O autorze
Paweł Jasienica – polski pisarz historyczny i publicysta.
O autorze
Paweł Jasienica, a właściwie Leon Lech Beynar przyszedł na świat 10 listopada 1909 roku w Symbirsku nad Wołgą i pozostał z rodziną w Rosji do 1920 roku, choć już w 1914 wyruszyli do Polski. Początkowo zamieszkali w okolicach Białej Cerkwi i Humania, następnie w Kijowie, Warszawie i ostatecznie na Wileńszczyźnie. W Wilnie ukończył gimnazjum, a następnie historię na Uniwersytecie Stefana Batorego.
W czasie II wojny światowej działał jako oficer Armii Krajowej (m.in. w sztabie Wileńskiego Okręgu Armii Krajowej). Uniknął losu większości jej oficerów skazanych na karę śmierci. Schronienie znalazł we wsi Jasienica. Miejscowy proboszcz, Stanisław Falkowski, ukrywał go na swojej plebanii. Według niektórych źródeł przyjęty później pseudonim, Paweł Jasienica, pochodził od nazwy wsi, w której był ukrywany.
Po wojnie przez krótki czas przebywał w więzieniu. Przedostał się do Krakowa i w 1946 roku zadebiutował na łamach „Tygodnika Powszechnego”.
Twórczość
Paweł Jasienica jest najbardziej znany ze swej syntezy dziejów Polski przedrozbiorowej («Polska Piastów», «Polska Jagiellonów», «Rzeczpospolita Obojga Narodów»), w której przedstawił poglądy kłócące się z poglądami większości współczesnych mu historyków. Zarzucano mu tzw. personalistyczne pojmowanie dziejów, sprzeczne z odgórnie narzuconą i obowiązującą wówczas historiozofią marksistowską. Inne popularne dzieła Jasienicy to «Słowiański rodowód» – zbiór reportaży archeologicznych, «Trzej kronikarze» – rozważania o Polsce średniowiecznej na podstawie fragmentów kronik Thietmara, Galla Anonima i Wincentego Kadłubka, «Dwie drogi» – refleksje o powstaniu styczniowym, «Ostatnia z rodu» – dzieło poświęcone Annie Jagiellonce. Pisarz był również autorem książek reportażowych takich jak «Kraj nad Jangcy», «Wisła pożegna zaścianek». Nie pisał on wyłącznie o historii, zajmował się również archeologią («Arheologia na wyrywki», «Słowiański rodowód»), nauką i techniką («Opowieści o żywej materii», «Zakotwiczeni»), jednak w niemalże każdej jego książce obecne są liczne refleksje nad przeszłością. Ostatnią ukończoną książką Pawła Jasienicy są «Rozważania o wojnie domowej» – esej o kontrrewolucji w Wandei. Ostatnią książką, którą pisarz pisał, ale jej nie ukończył, jest «Pamiętnik». Jasienica nie mógł z czystym sumieniem napisać i wydać książki o historii najnowszej, ponieważ albo musiałby w takiej książce przedstawić poglądy zgodne z obowiązującą ideologią, albo książka taka nie zostałaby dopuszczona do druku. Z tego też powodu zawarte w «Dwóch drogach» refleksje o powstaniu styczniowym są ostatnim fragmentem dziejów, jakim Jasienica zajął się na kartach swych książek.
Książki Pawła Jasienicy można przeczytać online na stronie LitRes lub pobrać w dowolnym formacie.