The Time Machine

2

I think that at that time none of us quite believed in the Time Machine. The fact is, the Time Traveller was one of those men who are too clever to be believed: you never felt that you saw all round him; you always suspected some subtle reserve, some ingenuity in ambush, behind his lucid frankness. Had Filby shown the model and explained the matter in the Time Traveller’s words, we should have shown him far less scepticism. For we should have perceived his motives; a pork butcher could understand Filby. But the Time Traveller had more than a touch of whim among his elements, and we distrusted him. Things that would have made the frame of a less clever man seemed tricks in his hands. It is a mistake to do things too easily. The serious people who took him seriously never felt quite sure of his deportment; they were somehow aware that trusting their reputations for judgment with him was like furnishing a nursery with egg-shell china. So I don’t think any of us said very much about time travelling in the interval between that Thursday and the next, though its odd potentialities ran, no doubt, in most of our minds: its plausibility, that is, its practical incredibleness, the curious possibilities of anachronism and of utter confusion it suggested. For my own part, I was particularly preoccupied with the trick of the model. That I remember discussing with the Medical Man, whom I met on Friday at the Linnaean. He said he had seen a similar thing at Tubingen, and laid considerable stress on the blowing out of the candle. But how the trick was done he could not explain.

The next Thursday I went again to Richmond – I suppose I was one of the Time Traveller’s most constant guests – and, arriving late, found four or five men already assembled in his drawing-room. The Medical Man was standing before the fire with a sheet of paper in one hand and his watch in the other. I looked round for the Time Traveller, and – ‘It’s half-past seven now,’ said the Medical Man. ‘I suppose we’d better have dinner?’

‘Where’s--?’ said I, naming our host.

‘You’ve just come? It’s rather odd. He’s unavoidably detained. He asks me in this note to lead off with dinner at seven if he’s not back. Says he’ll explain when he comes.’

‘It seems a pity to let the dinner spoil,’ said the Editor of a well-known daily paper; and thereupon the Doctor rang the bell.

The Psychologist was the only person besides the Doctor and myself who had attended the previous dinner. The other men were Blank, the Editor aforementioned, a certain journalist, and another – a quiet, shy man with a beard – whom I didn’t know, and who, as far as my observation went, never opened his mouth all the evening. There was some speculation at the dinner-table about the Time Traveller’s absence, and I suggested time travelling, in a half-jocular spirit. The Editor wanted that explained to him, and the Psychologist volunteered a wooden account of the ‘ingenious paradox and trick’ we had witnessed that day week. He was in the midst of his exposition when the door from the corridor opened slowly and without noise. I was facing the door, and saw it first. ‘Hallo!’ I said. ‘At last!’ And the door opened wider, and the Time Traveller stood before us. I gave a cry of surprise. ‘Good heavens! man, what’s the matter?’ cried the Medical Man, who saw him next. And the whole tableful turned towards the door.

He was in an amazing plight. His coat was dusty and dirty, and smeared with green down the sleeves; his hair disordered, and as it seemed to me greyer – either with dust and dirt or because its colour had actually faded. His face was ghastly pale; his chin had a brown cut on it – a cut half healed; his expression was haggard and drawn, as by intense suffering. For a moment he hesitated in the doorway, as if he had been dazzled by the light. Then he came into the room. He walked with just such a limp as I have seen in footsore tramps. We stared at him in silence, expecting him to speak.

He said not a word, but came painfully to the table, and made a motion towards the wine. The Editor filled a glass of champagne, and pushed it towards him. He drained it, and it seemed to do him good: for he looked round the table, and the ghost of his old smile flickered across his face. ‘What on earth have you been up to, man?’ said the Doctor. The Time Traveller did not seem to hear. ‘Don’t let me disturb you,’ he said, with a certain faltering articulation. ‘I’m all right.’ He stopped, held out his glass for more, and took it off at a draught. ‘That’s good,’ he said. His eyes grew brighter, and a faint colour came into his cheeks. His glance flickered over our faces with a certain dull approval, and then went round the warm and comfortable room. Then he spoke again, still as it were feeling his way among his words. ‘I’m going to wash and dress, and then I’ll come down and explain things... Save me some of that mutton. I’m starving for a bit of meat.’

