co do menopauzy, porozmawiaj z lekarzem. Jeżeli przechodzisz menopauzę, powinnaś używać środków antykoncepcyjnych przez dwa lata po ostatniej miesiączce – jeżeli masz mniej niż 50 lat, a przez rok – jeśli jesteś starsza. Dobrze zanotować datę ostatniej miesiączki.

Jeżeli nie skończyłaś jeszcze 45 lat, zdecydowanie nie powinno się stwierdzać na podstawie jednego badania krwi, czy weszłaś w okres menopauzy.

Niestety, nie ma badania, które pozwoliłoby przewidzieć, kiedy rozpocznie się menopauza, więc nie zawsze łatwo jest ocenić, na jakim etapie się znajdujesz. Warto się zapoznać z treścią tej książki, obserwować swoje samopoczucie i notować daty miesiączek.

NIE WYSTĄPIŁA U MNIE MIESIĄCZKA.

CZY TO MENOPAUZA?

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

Po rozpoczęciu perimenopauzy miesiączki mogą się stać nieregularne, a cykle – mniej przewidywalne. Zmieniać się może obfitość miesiączek, a niektóre z nich mogą się nie pojawiać.

Na „wypadanie” miesiączek mogą wpływać także stres – niezależnie od wieku – oraz utrata lub wzrost wagi. Nawet przy nieregularnych cyklach możesz zajść w ciążę, więc pamiętaj o antykoncepcji.

POSTMENOPAUZA

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

Okres pomenopauzalny zaczyna się dzień po osiągnięciu menopauzy. Wiele kobiet doświadcza jednak objawów menopauzy, takich jak uderzenia gorąca, nocne poty czy suchość pochwy, jeszcze przez kilka, a nawet kilkadziesiąt lat.

HISTORIE KOBIET

„Menopauza zawsze wydawała mi się czymś odległym, dotyczącym starszych kobiet. Ale podczas szkolenia z homeopatii zdałam sobie sprawę, jak niewiele o niej wiem. Zaszokowało mnie odkrycie, jak poważne objawy może wywoływać – nigdy nie brałam pod uwagę tego, że oczywistym zmianom fizycznym towarzyszyć będą trudności emocjonalne.

Uczucia często wiążą się z innymi problemami ze zdrowiem i samopoczuciem, więc jeśli uda ci się odrzucić urazy, żal, gniew i zbędny bagaż emocjonalny na wcześniejszym etapie życia, będzie ci łatwiej, kiedy zaczną się zmiany hormonalne.

W wieku czterdziestu kilku lat zaczęłam obficiej miesiączkować i pojawiły się u mnie mięśniaki. Wierzę w dobroczynne działanie homeopatii, a dzięki środkom przepisanym przez homeopatę mój organizm samoczynnie się zregenerował i udało mi się uniknąć operacji. Zniknęły także ostre bóle miesiączkowe, na które cierpiałam przez całe dorosłe życie (tak jak przede mną moja matka). Żałuję, że nie wiedziałam o takiej możliwości, kiedy byłam młodsza^[2]! Później jednak nieprzepracowane emocje ujrzały światło dzienne. Wraz ze zmniejszającą się częstotliwością miesiączek pojawiło się silne uczucie pustki, straty i żałoby. Okres mojej płodności miał się ku końcowi, co oznaczało, że będę musiała się pożegnać z marzeniami o urodzeniu dziecka. Instynktowne pragnienie, które udawało mi się przedtem okiełznać, wybuchło ponownie. Wiedziałam, że jest nieracjonalne i niemożliwe do realizacji z wielu powodów, ale moje serce – i ciało – tęskniły przez długi czas. Dopiero po tym, jak ostatnie miesiączki odeszły w zapomnienie, odzyskałam spokój. Nagle straciłam motywację do dalszego rozwoju zawodowego. Powoli uświadamiałam sobie, że istnieje inna droga. Nadszedł czas, aby postawić na pierwszym miejscu siebie, moje potrzeby i marzenia. Kariera zawodowa długo zapewniała mi stabilizację, praca była dla mnie drogą ucieczki w trudnych chwilach, a nazwa stanowiska określała moją tożsamość. Zmiana na tym polu była poważną zmianą. Życie niekiedy samo pcha nas naprzód, albo, jeśli mamy szczęście, w oczywisty sposób otwiera przed nami możliwości. Dla mnie taką szansą okazała się propozycja zmiany trybu pracy. Serce podpowiadało, że chcę być w domu, spacerować z psami i czuć równowagę między sferą zawodową a prywatną. Część mnie była przerażona, ale skorzystałam z oferty. Moja przyszłość stała się czystą kartą i czułam się z tym dobrze. Po kilku miesiącach pracy na część etatu wyruszyłam w podróż do Peru, która odmieniła moje życie. Rozpoczęłam szkolenie z andyjskiej szamańskiej medycyny energetycznej, a później także z homeopatii. Życie szybko poniosło mnie w nowym kierunku. Ale w jakim? Niespodziewanie rozpoczęłam nową fazę. Nadszedł czas, aby zastosować i pogłębić zdobytą wiedzę dla dobra innych. Bardzo ważne jest, byśmy znalazły nowy cel w życiu i zajęły się tym, co nas cieszy i porywa. Jedynie dzięki temu możemy zmienić na lepsze życie tych, którzy nas otaczają. Dla mnie, podobnie jak dla wielu innych osób, oznacza to naprawdę kreatywną pasję i pójście za głosem głęboko zakorzenionego pragnienia. Na wcześniejszych etapach życia często słyszymy, że takie podejście jest egoistyczne, jednak z wiekiem przychodzi mądrość – i świadomość – że jest niezbędne, jak oddychanie, aby nadal żyć pełnią życia”. Carol Fieldhouse