Atinalıların Devleti

Ünlü Yunan filozofu Aristoteles'n yök olduu sanlan «Atinallarn Devleti» adl yazs, Msr'dan Londra'daki British Museum'a getirilmi olan bir papirus elyazmasnn ortaya çkartlmasyla 1891 yl ubat aynda yeniden tannd. Elyazmasnn ilk okuyucusu ve ortaya çkarcs F. G. Kenyon'dur. Aristoteles'n eseri, ön yüzü sa'nn doumundan sonraki 78-79 ylyla ilgili hesaplarla dolu dört papirusun arka yüzüne yazlmtr. Ancak hesaplar zamanla önemini kaybettikten sonra bu papirüsler Aristoteles'n eserini kopya etmek için kullanlm olabileceklerinden, bu elyazmas yaklak olarak sa'nn doumundan sonraki birinci yüzyln sonlarna doru tarihlenebilir.Elyazmasnda kitabn ba yoktur. Papirus üzerinde ne kitabn ad, ne de kitabn yazarnn ad vardr. Fakat bunun Aristoteles'n Atina devleti üzerine yazm olduu yaz olduundan üphe etmemize bir neden yoktur. Çünkü Aristoteles'ten sonraki birtakm eskça adamlarnn yazlarndaki göndermelerle Aristoteles'n eserinden bugüne kalm olan parçalar bu papiruste buluyoruz. Aristoteles sekiz kitaba ayrlan «Devlet Bilgisi» adl eserine temel olmak üzere daha önce 158 tane baka baka devlet biçimini yazp toplamt. Bunlar arasnda «Atinallarn Devleti» herhalde en büyüü olacak: Atina'nn uzun zamandan beri Hellas'n ba devleti olmas, Aristoteles'n hayatnn yarsndan çounu Atina'da geçirmi bulunmas bunu gerektirir.Kitapta anlatlan ve kitapta bulunmayan olaylara bakarak Aristoteles'n bu eserini sa'nn doumundan önceki 329 ylyla 325 yl arasnda yazm olduu söylenebilir. Demek oluyor ki kitap Aristoteles'n son yllarnn ürünüdür."Atinallarn Devleti" biri tarihsel (bölüm 1 – 41), öteki sistematik (bölüm 42 – 69) iki anakesimden kuruluyor. Birinci anakesimde u dört badilim vardr: 1-12. bölümler monarkhiadan oligarkhiaya geçii, Drakon'la Solon'un kark olan durumu düzeltmeye çalmalarn anlatyor; 13-19. bölümlerde tyrannoluun gelimesi ve devrilmesi gösteriliyor; 20-28. bölümlerde demokratiann nasl gelitiini, en yüksek basamaa nasl trmandn görüyoruz; 29-40. bölümlerde oligarkhik deiikliklerle bunlara kar yaplan tepkilerden uzun uzun söz açlyor ve sonunda 41. bölümde de batan balanarak bütün deiiklikler ksaca yeniden anlyor. kinci anakesim dört badilimde srayla unlar anlatyor:Yurttalk hakk (bol. 42), Beyüzler ve halk meclislerinin düzenleri, yetkileri ve ileri (43-46). Memurlarn devleti yönetmeleri (47-62) ve mahkemeler (63-69).Aristoteles, eserini sa'nn doumundan önceki dördüncü yüzyldaki Yunanllar için yazdndan o zaman herkesçe bilinen, fakat bugünkü okuyucularn okuduklarn iyice anlayabilmeleri için eski Yunan tarihiyle uramalarn gerektiren birtakm eyleri anlatmtr.