John Ronald Reuel Tolkien

John R.R. Tolkien – znany na całym świecie pisarz, przedstawiciel gatunku fantasy, twórca powieści „Hobbit, czyli tam i z powrotem”, trylogii „Władca pierścieni” oraz ich prequelu „Silmarillion”.

John Tolkien: dzieciństwo i młodość

John Ronald Reuel Tolkien urodził się 3 stycznia 1892 roku w Bloemfontein w Wolnym Państwie Oranii (dzisiaj Republika Południowej Afryki). Jego rodzice, Arthur i Mabel, Anglicy z pochodzenia, emigrowali do Afryki w celach zarobkowych. Dwa lata po narodzinach Johna, na świecie pojawił się jego brat Hilary. Noworodek i matka niezbyt dobrze znosili afrykański klimat, rodzina podjęła więc decyzję o powrocie do Anglii. Ojciec planował dołączyć do nich nieco później, jednak niespodziewanie zmarł z powodu ciężkiego krwotoku wewnętrznego, zostawiając żonę i dzieci bez środków do życia.

Wdowa zwróciła się o pomoc do swoich rodziców, oni jednak odmówili, ponieważ nigdy nie zaakceptowali jej związku z ojcem Tolkiena. Głównie dlatego, że ze względu na męża przeszła z baptyzmu na katolicyzm.

Mabel zapewniła dzieciom solidne wykształcenie i wpoiła miłość do czytania. John w wieku czterech lat pochłaniał klasyki literatury angielskiej, do jego ulubionych należały dzieła Lewisa Carolla i Georga MacDonalda. Zainteresowania przyszłego pisarza były zróżnicowane: malarstwo, botanika, języki starożytnie. W wieku ośmiu lat chłopiec rozpoczął naukę w King Edward’s School.

W 1904 matka chłopców zmarła z powodu cukrzycy. Zaopiekował się nimi zaprzyjaźniony ksiądz Francisa Morgana, którego pasją była filologia. Dzięki temu zainteresował Johna naukami humanitarnymi. W październiku 1911 roku utalentowany chłopak rozpoczął naukę na Uniwersytecie w Oksfordzie.

John Tolkien: znajomość i małżeństwo z Edith Bratt

W wieku osiemnastu lat John Tolkien poznał się ze swoją przyszłą żoną Edith Bratt. Spędzali ze sobą dużo czasu, do momentu, w którym ojciec Francis Morgan zabronił randek. Uważał, że zauroczenie przeszkadza chłopakowi w nauce, dodatkowo nie podobało mu się, że dziewczyna była protestantką. Pobłogosławił parę i wyraził zgodę na ślub, dopiero kiedy John skończył 21 lat. Do tego czasu młodzi nie kontaktowali się, przez co Edith myślała, że John o niej zapomniał i przyjęła zaręczyny innego adoratora. Jednak kiedy tylko Tolkien napisał list z oświadczynami, rzuciła wszystko i bez wahania zgodziła się rozpocząć życie u boku Tolkiena. Para pobrała się 22 marca 1916 roku. Ich małżeństwo okazało się długim i szczęśliwym. Urodziła im się czwórka dzieci: John, Michael, Christopher i córka Priscilla.

John Tolkien: kariera literacka

W 1915 roku przyszły pisarz z wyróżnieniem ukończył uniwersytet i wstąpił do wojska. Trwała wówczas I Wojna Światowa, więc został wysłany na front. Brał udział w wielu działaniach wojennych, a w jednej z bitew stracił dwóch przyjaciół. Tragiczne wydarzenia zapadły mu w pamięć na całe życie. Dostał gorączki okopowej, długo przebywał w szpitalu, po czym został odesłany do domu ze stopniem inwalidztwa.

Początkowo Tolkien zarabiał jako wykładowca na Uniwersytecie w Leeds. W 1922 roku, mając trzydzieści lat, otrzymał tytuł profesora języka angielskiego i literatury na Oxford University. Nazywano go jednym z najlepszych filologów na świecie. Tolkien często narzekał, że w Anglii nie ma prawdziwych legend i godnej uwagi mitologii. Chcąc uzupełnić tę lukę, stworzył zbiór mitów i legend, który został opublikowany dopiero po śmierci pisarza, pod nazwą „Silmarillion”.

Wymyślony świat Tolkien przeniósł do swoich kolejnych utworów. Akcja „Hobbita”, „Władcy pierścieni” i „Niedokończonych opowieści” ma miejsce w Śródziemiu.

Powieść „Hobbit, czyli tam i z powrotem” ujrzała światło dzienne 21 września 1937 roku. Pisarz nie planował wydawać książki, napisał ją dla swojej rodziny. Historia o imponujących przygodach Bilbo Bagginsa i czarodzieja Gandalfa bardzo spodobała się nie tylko dzieciom Tolkiena, ale i jego przyjaciołom. Tym sposobem rękopis trafił w ręce wydawnictwa, powieść została od razu opublikowana i od razu zdobyła ogromną popularność.

W 1945 roku pojawia się opowiadanie „Liść, dzieło Niggle’a”, a w 1949 roku „Rudy Dżil i jego pies”.

Zarówno czytelnicy, jak i wydawcy domagali się kontynuacji opowieści o hobbitach. Będący perfekcjonistą Tolkien pisał powoli. Ponieważ kontynuacja okazała się spora objętościowo, wydawnictwo zdecydowało podzielić ją na trzy części:

• „Drużyna pierścienia”,
• „Dwie wieże”,
• „Powrót króla”.

Książki zostały wydane w latach 1954-1955 i w mgnieniu oka stały się bestsellerami. Największą popularnością Tolkien cieszył się w Stanach Zjednoczonych. Młodzież w latach 60. zainspirowana ruchem hipisowskim i ideologią wolności i pokoju utożsamiała się z jego bohaterami.

„Władca pierścieni” został przetłumaczony na ponad czterdzieści języków, niekiedy Tolkien osobiście sprawdzał jakoś tłumaczenia. Jego powieści były wielokrotnie ekranizowane. Największą popularność zdobyła adaptacja „Władcy pierścieni” nakręcona przez Petera Jacksona.

John Tolkien po napisaniu genialnego cyklu tworzył dalej, jednak jego kolejne powieści nie cieszyły się tak wielką sławą.

John Tolkien: śmierć

W 1971 roku zmarła ukochana żona Johna Tolkiena, a rok i osiem miesięcy później, 2 września 1973, zmarł pisarz. Małżeństwo zostało pochowane we wspólnym grobowcu, na cmentarzu Wolvercote w Oksfordzie.

Książki Johna R.R. Tolkiena można czytać online na stronie Litres lub pobrać w formatach fb2, txt, epub, pdf.