Nowela szachowa

NIEWIELU UMIAŁO ZGŁĘBIĆ TAJNIKI DUSZY LUDZKIEJ JAK STEFAN ZWEIG.

Bohaterem utworu jest doktor B. prawnik austriacki, który po aneksji Austrii przez Hitlera jest prześladowany przez Gestapo i uwięziony w samotnej celi na długie miesiące.

Przed załamaniem psychicznym ratuje go gra w szachy, której uczy się z przypadkowo zdobytego podręcznika (a właściwie zbioru partii). Gra sam ze sobą początkowo na zaimprowizowanej szachownicy ulepionymi z chleba bierkami, a potem „na ślepo” w pamięci. Szachy przynoszą mu ratunek, ale wywołują objawy rozdwojenia jaźni. Doktor zostaje uznany za chorego psychicznie, jest zwolniony z więzienia Gestapo i udaje się do Ameryki.

Na pokładzie statku spotyka się płynącym na tournée do Argentyny arcymistrzem szachowym Mirko Czentoviciem. Przypadkowe zaaranżowane spotkanie szachowe między dr. B. i arcymistrzem przekształca się w dramatyczny pojedynek, którego przebieg oraz zaskakujący finał odsłaniają zawiłości umysłowe i psychiczne obu postaci.

Stefan Zweig (1881-1942) to nie tylko autor wybornych nowel czy powieści, ale i literackich biografii Marii Antoniny, Magellana czy Balzaka. A jego utwory - mimo upływu już siedmiu dekad od dramatycznej, samobójczej śmierci pisarza - są ciągle wznawiane i filmowane.