He looked across at the Editor, who was a rare visitor, and hoped he was all right. The Editor began a question. ‘Tell you presently,’ said the Time Traveller. ‘I’m – funny! Be all right in a minute.’

He put down his glass, and walked towards the staircase door. Again I remarked his lameness and the soft padding sound of his footfall, and standing up in my place, I saw his feet as he went out. He had nothing on them but a pair of tattered, blood-stained socks. Then the door closed upon him. I had half a mind to follow, till I remembered how he detested any fuss about himself. For a minute, perhaps, my mind was wool-gathering. Then, ‘Remarkable Behaviour of an Eminent Scientist,’ I heard the Editor say, thinking (after his wont) in headlines. And this brought my attention back to the bright dinner-table.

‘What’s the game?’ said the Journalist. ‘Has he been doing the Amateur Cadger? I don’t follow.’ I met the eye of the Psychologist, and read my own interpretation in his face. I thought of the Time Traveller limping painfully upstairs. I don’t think any one else had noticed his lameness.

The first to recover completely from this surprise was the Medical Man, who rang the bell – the Time Traveller hated to have servants waiting at dinner – for a hot plate. At that the Editor turned to his knife and fork with a grunt, and the Silent Man followed suit. The dinner was resumed. Conversation was exclamatory for a little while, with gaps of wonderment; and then the Editor got fervent in his curiosity. ‘Does our friend eke out his modest income with a crossing? or has he his Nebuchadnezzar phases?’ he inquired. ‘I feel assured it’s this business of the Time Machine,’ I said, and took up the Psychologist’s account of our previous meeting. The new guests were frankly incredulous. The Editor raised objections. ‘What was this time travelling? A man couldn’t cover himself with dust by rolling in a paradox, could he?’ And then, as the idea came home to him, he resorted to caricature. Hadn’t they any clothes-brushes in

the Future? The Journalist too, would not believe at any price, and joined the Editor in the easy work of heaping ridicule on the whole thing. They were both the new kind of journalist – very joyous, irreverent young men. ‘Our Special Correspondent in the Day after To-morrow reports,’ the Journalist was saying – or rather shouting – when the Time Traveller came back. He was dressed in ordinary evening clothes, and nothing save his haggard look remained of the change that had startled me.

‘I say,’ said the Editor hilariously, ‘these chaps here say you have been travelling into the middle of next week! Tell us all about little Rosebery, will you? What will you take for the lot?’

The Time Traveller came to the place reserved for him without a word. He smiled quietly, in his old way. ‘Where’s my mutton?’ he said. ‘What a treat it is to stick a fork into meat again!’

‘Story!’ cried the Editor.

‘Story be damned!’ said the Time Traveller. ‘I want something to eat. I won’t say a word until I get some peptone into my arteries. Thanks. And the salt.’

‘One word,’ said I. ‘Have you been time travelling?’

‘Yes,’ said the Time Traveller, with his mouth full, nodding his head.

‘I’d give a shilling a line for a verbatim note,’ said the Editor. The Time Traveller pushed his glass towards the Silent Man and rang it with his fingernail; at which the Silent Man, who had been staring at his face, started convulsively, and poured him wine. The rest of the dinner was uncomfortable. For my own part, sudden questions kept on rising to my lips, and I dare say it was the same with the others. The Journalist tried to relieve the tension by telling anecdotes of Hettie Potter. The Time Traveller devoted his attention to his dinner, and displayed the appetite of a tramp.

The Medical Man smoked a cigarette, and watched the Time Traveller through his eyelashes. The Silent Man seemed even more clumsy than usual, and drank champagne with regularity and determination out of sheer nervousness. At last the Time Traveller pushed his plate away, and looked round us. ‘I suppose I must apologize,’ he said. ‘I was simply starving. I’ve had a most amazing time.’ He reached out his hand for a cigar, and cut the end. ‘But come into the smoking-room. It’s too long a story to tell over greasy plates.’ And ringing the bell in passing, he led the way into the adjoining room.

‘You have told Blank, and Dash, and Chose about the machine?’ he said to me, leaning back in his easy-chair and naming the three new guests.

‘But the thing’s a mere paradox,’ said the Editor.

‘I can’t argue to-night. I don’t mind telling you the story, but I can’t argue. I will,’ he went on, ‘tell you the story of what has happened to me, if you like, but you must refrain from interruptions. I want to tell it. Badly. Most of it will sound like lying. So be it! It’s true – every word of it, all the same. I was in my laboratory at four o’clock, and since then... I’ve lived eight days... such days as no human being ever lived before! I’m nearly worn out, but I shan’t sleep till I’ve told this thing over to you. Then I shall go to bed. But no interruptions! Is it agreed?’

‘Agreed,’ said the Editor, and the rest of us echoed ‘Agreed.’ And with that the Time Traveller began his story as I have set it forth. He sat back in his chair at first, and spoke like a weary man. Afterwards he got more animated. In writing it down I feel with only too much keenness the inadequacy of pen and ink – and, above all, my own inadequacy – to express its quality. You read, I will suppose, attentively enough; but you cannot see the speaker’s white, sincere face in the bright circle of the little lamp, nor hear the intonation of his voice. You cannot know how his expression followed the turns of his story! Most of us hearers were in shadow, for the candles in the smoking-room had not been lighted, and only the face of the Journalist and the legs of the Silent Man from the knees downward were illuminated. At first we glanced now and again at each other. After a time we ceased to do that, and looked only at the Time Traveller’s face.

Rozumienie tekstu

Klucz >>>

Zaznacz właściwą odpowiedź (A, B lub C).

1. The group of men who gather

A) does not include the narrator.

B) are all skeptical about moving in the fourth dimension.

C) includes more than one scientist.

2. The device displayed by the Time Traveller

A) is beautifully made according to the Psychologist.

B) disappears.

C) travels into the past.

3. The Psychologist

A) tries to look unmoved by the Time Traveller’s show.

B) lacks common sense according to the Medical Man.

C) sits next to the Provincial Mayor.

4. During the second meeting described,

A) the host is late.

B) the Psychologist shows a wooden model of the Time Machine.

C) the Medical Man notices the Time Traveller’s limp.

5. The Time Traveller says he won’t tell a story

A) if there’s no mutton left for him.

B) provided no one disturbs him.

C) after he’s got some sleep.

O słowach
CRADLE

“Our mental existences (…) are passing along the Time-Dimension with a uniform velocity from the cradle to the grave.”

From the cradle to the grave to odpowiednik polskiego od kołyski aż po grób, przez całe życie. From the cradle oznacza od kołyski, od dziecka, np.:

She’s been taught to play the piano from the cradle.

Od dziecka uczono ją gry na pianinie.

Kołyska występuje w kilku innych wyrażeniach:

 the cradle of something – kolebka czegoś

 rob the cradle/cradle-rob (amerykański angielski)/cradle snatch (brytyjski angielski) – mieć romans z kimś znacznie młodszym od siebie

 cradle-robber (amerykański angielski)/cradle-snatcher (brytyjski angielski) – osoba, która ma romans lub jest w związku z kimś znacznie młodszym od siebie

 cat’s cradle – kocia kołyska (zabawa w przekładanie sznurka między palcami); (przen.) plątanina, gąszcz

Gramatyka
PRZYIMEK NA KOŃCU ZDANIA

“Our chairs, being his patents, embraced and caressed us rather than submitted to be sat upon.”

W zdaniach w stronie biernej, jak w cytowanym fragmencie, przyimek pojawia się na końcu zdania. Dzieje się tak dlatego, że w stronie biernej przyimek zawsze „trzyma się” czasownika, do którego się odnosi. Oto inne przykłady:

Josie hates being shouted at.

Josie nie znosi, kiedy się na nią krzyczy.

Is the patient ready to be operated on?

Czy pacjent jest gotowy do operacji? (dosłownie: do operowania na (nim)).

W języku angielskim przyimek na końcu zdania to zjawisko dość powszechne. Należy ich unikać jedynie w dyskursie formalnym. Przyimek pojawia się na końcu zdania w następujących przypadkach:

1. W pytaniach rozpoczynających się od wyrazów takich, jak what, who, where, which, w których wyrazy te wskazują na dopełnienie zdania. Można oczywiście zadać pytanie:

To whom is this letter?,

ale znacznie bardziej naturalnie brzmi:

Who is this letter to?

Do kogo jest ten list?

2. W zdaniach względnych, w których zaimek względny (who, that, which itp.) stanowi dopełnienie:

Have you visited the new club that we told you about?

Byliście w tym nowym klubie, o którym wam opowiadaliśmy?

Nobody’s ever seen the guy Sheila’s going out with.

Nikt nigdy nie widział faceta, z którym chodzi Sheila.

3. W zdaniach bezokolicznikowych, np.:

This pencil is too blunt to draw with.

Ten ołówek jest zbyt tępy, żeby nim rysować.

I need a shoulder to cry on.

Potrzebuję ramienia, na którym można się wypłakać.

Na koniec zdania nie przenosi się przyimków during i since oraz przyimków występujących w utartych wyrażeniach przyimkowych (np. with regret, in silence, in a week).

Kultura i historia
BITWA POD HASTINGS

Dnia 14 października 1066 roku, około 10 kilometrów od położonego na południowym wybrzeżu Anglii miasteczka Hastings, stanęły naprzeciwko siebie dwie armie – dowodzona przez angielskiego króla Harolda II piechota i mieszane oddziały wojsk normańskich, prowadzone przez księcia Wilhelma (Williama) Zdobywcę (do dnia bitwy, ze względu na fakt, iż był dzieckiem nieślubnym, zwanego Wilhelmem Bękartem).

Rozgorzała brutalna, wyczerpująca dla obu stron całodzienna bitwa, pod koniec której zginął trafiony w oko zbłąkaną strzałą król Harold. W efekcie na londyńskim tronie zasiadł Wilhelm, dając tym samym początek dynastii normandzkiej i otwierając nowy rozdział w dziejach Anglii i Europy, a być może również zmieniając przyszłe losy całego świata.

Jak jednak doszło do tej brzemiennej w skutki bitwy? Otóż wszystko zaczęło się wraz ze śmiercią bezdzietnego króla Edwarda Wyznawcy (5 stycznia 1066 roku). Ponieważ w epoce średniowiecza trony zwyczajowo obejmowali bezpośredni potomkowie monarchów, odejście władcy, który nie pozostawił syna, najczęściej oznaczało dla królestwa w najlepszym razie poważne kłopoty, w najgorszym zaś wojnę między pretendentami do korony. Tak było i w tym wypadku. Natychmiast po śmierci Edwarda jego szwagier, niejaki Harold Godwinson, ogłosił, iż zmarły król namaścił go na łożu śmierci jako swego następcę. Pretensje te poparła większość anglosaskiej arystokracji i doszło do błyskawicznej koronacji. Zorganizowaną w Opactwie Westminsterskim uroczystość poprowadził obłożony ekskomuniką biskup Stigand. Nie potwierdził jej natomiast papież, co skrzętnie wykorzystali później normańscy historycy, utrzymujący, że Harold w istocie nigdy królem nie został.

Tymczasem za uprawnionego do angielskiej korony uważał się również książę Normandii, wspomniany wyżej Wilhelm Bękart. Według jego słów Edward Wyznawca przyrzekł mu tron jeszcze w 1051 roku, którą to obietnicę miał potwierdzić „przysięgą” przekazaną Wilhelmowi w 1064 roku ustami własnego szwagra, czyli właśnie Harolda.

Wilhelm nie od początku zyskał poparcie francuskojęzycznej, normańskiej arystokracji dla pomysłu przejęcia Anglii siłą. Okazał się jednak politykiem niebywale skutecznym i stosując w odpowiednich dawkach kuszenie fortuną, stanowiskami i pozycją, a także prosząc o błogosławieństwo samego papieża (nie jest jasne, czy ją otrzymał) zdołał zebrać wystarczającą do przeprowadzenia inwazji liczbę sojuszników.

Obaj konkurenci – Harold i Wilhelm – opierali swe roszczenia do Anglii na bardzo wątłych podstawach. W zasadzie obaj twierdzili to samo – że to właśnie im zmarły Edward obiecał koronę. Wojna wydawała się więc nieuchronna, tym bardziej że na scenę wkroczył trzeci pretendent, norweski król Harald III Srogi. On z kolei uważał, iż Anglia należy się jemu na mocy umowy zawartej przez poprzednika Edwarda Wyznawcy z wcześniejszym władcą Norwegii Magnusem I Dobrym. Harald najechał Wyspy nieco wcześniej niż dowodzeni przez Wilhelma Normanowie i został pokonany przez Harolda w krwawej bitwie pod Stamford Bridge (25 września 1066 roku), gdzie poległ na polu walki. Co ciekawe, zarówno Norwega, jak i (trzy tygodnie później) Harolda zabiła strzała – został trafiony w szyję.

Inwazja Wilhelma okazała się bardziej skuteczna. W bitwie pod Hastings normański książę pobił wojska Harolda i poprowadził swe siły na Londyn. Kampania trwała jeszcze jakiś czas, lecz nadciągnęła zima, w znacznej mierze krusząc opór broniących się Anglosasów. Wilhem Bękart – teraz już Wilhelm Zdobywca – został ogłoszony królem Anglii w dzień Bożego Narodzenia 1066 roku.

Moment wstąpienia Wilhelma na tron oznacza zarazem początek nowej ery w dziejach Anglii. Zwycięscy, obcy kulturowo rządzącym dotąd Anglosasom, Normanowie przejęli niemal całość dóbr ziemskich w kraju, a także wyparli poprzednią arystokrację, tworząc elity zupełnie nowego stylu. Usprawnione zostały sposób zarządzania państwem i organizacja administracji. Przeobrażeniu uległ nawet angielski krajobraz – to właśnie Normanowie zaczęli wznosić tak często kojarzone dziś z pejzażem Wysp kamienne zamki, twierdze i katedry (które miały służyć umacnianiu ich panowania nad podbitymi Anglosasami). Wilhelm osobiście kazał wznieść w Londynie tzw. Białą Wieżę, najstarszą budowlę wchodzącą w skład Twierdzy Tower.

Przemiany dotknęły również kultury – językami warstw rządzących, arystokracji i duchowieństwa, stały się francuski i łacina. Dawna, anglosaska odmiana angielszczyzny zaczęła być kojarzona z prymitywizmem i mową niewykształconych mas. Stopniowo zanikały tradycyjne imiona w rodzaju „Godwin”, „Harold” czy „Ethelred”, zastępowane modnymi, importowanymi z Francji „Williamem”, „Henrym” czy „Robertem”. Chłopi wciąż nazywali świnie dawnym, germańskiego pochodzenia wyrazem „pig”, lecz raczący się tym samym mięsem władcy, określali je już francuskim mianem „pork”. Podobne zjawisko dotyczy również takich par jak „cow/beef” czy „sheep/mutton”. Co ciekawe, sam Wilhelm Zdobywca do końca życia nie nauczył się – mimo mniej lub bardziej usilnych prób – języka angielskiego, pozostał przy ojczystym francuskim.

Przykłady różnorodnych skutków bitwy pod Hastings można oczywiście mnożyć praktycznie w nieskończoność, lecz to już zadanie wykraczające poza naszą krótką notkę. No, może jeszcze jeden. Dopóki do Anglii nie zawitali Normanowie, mieszkańcy Wysp Brytyjskich najchętniej popijali wysokoprocentowy miód – najeźdźcy przywieźli ze sobą wino.